Bệnh nhân rối loạn lipid máu nên ăn gì, kiêng gì?

Rối loạn mỡ máu có thể gây ra một số bệnh nguy hiểm như xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, viêm tụy, đột quỵ, nhồi máu cơ tim,... Những thay đổi trong chế độ ăn uống của người bị rối loạn mỡ máu đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị hiệu quả căn bệnh này. Vậy người bị rối loạn lipid máu nên ăn gì và kiêng gì để mau chóng hồi phục cũng như ngăn ngừa bệnh tái phát.

Rối loạn lipid máu là bệnh gì?

Rối loạn lipid máu còn được gọi là chứng tăng lipid máu hoặc tăng mỡ máu. Đó là tình trạng lượng cholesterol và chất béo trung tính trong máu cao bất thường và HDL cholesterol thấp. Rối loạn mỡ máu là nguyên nhân chính dẫn đến các căn bệnh nguy hiểm như bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim, xơ vữa động mạch,… Thậm chí có thể dẫn đến đột quỵ do tuần hoàn máu lên não bị suy giảm.

Rối loạn mỡ máu là nguyên nhân chính dẫn đến các căn bệnh nguy hiểm

Nguyên tắc dinh dưỡng cho người bệnh rối loạn mỡ máu

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mỡ trong máu tăng cao, người bệnh nên tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác nhất về bệnh rối loạn mỡ máu. Nhưng thông thường nguyên nhân chính là do chế độ ăn uống không khoa học của người bệnh. Ví dụ, tiêu thụ quá nhiều mỡ động vật, chế độ ăn nhiều cholesterol, tiêu thụ quá nhiều năng lượng hoặc thường xuyên sử dụng các chất kích thích có thể gây ra rối loạn lipid máu. Vì vậy, để biết rối loạn lipid máu nên ăn gì, người bệnh phải tuân thủ các nguyên tắc dinh dưỡng sau: 

• Trường hợp thừa cân, béo phì thì giảm tổng số calo trong thực đơn hàng ngày để giảm cân (theo chỉ số khối cơ thể BMI). Một số trường hợp người bệnh chỉ bị rối loạn mỡ máu nhẹ thì việc thay đổi chế độ ăn uống hợp lý là có thể ổn định được cân nặng. Theo nguyên tắc chung, bệnh nhân nên giảm lượng thức ăn từ từ, trung bình chỉ giảm khoảng 300 kcal so với chế độ ăn trước đó mỗi tuần. Bạn sẽ giảm dần thức ăn và đạt chỉ số năng lượng trong thực đơn tương ứng với chỉ số khối cơ thể (BMI). 
• Giảm lượng chất béo trong thực đơn theo tiêu chuẩn BMI: Chất béo tiêu chuẩn trong thực đơn chỉ nên chiếm 15-20% tổng năng lượng tiêu thụ của cơ thể. Bệnh nhân rối loạn mỡ máu nên hạn chế ăn nhiều chất béo bão hòa và thay vào đó sử dụng chất béo không bão hòa lành mạnh. 
• Chế độ dinh dưỡng hàng ngày luôn đảm bảo lượng protein cơ thể chiếm 12 đến 20% tổng năng lượng, bao gồm cả protein động vật và thực vật. Bệnh nhân nhận được protein bằng cách ăn thịt nạc và các sản phẩm từ đậu nành. Vì những thực phẩm này chứa nhiều phytoestrogen và isoflavone, rất hiệu quả trong việc giảm cholesterol toàn phần cũng như mức cholesterol LDL và chất béo trung tính trong cơ thể. 
• Không sử dụng thực phẩm chứa nhiều cholesterol trong bữa ăn hàng ngày để giảm thiểu gánh nặng cholesterol cho cơ thể. Bệnh nhân rối loạn mỡ máu cần tránh một số loại thực phẩm chứa nhiều cholesterol như: Phủ tạng động vật, da động vật, óc, lòng đỏ trứng, hải sản (nhiều cholesterol, thanh tôm, thanh cua…). 

Không sử dụng thực phẩm chứa nhiều cholesterol

• Thêm ngũ cốc và củ vào thực đơn: Những thực phẩm như vậy có thể chiếm 55 đến 65% năng lượng ăn vào hàng ngày. Người bị rối loạn mỡ máu nên dùng gạo lứt thay gạo trắng để có nhiều chất xơ và tăng đào thải cholesterol nội sinh. Ngoài ra, người bệnh nên hạn chế lượng đường, muối trong đồ ăn thức uống hàng ngày.
• Để liệu trình điều trị rối loạn mỡ máu đạt hiệu quả cao nhất, ngoài những nguyên tắc nêu trên, người bệnh không thể quên bổ sung các loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Vì vậy, người bệnh cần lưu ý ăn nhiều rau củ quả và thực phẩm chứa chất chống oxy hóa để giảm nguy cơ mắc bệnh mạch vành. Một số nguồn thực phẩm giàu vitamin E, beta-carotene, vitamin C, selen, v.v. là những nguồn thực phẩm hữu ích mà người bệnh có thể tham khảo.

Ngoài ra, khẩu phần ăn của người bệnh rối loạn mỡ máu phải chia thành nhiều bữa, mỗi bữa phải cách nhau 3 tiếng và đủ nhóm thực phẩm chính. Chế độ ăn của mỗi bệnh nhân hoàn toàn nên thực hiện theo chế độ ăn giảm chất béo như trên và bổ sung ít rau quả ít ngọt.

