Căng cơ quá mức: Nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý

Căng cơ, thường được gọi là cơ bị kéo, xảy ra khi cơ bị kéo căng quá mức hoặc bị rách. Tình trạng này có thể do mệt mỏi, sử dụng quá mức hoặc sử dụng cơ không đúng cách. Mặc dù bất kỳ cơ nào trong cơ thể cũng có thể bị ảnh hưởng nhưng bạn cần nhớ là vùng lưng dưới, cổ, vai và gân kheo là những cơ sẽ bị thương thường xuyên nhất.

Nguyên nhân gây căng cơ quá mức

Căng cơ thường là kết quả của việc cơ bị kéo căng, chấn thương hoặc tổn thương đột ngột, bất ngờ. Sau đây là một số nguyên nhân chính gây căng cơ quá mức:

Khởi động không đầy đủ

Không khởi động đúng cách trước khi tham gia vào hoạt động thể chất mạnh là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây căng cơ quá mức. Đó là lý do chúng ta luôn được khuyến cáo phải khởi động đúng cách để giúp chuẩn bị cho cơ bắp hoạt động và ngăn ngừa tình trạng kéo căng quá mức hoặc chấn thương.

Kéo căng cơ kém

Khi cơ không được kéo căng đúng cách, chúng dễ bị chấn thương hơn. Kéo giãn giúp duy trì sự linh hoạt và đàn hồi, giảm nguy cơ căng cơ trong quá trình hoạt động thể chất.

Sử dụng quá mức và mệt mỏi

Các cơ phải làm việc quá sức thông qua các hoạt động lặp đi lặp lại hoặc bài tập cường độ cao có thể dẫn đến tính trạng cơ bị mệt mỏi, tăng khả năng căng cơ quá mức. Điều này có thể xảy ra ngay cả trong các chuyển động thường ngày nếu các cơ bị sử dụng quá mức mà không được nghỉ ngơi đầy đủ.

Các hoạt động hàng ngày

Rất nhiều người cho rằng tình trạng căng cơ chỉ giới hạn ở các hoạt động gắng sức hoặc tác động mạnh. Quan điểm này là sai lầm nhé. Các hoạt động hàng ngày như đi bộ, trượt, nhảy, chạy hoặc nâng vật (đặc biệt là ở tư thế khó) vẫn hoàn toàn có thể dẫn đến căng cơ. Ngay cả những hành động đơn giản như ném một vật hoặc nâng vật nặng không đúng cách cũng có thể dẫn đến chấn thương.

Điều kiện thời tiết lạnh

Căng cơ cấp tính thường gặp hơn trong thời tiết lạnh vì cơ có xu hướng cứng lại khi tiếp xúc với nhiệt độ thấp. Không khởi động cơ thể trước khi tập thể dục trong điều kiện lạnh sẽ làm tăng nguy cơ bị căng cơ.

Căng cơ mãn tính do các hoạt động lặp đi lặp lại

Các hành động lặp đi lặp lại có thể dẫn đến căng cơ mãn tính theo thời gian. Các môn thể thao như chèo thuyền, quần vợt, golf và bóng chày thường bao gồm các chuyển động lặp đi lặp lại gây căng thẳng cho một số cơ nhất định, dẫn đến căng cơ nếu không được quản lý đúng cách.

Ngoài ra, tư thế xấu trong các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như ngồi ở bàn làm việc trong thời gian dài hoặc đi bộ với tư thế không đúng, có thể dẫn đến căng cơ ở lưng và cổ. Để ngăn ngừa căng cơ, điều cần thiết là phải thực hành các kỹ thuật khởi động phù hợp, kéo giãn thường xuyên và duy trì tư thế tốt trong các hoạt động hàng ngày. Chú ý đến các yếu tố này có thể giúp chúng ta giảm đáng kể nguy cơ căng cơ và đảm bảo sức khỏe cơ bắp tốt hơn về lâu dài.

