Bị tay chân miệng kèm tiêu chảy: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chăm sóc

Trẻ mắc bệnh tay chân miệng thường xuất hiện các triệu chứng như sốt, phát ban, loét miệng. Tuy nhiên, khi kèm theo tiêu chảy, tình trạng bệnh có thể trở nên phức tạp hơn. Hiểu rõ nguyên nhân và cách chăm sóc đúng cách khi trẻ bị tay chân miệng kèm tiêu chảy là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của trẻ.

Bị tay chân miệng kèm tiêu chảy có nguy hiểm không?

Bị tay chân miệng kèm tiêu chảy là tình trạng cần được chú ý đặc biệt bởi nó có thể làm tăng nguy cơ biến chứng nếu không được xử trí kịp thời. Tiêu chảy không phải là triệu chứng điển hình của bệnh tay chân miệng nhưng khi xuất hiện, nó có thể báo hiệu các vấn đề nghiêm trọng hơn như nhiễm trùng đường tiêu hóa hoặc biến chứng do virus gây bệnh.

Khi bị tay chân miệng kèm tiêu chảy, trẻ có thể phải đối mặt với các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được can thiệp điều trị kịp thời. Cụ thể:

• Mất nước: Tiêu chảy kéo dài khiến trẻ mất nước và điện giải nhanh chóng, đặc biệt ở trẻ nhỏ dưới 3 tuổi. Mất nước nặng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được bù kịp thời.
• Suy dinh dưỡng: Trẻ bị tiêu chảy thường bỏ ăn, khó hấp thu chất dinh dưỡng dẫn đến suy nhược và chậm hồi phục.
• Biến chứng toàn thân: Nếu tiêu chảy liên quan đến nhiễm trùng nặng hoặc biến chứng của virus tay chân miệng (như viêm não, viêm cơ tim), tình trạng của trẻ có thể trở nên nghiêm trọng.

Theo các chuyên gia nhi khoa, bị tay chân miệng kèm tiêu chảy cần được theo dõi sát sao. Nếu trẻ có dấu hiệu mất nước, sốt cao kéo dài hoặc các triệu chứng bất thường, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay để được đánh giá và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây tiêu chảy khi mắc tay chân miệng

Hiểu rõ nguyên nhân gây ra tình trạng bị tay chân miệng kèm tiêu chảy là bước quan trọng để cha mẹ có cách xử trí phù hợp. Dưới đây là các nguyên nhân chính gây tiêu chảy khi mắc tay chân miệng, cha mẹ có thể tham khảo:

Nhiễm trùng đường tiêu hóa

Trẻ mắc tay chân miệng có thể đồng thời nhiễm thêm các vi khuẩn hoặc virus khác gây viêm đường tiêu hóa, dẫn đến tiêu chảy. Một số tác nhân phổ biến bao gồm:

• Virus đường ruột: Như rotavirus hoặc norovirus, thường gây tiêu chảy cấp ở trẻ nhỏ.
• Vi khuẩn: Vi khuẩn như E. coli, Salmonella hoặc Shigella có thể xâm nhập qua thực phẩm, nước nhiễm bẩn hoặc tiếp xúc với môi trường không vệ sinh.

Những tác nhân này làm tổn thương niêm mạc ruột, gây tiêu chảy phân lỏng, đôi khi kèm máu hoặc chất nhầy. Mùa dịch tay chân miệng thường trùng với mùa của các bệnh nhiễm trùng đường ruột, làm tăng nguy cơ trẻ nhiễm đồng thời.

Biến chứng do virus EV71

Virus Enterovirus 71 (EV71) là một trong những tác nhân chính gây bệnh tay chân miệng, đặc biệt ở các ca bệnh nặng. Virus này không chỉ gây tổn thương da và niêm mạc miệng mà còn có thể tấn công các cơ quan nội tạng, bao gồm đường tiêu hóa dẫn đến tiêu chảy. Ngoài ra, EV71 có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:

• Viêm não: Gây rối loạn thần kinh, co giật hoặc hôn mê.
• Viêm cơ tim: Ảnh hưởng đến chức năng tim, gây suy tuần hoàn.
• Phù phổi hoặc viêm phổi: Dẫn đến suy hô hấp, đe dọa tính mạng.

Tiêu chảy trong trường hợp này thường kèm theo các triệu chứng toàn thân như sốt cao, mệt lả hoặc lừ đừ, là dấu hiệu cảnh báo cần can thiệp y tế ngay lập tức.

Yếu tố khác

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc tiêu chảy khi bị tay chân miệng có thể kể đến như:

• Hệ miễn dịch yếu: Trẻ suy dinh dưỡng, thiếu cân hoặc có bệnh lý nền dễ bị nhiễm trùng đường tiêu hóa khi mắc tay chân miệng, làm tăng nguy cơ tiêu chảy.
• Vệ sinh kém: Tiếp xúc với bề mặt nhiễm bẩn, không rửa tay sạch hoặc dùng nguồn nước không đảm bảo có thể dẫn đến nhiễm trùng tiêu hóa.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số trẻ được điều trị bằng thuốc hạ sốt hoặc thuốc hỗ trợ có thể gặp tác dụng phụ gây rối loạn tiêu hóa dẫn đến tiêu chảy nhẹ.

