Cảnh giác với biến chứng viêm xoang cực nguy hiểm

Tỷ lệ mắc bệnh viêm xoang đang tăng lên, đặc biệt ở những nơi có môi trường sống ô nhiễm hoặc biến đổi khí hậu. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu đúng mức độ nguy hiểm của bệnh, nhận biết dấu hiệu cảnh báo sớm và có hướng can thiệp hiệu quả, từ đó tránh để biến chứng viêm xoang ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.

Biến chứng viêm xoang là gì?

Viêm xoang là tình trạng viêm nhiễm tại các hốc xoang do virus, vi khuẩn hoặc nấm gây ra. Vì các hốc xoang nằm sát các cấu trúc dễ tổn thương như mắt, não, mô và xương xung quanh nên khi nhiễm trùng kéo dài hoặc tái phát sẽ rất dễ lan rộng, dẫn tới các biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

8 biến chứng viêm xoang nguy hiểm thường gặp

Vậy, biến chứng viêm xoang có nguy hiểm không? Dưới đây là 8 biến chứng viêm xoang nguy hiểm tuyệt đối không thể chủ quan.

Biến chứng viêm xoang ở mắt

Theo các bác sĩ, mắt là nơi dễ bị ảnh hưởng nhất khi bệnh viêm xoang trở nặng. Vi khuẩn từ xoang có thể lan sang hốc mắt, gây sưng đau, giảm thị lực và thậm chí mù lòa nếu không điều trị sớm.

Các biến chứng thường gặp gồm:

• Áp xe mí mắt: Mí sưng đỏ, đau, có mủ, dễ để lại sẹo nếu không xử lý.
• Viêm túi lệ: Mắt đỏ, sưng quanh túi lệ, đau rát.
• Viêm mô hốc mắt: Lồi mắt, sốt, thị lực giảm, có thể lan đến não.
• Viêm thần kinh thị giác: Đau sâu trong mắt, giảm thị lực, nhìn mờ màu.

Nếu là cục máu đông sau nhãn cầu thì đây là tình trạng đặc biệt nguy hiểm, có thể gây mù vĩnh viễn.

Biến chứng nội sọ

Nhiễm trùng xoang nặng có thể lan vào não, gây viêm màng não, áp xe não hoặc não úng thủy,... những biến chứng đe dọa tính mạng. Dấu hiệu cảnh báo sớm gồm đau đầu dữ dội, cứng gáy, lú lẫn, buồn ngủ bất thường. Hậu quả để lại có thể rất nghiêm trọng như liệt, mất trí nhớ, rối loạn ngôn ngữ, suy giảm thị lực và thính lực. Nếu không điều trị kịp, có thể dẫn đến tử vong do nhiễm trùng huyết hoặc tăng áp lực nội sọ.

Biến chứng viêm xoang ở tai

Viêm tai giữa là biến chứng tai thường gặp nhất do viêm xoang, đặc biệt ở trẻ em do cấu tạo ống vòi tai ngắn và nằm ngang. Khi dịch mủ từ mũi xoang lan sang tai, vi khuẩn có thể gây viêm tai giữa cấp. Nếu nặng, tình trạng này có thể làm thủng màng nhĩ, dẫn đến nghe kém vĩnh viễn.

Biến chứng ở mạch máu

Huyết khối xoang tĩnh mạch hang là biến chứng hiếm nhưng cực kỳ nguy hiểm, xảy ra khi viêm xoang lan đến vùng nền sọ, gây tắc nghẽn mạch máu dẫn lưu từ mặt về não. Triệu chứng gồm đau đầu dữ dội, sụp mi, mất thị lực, liệt vận nhãn, sốt cao. Nếu không can thiệp kịp thời, người bệnh có thể tử vong hoặc để lại di chứng liệt, suy tuyến yên, đột quỵ.