Triệu chứng căng cơ quá mức

Căng cơ xảy ra khi cơ bị kéo căng quá mức hoặc bị rách. Mức độ nghiêm trọng của căng cơ có thể thay đổi từ nhẹ đến nặng và các triệu chứng phụ thuộc vào mức độ chấn thương. Căng cơ nhẹ chỉ có thể gây khó chịu nhẹ và hạn chế chuyển động một chút, trong khi rách cơ nghiêm trọng có thể làm giảm đáng kể khả năng vận động và gây đau dữ dội.

Các triệu chứng phổ biến của căng cơ quá mức bao gồm:

Sưng, bầm tím hoặc đỏ

Chấn thương mô cơ có thể gây sưng, bầm tím hoặc đỏ rõ rệt ở vùng bị ảnh hưởng. Các triệu chứng này là dấu hiệu của tình trạng viêm và tổn thương các sợi cơ bên dưới.

Đau khi nghỉ ngơi

Ngay cả khi cơ không được sử dụng, cơ bị căng vẫn có thể gây đau dai dẳng. Cơn đau này có thể dao động từ khó chịu nhẹ đến nhói dữ dội, tùy thuộc vào mức độ tổn thương.

Đau khi vận động

Khi cố gắng sử dụng cơ bị thương hoặc di chuyển khớp được kết nối với cơ, cơn đau thường tăng lên. Ví dụ, gân kheo bị căng có thể gây đau nhói khi đi bộ hoặc uốn cong đầu gối.

Yếu cơ hoặc gân

Căng cơ thường dẫn đến yếu cơ, khiến việc thực hiện các hoạt động bình thường trở nên khó khăn. Cơ bị ảnh hưởng có thể cảm thấy không ổn định hoặc không thể chịu được trọng lượng, đặc biệt là trong những trường hợp nghiêm trọng hơn.

Phạm vi chuyển động hạn chế

Cứng cơ và đau có thể hạn chế phạm vi chuyển động, khiến việc duỗi hoặc uốn cong cơ hoàn toàn trở nên khó khăn. Đây là vấn đề phổ biến đối với tình trạng căng cơ ở lưng hoặc vai, có thể hạn chế tính linh hoạt và các chuyển động hàng ngày.

Trong các trường hợp căng cơ nhẹ, mặc dù cơ có thể bị rách và không linh hoạt nhưng vẫn có thể sử dụng cho các hoạt động cơ bản (tất nhiên sẽ kèm theo một số khó chịu). Căng cơ nhẹ đến trung bình thường có thể được điều trị tại nhà bằng các biện pháp khắc phục đơn giản như nghỉ ngơi, chườm đá, liệu pháp nhiệt và thuốc chống viêm không kê đơn.

Tuy nhiên, những trường hợp nghiêm trọng khi cơ bị rách rộng hơn sẽ dẫn đến đau dữ dội và hạn chế đáng kể khả năng vận động. Trong những trường hợp như vậy, cơ cần can thiệp y tế chuyên nghiệp. Căng cơ nghiêm trọng có thể mất vài tháng để lành, thường cần vật lý trị liệu hoặc trong những trường hợp nghiêm trọng, cần phẫu thuật để sửa chữa.

Việc nhận biết sớm các triệu chứng căng cơ quá mức là rất quan trọng để ngăn ngừa chấn thương thêm và đảm bảo phục hồi nhanh hơn. Nếu cơn đau kéo dài hoặc trầm trọng hơn, điều cần thiết là phải tìm kiếm lời khuyên y tế để đánh giá mức độ nghiêm trọng của tình trạng căng cơ và xác định liệu trình điều trị tốt nhất.

Các biện pháp xử lý căng cơ quá mức

Căng cơ là chấn thương phổ biến ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người lớn, và xảy ra ở cả nam và nữ. Các cơ thường bị ảnh hưởng nhất là ở chân và tay, đặc biệt là ở những người tham gia thể thao hoặc hoạt động thể chất nặng.

Nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng phương pháp xử lý phù hợp là chìa khóa để ngăn ngừa tổn thương thêm và đẩy nhanh quá trình phục hồi. Dưới đây là một số phương pháp hiệu quả để điều trị căng cơ quá mức, đảm bảo quá trình chữa lành nhanh hơn và an toàn hơn.