Bị tay chân miệng kèm tiêu chảy thường phức tạp hơn bệnh thông thường, đòi hỏi cha mẹ phải quan sát kỹ lưỡng để xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng.

Cách chăm sóc và điều trị khi trẻ bị tay chân miệng kèm tiêu chảy

Chăm sóc đúng cách khi trẻ bị tay chân miệng kèm tiêu chảy không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là các hướng dẫn chi tiết:

Bù nước và điện giải

Tiêu chảy khiến trẻ mất nước và các chất điện giải như natri, kali nhanh chóng. Để bù nước và điện giải cho trẻ, cha mẹ có thể bổ sung:

• Dung dịch oresol: Pha đúng tỷ lệ theo hướng dẫn (thường 1 gói 200ml nước đun sôi để nguội), cho trẻ uống từng ngụm nhỏ, 50 - 100ml sau mỗi lần đi ngoài. Trẻ dưới 2 tuổi có thể cần 50 - 100ml/kg/ngày, tùy theo mức độ mất nước.
• Nước lọc hoặc nước trái cây: Khuyến khích trẻ uống nước lọc, nước ép táo, lê để bổ sung chất lỏng. Tránh nước ngọt có gas hoặc nước quá ngọt.

Bên cạnh đó, cha mẹ cần theo dõi dấu hiệu mất nước như môi khô, mắt trũng, tiểu ít hoặc khóc không có nước mắt… Đây là dấu hiệu mất nước nặng, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay.

Chế độ ăn uống hợp lý

Một chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp trẻ mau chóng hồi phục. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, cha mẹ nên:

• Cho trẻ ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa: Cho trẻ ăn cháo loãng, súp rau củ, khoai lang nghiền hoặc chuối chín. Những thực phẩm này nhẹ nhàng với dạ dày và cung cấp năng lượng cần thiết.
• Tránh thực phẩm kích ứng: Không cho trẻ ăn đồ cay, dầu mỡ, sữa nguyên kem hoặc thực phẩm cứng vì có thể làm tăng tiêu chảy hoặc kích ứng vết loét miệng.
• Chia nhỏ bữa ăn: Cho trẻ ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa và đảm bảo hấp thu dinh dưỡng.

Theo dõi và chăm sóc tại nhà

Nếu trẻ không có dấu hiệu mất nước nặng hoặc biến chứng nghiêm trọng, cha mẹ có thể chăm sóc tại nhà với các biện pháp sau:

• Đảm bảo nghỉ ngơi: Để trẻ nghỉ ngơi trong môi trường yên tĩnh, thoáng mát, tránh kích thích mạnh như ánh sáng chói hoặc tiếng ồn.
• Vệ sinh sạch sẽ: Rửa tay trẻ và người chăm sóc bằng xà phòng sau mỗi lần thay tã hoặc tiếp xúc với phân. Lau sạch vùng miệng bằng nước muối sinh lý để giảm đau do vết loét.
• Theo dõi triệu chứng: Ghi lại tần suất tiêu chảy, sốt và các dấu hiệu bất thường như nôn mửa, lừ đừ hoặc khó thở để báo cáo cho bác sĩ nếu cần.

Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện?

Cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu phát hiện các dấu hiệu sau:

• Mất nước nặng: Trẻ tiểu ít (dưới 1 lần trong 6 giờ), môi khô, mắt trũng hoặc không uống được nước.
• Sốt cao kéo dài: Sốt trên 39°C hơn 48 giờ, không đáp ứng thuốc hạ sốt.
• Nôn mửa liên tục: Trẻ không giữ được thức ăn hoặc nước dẫn đến suy kiệt.
• Triệu chứng bất thường: Lừ đừ, giật mình, co giật, thở nhanh hoặc tím tái. Đây có thể là dấu hiệu của biến chứng thần kinh hoặc suy hô hấp.

Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản xoay quanh tình trạng trẻ bị tay chân miệng kèm tiêu chảy mà Nhà thuốc Long Châu muốn chia sẻ đến bạn đọc. Có thể thấy rằng, tay chân miệng kèm tiêu chảy là tình trạng cần được chú ý đặc biệt bởi đây có thể làm tăng nguy cơ mất nước và biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm nguyên nhân cùng với chăm sóc đúng cách tại nhà, sẽ giúp trẻ hồi phục nhanh và an toàn. Cảm ơn cha mẹ đã dành thời gian theo dõi hết bài viết sức khỏe hôm nay của Nhà thuốc Long Châu.