Bệnh bạch cầu tế bào tóc là gì?

Bệnh bạch cầu tế bào tóc là một loại ung thư máu hiếm gặp, thuộc vào nhóm bệnh bạch cầu lympho mạn tính. Bệnh này được đặt tên theo hình ảnh của các tế bào bạch cầu lympho B bất thường, trông giống như có những sợi "lông" dưới kính hiển vi.

Bệnh bạch cầu tế bào tóc là gì?

Bạch cầu tế bào tóc phát triển từ các tế bào B trung tính, có sự sắp xếp lại gen immunoglobulin biểu hiện kháng nguyên bề mặt. Đặc điểm này giúp phân biệt chúng với các tế bào B bình thường và tế bào plasma của đa u tủy.

Bệnh thường có tốc độ phát triển rất chậm và có thể duy trì ổn định trong nhiều năm trước khi được phát hiện. Đa số bệnh nhân không có triệu chứng rõ ràng và thường bị phát hiện tình cờ trong các xét nghiệm máu định kỳ hoặc khi điều tra về một vấn đề sức khỏe khác.

Bệnh bạch cầu tế bào tóc có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như suy tủy xương, nhiễm trùng nặng và xuất huyết do giảm số lượng các tế bào máu khác như hồng cầu và tiểu cầu. Điều trị chủ yếu bao gồm hóa trị và trong một số trường hợp có thể cân nhắc phẫu thuật.

Bạch cầu tế bào tóc và những nguy hiểm tiềm ẩn

Bạch cầu tế bào tóc là một dạng ung thư máu hiếm, phát sinh khi tủy xương sản sinh quá nhiều tế bào lympho B, một loại bạch cầu chịu trách nhiệm chống lại nhiễm trùng trong cơ thể. Đặc trưng của bệnh là các tế bào B này có hình dạng bất thường, trông như có "lông" dưới kính hiển vi, từ đó xuất phát tên gọi "tế bào tóc".

Bệnh bạch cầu tế bào tóc được xem như một dạng ung thư ác tính của tế bào B trung tính, mà nguyên nhân chính được liên kết với sự biến đổi gen immunoglobulin, gây ra sự phát triển bất thường của các tế bào này. Khi các tế bào ung thư này tăng sinh quá mức, chúng có thể xâm nhập vào các hệ thống mô nội bào như gan và lá lách, dẫn đến tình trạng gan to lách to và thậm chí can thiệp vào chức năng sản xuất tủy xương, gây suy tủy xương và giảm sản xuất các tế bào máu khác như hồng cầu và tiểu cầu.

Bệnh thường gặp ở nam giới trung niên, với độ tuổi trung bình từ 49 đến 51, bạch cầu tế bào tóc là một trong những loại bệnh bạch cầu hiếm gặp, chiếm tỷ lệ khoảng 2% trong tổng số các trường hợp bệnh bạch cầu. Nguyên nhân chính của bệnh vẫn chưa được xác định rõ ràng, mặc dù một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ với các yếu tố nguy cơ như phơi nhiễm với phóng xạ, benzen, hoặc các chất hóa học khác như thuốc trừ sâu và dung môi.

Bệnh có thể có những hậu quả nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc điều trị bao gồm hóa trị và can thiệp tủy xương có thể cải thiện triệu chứng và kéo dài tuổi thọ của bệnh nhân. Tuy nhiên, do tính chất hiếm gặp và sự phát triển nhanh chóng của bệnh, việc chẩn đoán và điều trị yêu cầu sự chuyên môn cao và theo dõi thường xuyên từ các chuyên gia chuyên khoa ung thư máu.

Triệu chứng của bệnh bạch cầu tế bào tóc

Bệnh bạch cầu tế bào tóc, một loại ung thư máu hiếm, thường không xuất hiện triệu chứng rõ ràng ở hầu hết các bệnh nhân và thường chỉ được phát hiện trong quá trình xét nghiệm máu định kỳ hoặc khi điều tra về một vấn đề sức khỏe khác. Mặc dù vậy, một số bệnh nhân có thể trải qua những dấu hiệu và triệu chứng ban đầu như sau:

Triệu chứng ban đầu:

• Cảm giác đầy bụng, chán ăn: Do gan và lá lách bị phì đại, gây ra cảm giác no nhanh và chán ăn.
• Mệt mỏi: Một trong những triệu chứng phổ biến, do thiếu máu và suy giảm chức năng của tủy xương.
• Da dễ bầm tím: Sự dễ bầm tím của da do số lượng tiểu cầu giảm, dễ dẫn đến xuất huyết dưới da.
• Nhiễm trùng tái đi tái lại: Do hệ thống miễn dịch suy yếu, bệnh nhân dễ bị nhiễm trùng và các cơn nhiễm trùng có thể tái phát nhiều lần.
• Sụt cân: Do chức năng gan và lá lách bị ảnh hưởng, dẫn đến sụt cân một cách không giải thích được.

