Các dị tật tai ở trẻ sơ sinh: Nguyên nhân, yếu tố nguy cơ và những loại thường gặp

Tai là một bộ phận quan trọng của cơ thể, đóng vai trò thiết yếu trong việc tiếp nhận âm thanh, giúp con người giao tiếp và nhận thức thế giới xung quanh. Tuy nhiên, một số trẻ em không may mắn khi sinh ra đã mắc các dị tật tai bẩm sinh, ảnh hưởng đến thính giác, thẩm mỹ và chất lượng cuộc sống. Bài viết này sẽ tập trung vào việc tìm hiểu về các dị tật tai ở trẻ sơ sinh mời bạn đọc cùng theo dõi.

Nguyên nhân gây ra dị tật tai ở trẻ sơ sinh

Trước khi tìm hiểu về các dị tật tai ở trẻ sơ sinh chúng ta cùng điểm qua một số thông tin về nguyên nhân gây ra dị tật tai ở trẻ sơ sinh.

Xác định nguyên nhân chính xác gây ra dị tật tai ở trẻ sơ sinh là một vấn đề nan giải. Tuy nhiên, một số yếu tố được cho là có liên quan mật thiết đến tình trạng này bao gồm: Di truyền, mẹ nhiễm virus cúm hoặc Rubella trong 3 tháng đầu thai kỳ, và tác dụng phụ của một số loại thuốc.

Nếu cha mẹ hay người thân trong gia đình có tiền sử mắc dị tật ở tai hoặc có mang gen bệnh không được biểu hiện thì đều có thể truyền gen bệnh sang con. Bên cạnh đó, việc kết hôn cận huyết cũng là một nguyên nhân có thể dẫn đến nhiều dị tật bẩm sinh ở thai nhi.

Trong 3 tháng đầu của thai kỳ, cơ thể mẹ bầu thường nhạy cảm hơn nên sẽ dễ mắc những bệnh nhiễm trùng như nhiễm virus hay Rubella nên làm tăng nguy cơ sinh con bị dị tật ở tai. Tỷ lệ truyền virus từ mẹ sang con ở trong giai đoạn này có thể lên đến 85%. Trong một số trường hợp, nhiễm trùng này có thể dẫn đến tình trạng đứa bé bị điếc bẩm sinh.

Ngoài ra, nếu trong quá trình mang thai, mẹ bầu tự ý dùng thuốc hoặc dùng thuốc theo kinh nghiệm cá nhân, ngưng thuốc khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ cũng có thể gây ra dị tật tai ở trẻ. Một số loại thuốc không phù hợp sử dụng trong thời kỳ mang thai của mẹ bầu như Thalidomide có thể gây ra dị tật bẩm sinh Phocomelia, khiến trẻ khi sinh ra có tai bất thường hay khiếm thính kèm theo nhiều triệu chứng khác như biến dạng xương khớp, cột sống, cụt tay chân.

Thuốc Isotretinoin cũng có thể gây ra hội chứng Retinol ở thai nhi sẽ làm biến dạng tai hoặc khuôn mặt, kèm theo những bất thường về trí tuệ, hệ thần kinh trung ương, tim mạch, thận hay tuyến giáp,...

Các yếu tố tăng nguy cơ dị tật tai ở trẻ sơ sinh

Độ tuổi mang thai ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của cả mẹ và bé. Một trong những nguy cơ đáng quan tâm khi phụ nữ mang thai ở độ tuổi cao là tăng nguy cơ sinh con bị dị tật, đặc biệt là dị tật ở tai. 

Nguyên nhân chính là do chất lượng trứng và tinh trùng suy giảm khi phụ nữ lớn tuổi. Khi người cha trên 50 tuổi hoặc mẹ trên 35 tuổi, tỷ lệ xảy ra các sai sót trong quá trình phân chia nhiễm sắc thể trong trứng và tinh trùng cao hơn, dẫn đến nguy cơ dị tật thai nhi cao hơn. Theo thống kê, tỷ lệ phụ nữ trên 35 tuổi sinh con bị dị tật là 1:400, con số này tăng lên 1:100 ở độ tuổi 40 và 1:30 ở độ tuổi 45 trở lên.

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển bình thường của thai nhi. Nếu chế độ ăn của mẹ bầu thiếu chất, các cơ quan của em bé cũng có thể không được phát triển toàn diện dẫn đến dị tật ở tai hoặc nhiều dị tật bẩm sinh khác. 

Nếu mẹ bầu bị thiếu sắt, thiếu máu thì thai nhi sẽ không được cung cấp đủ máu và chất dinh dưỡng, dẫn đến em bé bị dị tật ở tai, trí tuệ kém phát triển, nhẹ cân,... Cơ thể mẹ bị suy nhược, sinh non, băng huyết, nhiễm trùng hậu sản,... Bên cạnh đó, khi mẹ bầu không bổ sung đủ acid folic chính là nguyên nhân gây dị tật ống thần kinh, hở hàm ếch, dị tật vành tai, tim, chi,...

Khi mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ, thai nhi có nguy cơ cao bị dị tật vành tai, chậm tăng trưởng, kém phát triển trí tuệ, mắc hội chứng suy hô hấp,... do lượng đường trong máu cao ảnh hưởng đến sự phát triển của các cơ quan thai nhi.