Xử lý ngay lập tức cho tình trạng căng cơ quá mức

Khi bị căng cơ quá mức, điều quan trọng là phải dừng ngay hoạt động gây ra chấn thương, ngăn ngừa chấn thương trở nên trầm trọng hơn.

Một trong những phương pháp ban đầu hiệu quả nhất là chườm lạnh vào vùng bị ảnh hưởng. Liệu pháp lạnh rất có lợi cho các chấn thương cơ cấp tính vì nó làm giảm lưu lượng máu đến khu vực đó, giúp giảm thiểu sưng tấy và viêm. Để chườm lạnh, hãy làm theo các bước sau:

• Quấn đá trong khăn hoặc sử dụng túi chườm đá có bán sẵn trên thị trường.
• Không chườm đá trực tiếp lên da để tránh bị tê cóng.
• Đắp túi chườm lạnh lên vùng bị thương trong 10 - 15 phút mỗi lần.
• Lặp lại quy trình này mỗi giờ trong 1 - 3 ngày đầu sau khi bị thương.

Liệu pháp lạnh cho tình trạng căng cơ liên quan đến thể thao

Căng cơ thường xảy ra trong các hoạt động thể thao, đặc biệt là các môn thể thao có tác động mạnh như bóng đá. Khi bị căng cơ khi chơi thể thao, việc chườm lạnh ngay lập tức có thể làm giảm đáng kể cơn đau và sưng.

Không nên sử dụng liệu pháp lạnh trong trường hợp lưu thông máu kém hoặc da bị rách, vì điều này có thể làm chậm quá trình lành hoặc gây ra các biến chứng khác.

Tránh chườm nóng và mát-xa trong giai đoạn cấp tính

Bạn cần nhớ là tránh sử dụng chườm nóng hoặc dầu mát-xa trong giai đoạn đầu phục hồi tình trạng căng cơ quá mức. Mặc dù nhiệt độ có vẻ khiến chúng ta cảm thấy dễ chịu nhưng việc chườm nhiệt quá sớm có thể dẫn đến sưng tấy nhiều hơn cũng như khiến dây chằng mất độ đàn hồi, làm chậm quá trình chữa lành. Ngoài ra, việc xoa bóp vùng bị ảnh hưởng bằng dầu hoặc cồn có thể làm chấn thương nặng hơn và nên tránh điều này nhé.

Tiếp tục hoạt động phù hợp sau khi xử lý căng cơ

Sau khi cơn đau thuyên giảm, bạn có thể dần dần tiếp tục hoạt động thể chất, nhưng điều quan trọng là phải điều chỉnh để ngăn ngừa chấn thương tái phát. Đối với những người tập thể dục trở lại, hãy cân nhắc giảm cường độ hoặc thời lượng tập luyện. Nếu bạn là vận động viên, hãy tham khảo ý kiến ​​của huấn luyện viên hoặc người hướng dẫn để điều chỉnh kế hoạch tập luyện và tập trung vào các bài tập không gây quá nhiều áp lực lên cơ bị thương.

Trong hầu hết các trường hợp, tình trạng căng cơ quá mức mức độ nhẹ sẽ tự lành trong vòng 2 - 3 ngày. Tuy nhiên, nếu cơn đau vẫn tiếp diễn hoặc trở nên tồi tệ hơn, hoặc nếu bạn gặp khó khăn khi cử động chi bị ảnh hưởng ngay cả sau vài ngày nghỉ ngơi và chườm lạnh, điều quan trọng là phải đến gặp bác sĩ chuyên khoa chỉnh hình. Bác sĩ sẽ đánh giá chuyên môn để xác định xem có cần các phương pháp điều trị tiên tiến hơn, chẳng hạn như vật lý trị liệu hoặc thậm chí là phẫu thuật hay không, để giúp bạn nhanh chóng lấy lại trạng thái cân bằng, khỏe mạnh.