Biến chứng nghiêm trọng:

• Bệnh bạch cầu tế bào tóc có thời gian phát triển rất chậm, thậm chí vẫn ổn định trong nhiều năm mà không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, có thể gặp các biến chứng nguy hiểm sau:
• Nhiễm trùng nặng: Do số lượng tế bào bạch cầu ung thư giảm sút, gây suy giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng nặng ngay cả từ các tác nhân thông thường.
• Xuất huyết: Số lượng tiểu cầu giảm dẫn đến khó khăn trong quá trình cầm máu, dễ dẫn đến tình trạng xuất huyết tự phát như chảy máu từ mũi, nướu răng, xuất huyết đường tiêu hóa, hay xuất huyết trong các ổ khớp và cả xuất huyết não.
• Thiếu máu: Số lượng tế bào hồng cầu giảm dẫn đến thiếu máu, làm cho cơ thể thiếu oxy và gặp khó khăn trong việc cung cấp oxy cho các cơ quan và mô, dẫn đến hoạt động kém hiệu quả của cơ thể.

Chẩn đoán và điều trị bệnh bạch cầu tế bào tóc

Khi nghi ngờ một người mắc bệnh bạch cầu tế bào tóc dựa trên các kết quả máu bất thường, bác sĩ thường sẽ giới thiệu bệnh nhân đến chuyên khoa huyết học để tiến hành các xét nghiệm và phân tích chi tiết về các dòng tế bào máu, bao gồm cả mẫu máu ngoại biên và mẫu từ tủy xương.

Trong các bệnh nhân mắc bệnh bạch cầu tế bào tóc và các loại ung thư máu dòng bạch cầu khác, các xét nghiệm thường cho thấy sự giảm số lượng hồng cầu và tiểu cầu, cùng với sự tăng đột biến số lượng bạch cầu. Ngoài ra, để kiểm tra thêm về tình trạng gan và lá lách, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện siêu âm và chụp cắt lớp vi tính.

Do tốc độ phát triển chậm của bệnh, việc điều trị bệnh bạch cầu tế bào tóc thường không yêu cầu phải thực hiện ngay lập tức. Thay vào đó, bệnh nhân cần được theo dõi thường xuyên và xét nghiệm máu định kỳ để giám sát tình trạng bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Điều này có thể là cần thiết nếu số lượng tế bào bạch cầu bất thường tăng cao, làm giảm sút các dòng hồng cầu và tiểu cầu hoặc khi bệnh nhân có các triệu chứng bất thường.

Phương pháp điều trị bệnh bạch cầu tế bào tóc bao gồm:

Hóa trị

Hóa trị được coi là phương pháp điều trị chủ lực cho bệnh bạch cầu tế bào tóc. Hai loại thuốc hóa trị phổ biến bao gồm:

• Cladribine: Dùng bằng cách tiêm dưới da hoặc truyền trực tiếp vào tĩnh mạch.
• Pentostatin: Dùng bằng cách truyền trực tiếp vào tĩnh mạch hàng tuần hoặc hai tuần.

Những loại thuốc này có thể gây ra các tác dụng phụ như mệt mỏi nặng, rối loạn tiêu hóa và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Do đó, quản lý vệ sinh và phát hiện sớm các dấu hiệu nhiễm trùng là rất quan trọng.

Ngoài ra, phương pháp hóa trị thường kết hợp với rituximab, một loại thuốc kháng thể đơn dòng, để giảm thiểu các tế bào bạch cầu ung thư và cải thiện hệ thống miễn dịch của bệnh nhân.

Phẫu thuật

Phẫu thuật cắt bỏ lá lách hiếm khi được áp dụng như một phương pháp điều trị bổ sung. Các trường hợp điều trị phẫu thuật thường bao gồm khi:

• Lách lớn và gây cảm giác đau hoặc khó chịu.
• Lách phá hủy một số lượng lớn tế bào hồng cầu hoặc tiểu cầu.
• Lách không giảm kích thước sau khi điều trị hóa trị.

Ngoài các phương pháp trên, can thiệp ngoại khoa cũng có thể được áp dụng như một bước điều trị chủ đạo ban đầu cho các loại ung thư máu thứ phát trong quá trình hóa trị bệnh bạch cầu tế bào tóc.

Việc chẩn đoán và điều trị sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh bạch cầu tế bào tóc. Điều trị thường bao gồm hóa trị và can thiệp tủy xương, nhằm kiểm soát sự phát triển của ung thư và cải thiện chất lượng sống của bệnh nhân. Tuy nhiên, do tính chất hiếm gặp và sự phát triển không đồng đều của bệnh, việc điều trị cần sự chuyên môn cao và theo dõi thường xuyên từ các chuyên gia chuyên khoa ung thư máu.

Xem thêm: Hiểu rõ hơn về thể tiết ngoại bào trong khối u