Dựa vào những nguyên tắc trên người bị rối loạn lipid máu có thể xây dựng thực đơn cho mình. Nhưng cụ thể những loại thực phẩm người bị rối loại lipid máu nên ăn gì sẽ được bật bí trong phần nội dung tiếp theo đây.

Người bệnh rối loạn lipid máu nên ăn gì và kiêng gì?

Rối loạn lipid máu nên ăn gì?

Người bệnh rối loạn lipid máu nên ăn gì? Sau đây là một số loại thực phẩm được khuyên dùng:

• Ngũ cốc chế biến (bánh mì đen, gạo lứt,…): Đây là những thực phẩm giàu chất xơ, giúp giảm lượng cholesterol trong cơ thể. Ngoài ra, ngũ cốc giúp người bệnh có cảm giác no lâu và điều hòa trọng lượng cơ thể rất tốt.
• Sữa tách béo: Người bị rối loạn mỡ máu nên ưu tiên sử dụng các sản phẩm sữa tách béo để tăng cường sức khỏe và cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng như vitamin nhóm B, A, C, E, kẽm, magie, v.v.
• Thịt gia cầm nạc hoặc không da có hàm lượng cholesterol thấp. Vì vậy, người bệnh nên sử dụng các loại thịt trắng như gà, ngan, vịt thay cho thịt đỏ. Ngoài ra, những người bị mỡ máu cao cũng nên ăn cá.
• Hạt có dầu: Một số loại hạt như đậu đen, đậu Hà Lan, đậu nành, đậu đỏ, v.v. là loại hạt chứa nhiều axit béo omega 6 và nhiều khoáng chất khác rất tốt cho người bị bệnh mỡ máu.
• Cá béo: Tiêu thụ ít nhất 2 lần một tuần các loại cá như cá đuối, cá ngừ, cá chép, cá hồi. 
• Dầu thực vật không bão hòa: Một số loại dầu thực vật cũng chứa axit béo omega 6 có lợi cho sức khỏe, ví dụ: dầu mè, dầu mè, dầu đậu nành, dầu hướng dương. 
• Tỏi: Là thực phẩm làm tăng cholesterol HDL, giảm cholesterol toàn phần, chỉ số triglyceride, cholesterol LDL trong máu. Ngoài ra, nó còn có tác dụng tốt trong việc phòng chống xơ vữa động mạch, ngăn ngừa sự hình thành các cục máu đông. Tuy nhiên, những bệnh nhân bị rối loạn mỡ máu nếu tiêu thụ quá nhiều tỏi có thể gây viêm mí mắt hoặc viêm kết mạc và gây hại cho sức khỏe của dạ dày. Do đó, không nên dùng nếu bệnh nhân bị nhiễm trùng mắt.
• Hành tây: Giảm cholesterol trong máu, cải thiện chứng xơ vữa động mạch và giảm độ nhớt của máu như aspirin. 

Các loại đậu rất tốt đối với bệnh nhân rối loạn mỡ máu

• Đậu nành: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ăn 100g đậu nành mỗi ngày giúp giảm 20% lượng cholesterol trong máu, đặc biệt là cholesterol LDL. Các loại đậu như đậu tương, đậu đen, đỗ tương,… và các chế phẩm từ đậu có tác dụng rất tốt đối với bệnh nhân rối loạn mỡ máu. 
• Dưa chuột: Là thực phẩm giàu chất xơ, giúp cải thiện quá trình tiêu hóa, tăng loại bỏ cholesterol và hấp thụ trong cơ thể. 
• Rong biển: Đây là một loại thực phẩm giàu iốt và magiê. Do đó, tảo có thể ngăn chặn sự hình thành các mảng cholesterol trong mạch máu. Ngoài ra, polysaccharide laminaria có trong rong biển còn giúp giảm cholesterol toàn phần và triglyceride.

Kiêng gì để điều trị rối loạn lipid máu?

Bệnh nhân mỡ máu cao cần tránh một số thực phẩm sau: 

• Thực phẩm có nhiều cholesterol: Thịt mỡ, thịt nạc, da động vật, nội tạng ... 
• Thực phẩm chứa chất béo bão hòa như mỡ, bơ, nước canh, v.v. 
• Đồ uống có thể làm tăng chất béo trung tính trong máu 
• Hạn chế sử dụng đồ uống và thực phẩm có chứa đường. 
• Giảm dần lượng muối trong bữa ăn hàng ngày của bạn xuống dưới 6 gam mỗi ngày bằng cách chọn thực phẩm tươi sống, tránh thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn và thực phẩm đóng hộp. 
• Bỏ thuốc lá và hạn chế tiếp xúc với thuốc lá. 
• Hạn chế ăn khuya, vì thức ăn chưa tiêu hóa hết có thể tổng hợp thành cholesterol, chất này tích tụ trong các mô mỡ và mạch máu. 

Vì vậy, bệnh nhân rối loạn mỡ máu phải theo dõi cẩn thận chế độ ăn uống để bệnh không diễn biến nặng hơn và không gây ra các biến chứng nguy hiểm. Bài viết trên đã giúp bạn giải đáp băn khoăn bị rối loạn lipid máu nên ăn gì. Hy vọng những thông tin hữu ích đối với bạn.

Ngọc Hà

Nguồn tham khảo: Tổng hợp