Biến chứng sởi ở trẻ em nhanh và nguy hiểm như thế nào?

Sởi là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm thường gặp ở trẻ em, và dù đã có vắc xin phòng ngừa, sởi vẫn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm. Đặc biệt, trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên dễ bị tổn thương nghiêm trọng khi mắc sởi. Những biến chứng như viêm phổi, viêm não, và suy dinh dưỡng có thể xảy ra nhanh chóng, đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Vậy biến chứng sởi ở trẻ em nguy hiểm như thế nào, và phụ huynh cần lưu ý gì để bảo vệ con em mình? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các biến chứng nguy hiểm của bệnh sởi và cách đối phó hiệu quả.

Nguyên nhân và cơ chế gây bệnh sởi

Bệnh sởi ở trẻ em là một bệnh truyền nhiễm cấp tính qua đường hô hấp, thường được nhận biết qua các triệu chứng như sốt cao, viêm kết mạc, viêm long đường hô hấp và tiêu hóa, kèm theo phát ban trên da. Ban đầu, các nốt phát ban xuất hiện ở vùng mặt, sau đó nhanh chóng lan ra toàn cơ thể. Đặc biệt, virus gây bệnh có thể lây lan ngay cả trước khi các triệu chứng rõ ràng, từ giai đoạn ủ bệnh cho đến khi trẻ bị phát ban hoàn toàn.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đặc biệt là những bé chưa được tiêm đủ các mũi vắc xin phòng sởi, có nguy cơ mắc bệnh cao nhất. Tác nhân gây bệnh sởi là virus thuộc nhóm Morbillivirus, nằm trong họ Paramyxoviridae. Đây là loại virus có khả năng lây nhiễm cao và phát triển rất nhanh, đặc biệt dễ bùng phát thành dịch vào mùa đông và sang xuân khi thời tiết lạnh.

Trẻ em có thể bị lây nhiễm virus sởi thông qua việc tiếp xúc trực tiếp với người bệnh. Virus có thể phát tán ra không khí khi người nhiễm bệnh ho, hắt hơi, hoặc nói chuyện, khiến việc lây lan diễn ra rất nhanh, nhất là trong những môi trường đông người như trường học, nhà trẻ hoặc các khu vực công cộng khác. Vì vậy, bệnh sởi có khả năng bùng phát thành dịch nhanh chóng trong cộng đồng nếu không có biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Biến chứng sởi ở trẻ em nhanh và nguy hiểm như thế nào?

Trẻ em có sức đề kháng yếu và hệ miễn dịch chưa hoàn thiện là đối tượng dễ bị tấn công bởi virus sởi. Sau khi nhiễm virus, bệnh sởi tiến triển nhanh chóng và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Một số biến chứng nghiêm trọng của bệnh sởi ở trẻ em bao gồm:

Viêm não: Mặc dù tỷ lệ xuất hiện không cao, chỉ khoảng 0,1% trong tổng số trẻ mắc sởi, nhưng đây là biến chứng rất nguy hiểm. Khi trẻ bị viêm não cấp tính, các triệu chứng có thể bao gồm đau đầu dữ dội, mệt mỏi, sốt cao, co giật, hôn mê, nôn mửa liên tục và cứng gáy.

Viêm phổi: Biến chứng này thường xảy ra khi trẻ bị bội nhiễm vi khuẩn, đặc biệt là các chủng vi khuẩn như Haemophilus influenzae type B. Viêm phổi là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất, có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được điều trị đúng cách.

Viêm tai giữa: Đây là một biến chứng phổ biến khi trẻ bị sởi, gây ra đau tai và có thể làm giảm khả năng nghe nếu không được can thiệp kịp thời.

Viêm loét giác mạc và mù lòa: Một số trường hợp nặng có thể gây tổn thương giác mạc, dẫn đến viêm loét và thậm chí là mất thị lực vĩnh viễn.

Tiêu chảy và suy dinh dưỡng: Nhiễm virus sởi có thể khiến trẻ bị tiêu chảy và nôn ói nghiêm trọng, dẫn đến mất nước và suy dinh dưỡng, làm suy yếu cơ thể và hệ miễn dịch.

Tái phát lao tiềm ẩn: Nếu trẻ đã nhiễm vi khuẩn lao trước đó nhưng vi khuẩn đang trong trạng thái bất hoạt, việc mắc bệnh sởi có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, kích hoạt vi khuẩn lao trở lại và gây bệnh.

Các biến chứng trên có thể để lại hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ. Vì vậy, việc chủ động tiêm phòng vắc xin người bệnh sởi và theo dõi sát sao khi trẻ mắc bệnh sởi là cực kỳ quan trọng để giảm thiểu nguy cơ mắc phải các biến chứng này.