Các chất phóng xạ, hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, chất tẩy rửa,... và chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá khi xâm nhập vào cơ thể mẹ qua đường tiêu hóa, hô hấp hoặc da sẽ theo máu đi đến thai nhi, gây ra các biến dạng, rối loạn chức năng hoặc phá hủy các cơ quan thai nhi đang trong quá trình hình thành. Hậu quả có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh, sảy thai, thai lưu, sinh non,...

Các dị tật tai ở trẻ sơ sinh thường gặp

Dị tật tai ở trẻ sơ sinh thường là những khiếm khuyết ở tai đã có ngay khi được sinh ra. Cùng tìm hiểu về các dị tật tai ở trẻ sơ sinh trong phần dưới đây.

Tật tai nhỏ và hẹp ống tai ngoài

Tật tai nhỏ và hẹp ống tai ngoài là một dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến cấu trúc tai ngoài, dẫn đến khả năng nghe kém hoặc mất thính giác hoàn toàn. Hai dị tật này thường đi kèm với nhau và có thể được phát hiện ngay sau khi sinh. Tỷ lệ mắc bệnh tương đối hiếm, khoảng 1,5 trên 2.000 đến 4.000 trẻ em sinh ra.

Dị tật tai thấp

Dị tật tai thấp là một dạng dị tật bẩm sinh, tai của trẻ nằm ở vị trí thấp hơn so với vị trí bình thường trên đầu. Cụ thể, loa tai ngoài của trẻ sẽ nằm dưới đường ngang nối các góc ngoài của mắt. Dị tật này thường đi kèm với một số hội chứng di truyền. Tai thấp có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ và khả năng nghe của trẻ. Mức độ ảnh hưởng phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của dị tật và các vấn đề sức khỏe đi kèm.

Dị tật lỗ rò trước tai và thịt thừa vành tai

Dị tật lỗ rò trước tai và thịt thừa vành tai là những bất thường bẩm sinh nhỏ thường xuất hiện ở phần da trước tai. Trẻ em có các dị tật này cần được đánh giá khả năng nghe và kiểm tra các dị tật bẩm sinh khác, bao gồm bất thường về thận liên quan đến hội chứng khe mang tai - thận. Nguy cơ mắc dị tật thận cũng cao hơn ở những người có lỗ rò trước tai.

Dị tật không có vành tai

Đây là một bệnh lý ít gặp trong chuyên ngành tai mũi họng, tuy nhiên nó lại rất ảnh hưởng đến thẩm mỹ ở trẻ. Dị tật không có vành tai được chia làm 4 loại, tùy thuộc vào mức độ teo là một phần hoặc toàn phần:

• Vành tai nhỏ hơn bình thường: Đây là mức độ nhẹ nhất.
• Vành tai nhỏ kèm theo thiếu một phần vành tai hoặc cấu trúc vành tai: Mức độ này ảnh hưởng nhiều hơn đến thẩm mỹ.
• Vành tai chỉ là một nhúm thịt: Mức độ này hiếm gặp hơn và ảnh hưởng đáng kể đến thẩm mỹ.
• Trẻ không có vành tai, xương chũm không phát triển: Đây là mức độ nghiêm trọng nhất, ảnh hưởng đến cả thẩm mỹ và thính giác.

Dị tật vành tai thường đi kèm với các dị tật khác của tai giữa và tai trong. Việc chẩn đoán chính xác tình trạng ống tai, tai giữa và tai trong cần thực hiện chụp CT scan xương thái dương. Đo thính lực cũng giúp đánh giá phần nào mức độ khiếm khuyết thính giác.

Phẫu thuật chỉnh hình vành tai có thể giúp trẻ có được đôi tai hoàn chỉnh hơn. Đây là phương pháp phẫu thuật hai giai đoạn:

• Giai đoạn 1: Lấy sụn sườn của trẻ và cấy ghép vào vạt da ở phần tai khuyết, sau đó nâng và tạo hình vành tai. Phẫu thuật này thường được thực hiện cho trẻ từ 6 tuổi trở lên khi vành tai đã phát triển gần bằng tai người lớn.
• Giai đoạn 2: Thực hiện sau giai đoạn 1 khoảng 3 tháng, lấy da, tạo hình vành tai và nâng vành tai lên vị trí bình thường.

Lưu ý:

• Phẫu thuật chỉnh hình vành tai là loại phẫu thuật ghép sụn tự thân phức tạp, đòi hỏi bác sĩ có tay nghề cao.
• Giai đoạn lấy sụn sườn, tạo khung vành tai và cấy ghép là bước quan trọng nhất, ảnh hưởng đến kết quả phẫu thuật.
• Nếu trẻ không có ống tai, cần tạo hình vành tai trước rồi mới tạo hình ống tai.
• Trường hợp trẻ có tai giữa và tai trong, có thể tạo hình ống tai khi còn nhỏ để giúp trẻ nghe, nói và tạo hình vành tai khi trẻ 6 tuổi.

Bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin về các dị tật tai ở trẻ sơ sinh. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ giúp ích cho cha mẹ trong việc chăm sóc sức khỏe cho con em mình. Khi phát hiện những dấu hiệu bất thường, hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.