Phòng ngừa biến chứng sởi ở trẻ em

Hiện nay, phương pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh sởi ở trẻ em là tiêm vắc xin. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, trẻ từ 9 tháng tuổi nên được tiêm phòng vắc xin sởi đơn (MVVAC) hoặc vắc xin kết hợp sởi – quai bị – rubella (Priorix và MMRII) càng sớm càng tốt, tránh trì hoãn để đảm bảo bảo vệ sức khỏe tối ưu. Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện có đầy đủ các loại vắc xin như sởi đơn MVVAC (Việt Nam) và vắc xin thế hệ mới Priorix (GSK – Bỉ), giúp phòng ngừa bệnh sởi, quai bị và rubella với hiệu quả lên đến 98%. Ngoài ra, vắc xin MMR II (Mỹ) cũng là một lựa chọn hiệu quả.

Lịch tiêm cụ thể như sau:

Vắc xin MMR II (Mỹ)

Trẻ từ 12 tháng – 7 tuổi: Tiêm 2 mũi.

Đã tiêm vắc xin có thành phần sởi:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 3 năm sau mũi 1 hoặc lúc 4 - 6 tuổi.

Chưa tiêm vắc xin có thành phần sởi:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 3 tháng sau mũi 1.

Trẻ từ 7 tuổi và người lớn: Tiêm 2 mũi.

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1.

Vắc xin Priorix (Bỉ)

Trẻ từ 9 tháng – dưới 12 tháng (chưa tiêm sởi): Tiêm 3 mũi.

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 3 tháng sau mũi 1.
• Mũi nhắc: Ít nhất 3 năm sau mũi 2 hoặc lúc 4 -6 tuổi theo khuyến cáo WHO/CDC Hoa Kỳ.

Trẻ từ 12 tháng – dưới 7 tuổi: Tiêm 2 mũi.

Đã tiêm vắc xin có thành phần sởi:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 3 năm sau mũi 1 hoặc lúc 4 - 6 tuổi.

Chưa tiêm vắc xin có thành phần sởi:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 3 tháng sau mũi 1.

Trẻ từ 7 tuổi và người lớn: Tiêm 2 mũi.

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1.

Vắc xin MVVAC (Việt Nam)

Lịch tiêm MVVAC khi trẻ từ 9 – dưới 12 tháng tuổi chưa tiêm vắc xin sởi:

Mũi 1: Lần đầu tiên trong độ tuổi.

Trẻ nên nối liều tiêm sởi, quai bị, rubella khi trẻ trên 12 tháng tuổi và phải cách MVVAC tối thiểu 1 tháng.

Nếu lịch tiêm vắc xin bị trì hoãn, trẻ vẫn có thể được tiêm muộn mà không gây hại cho sức khỏe hoặc hệ miễn dịch. Tuy nhiên, nếu trẻ tiếp xúc với nguồn bệnh, có thể sử dụng globulin miễn dịch để ngăn ngừa bệnh phát triển.

Ngoài việc tiêm phòng, phụ huynh nên hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi ngờ mắc sởi. Cần giữ vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát, đồng thời chú trọng vệ sinh mũi và mắt cho trẻ. Khi đến những nơi đông người, trẻ nên đeo khẩu trang và rửa tay bằng xà phòng khử khuẩn để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Bệnh sởi ở trẻ em tiềm ẩn nhiều biến chứng nghiêm trọng và có thể diễn tiến rất nhanh, đặc biệt đối với trẻ nhỏ và những trẻ có hệ miễn dịch yếu. Những biến chứng sởi ở trẻ em như viêm phổi, viêm não, và tiêu chảy không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mà còn đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Do đó, việc tiêm phòng đầy đủ, chăm sóc y tế sớm, và theo dõi sát sao là cực kỳ quan trọng để ngăn ngừa và giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Đồng thời, phụ huynh cần có nhận thức rõ ràng về bệnh sởi và các dấu hiệu biến chứng để có thể bảo vệ con em mình một cách tốt nhất. 

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín cung cấp dịch vụ tiêm chủng chất lượng cao, đặc biệt với các loại vắc xin sởi an toàn và hiệu quả. Tại Long Châu, vắc xin luôn có nguồn gốc rõ ràng và được bảo quản theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt, giúp khách hàng yên tâm về chất lượng. Đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ tư vấn chu đáo, hỗ trợ chăm sóc trước và sau tiêm, đảm bảo trải nghiệm an toàn và thoải mái nhất.