Biến chứng viêm xoang ảnh hưởng đến thần kinh

Viêm xoang nặng có thể chèn ép các dây thần kinh, gây liệt vận nhãn, giảm hoặc mất khứu giác và thị giác. Người bệnh có thể bị lác mắt, đau đầu dữ dội, phù kết mạc,... những dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng đã lấn sâu vào các cấu trúc thần kinh quan trọng.

Biến chứng viêm xoang gây tổn thương xương

Viêm tủy xương trán là biến chứng tại chỗ nguy hiểm, thường gặp trong viêm xoang trán mạn. Biểu hiện thường thấy là sưng tấy vùng trán, có thể hình thành ổ áp xe hoặc rò xương, khiến xương hoại tử, ảnh hưởng đến cấu trúc sọ mặt.

Biến chứng ở mũi

Viêm xoang mạn tính có thể gây hình thành u nhầy xoang, dẫn đến phì đại cuốn mũi hoặc lệch vách ngăn. Những bất thường này làm cản trở dẫn lưu dịch xoang, khiến nhiễm trùng tái phát thường xuyên và nặng nề hơn.

Biến chứng toàn thân

Nếu vi khuẩn từ xoang xâm nhập vào máu, người bệnh có thể bị nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi hoặc suy đa cơ quan. Đây là biến chứng hiếm nhưng rất nghiêm trọng, thường gặp ở người suy giảm miễn dịch hoặc điều trị muộn.

Khi nào cần đi khám ngay để phòng ngừa biến chứng?

Bạn nên đến khám ngay nếu gặp một trong các dấu hiệu dưới đây:

• Sốt cao trên 39 °C hoặc kéo dài hơn 3 ngày.
• Đau đầu dữ dội, căng nhói vùng trán/mắt.
• Sưng đỏ quanh mắt, đau lúc nhắm mở, thay đổi thị lực.
• Cứng cổ, buồn nôn, nôn, lú lẫn.
• Các triệu chứng kéo dài hơn 10 ngày hoặc tái phát lại sau điều trị cải thiện.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị biến chứng viêm xoang

Việc chẩn đoán sớm và điều trị tích cực giữ vai trò then chốt trong kiểm soát tiến triển bệnh và ngăn ngừa di chứng.

Chẩn đoán

Khám lâm sàng:

Đánh giá toàn diện các dấu hiệu tại chỗ và toàn thân bao gồm đo thân nhiệt, kiểm tra tình trạng sưng nề vùng mắt, dấu hiệu thần kinh khu trú (như liệt dây thần kinh sọ, thay đổi tri giác), dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân.

Chẩn đoán hình ảnh:

Chụp CT hoặc MRI giúp xác định ổ áp xe, viêm xương, tổn thương nội sọ hoặc các bất thường cấu trúc liên quan. CT xoang có giá trị cao trong đánh giá tổn thương xương và dẫn lưu, MRI hữu ích hơn trong phát hiện các tổn thương phần mềm hoặc biến chứng nội sọ.

Xét nghiệm vi sinh:

Cấy dịch xoang hoặc mủ khi có chỉ định, giúp xác định tác nhân vi sinh và làm kháng sinh đồ, từ đó tối ưu hóa liệu pháp kháng sinh.

Điều trị

Nguyên tắc điều trị biến chứng viêm xoang bao gồm kiểm soát nhiễm trùng, giải phóng ổ áp xe, đảm bảo dẫn lưu và hỗ trợ toàn thân:

Kháng sinh đường tiêm:

Lựa chọn kháng sinh phổ rộng ngay từ đầu, thường phối hợp cephalosporin thế hệ 3 và metronidazole hoặc các phác đồ theo hướng dẫn điều trị nhiễm khuẩn nặng, sau đó chỉnh kháng sinh theo kết quả cấy và kháng sinh đồ.

Can thiệp ngoại khoa:

• Dẫn lưu áp xe ổ mắt hoặc áp xe não khi có chỉ định, nhằm giảm áp lực, phòng ngừa tổn thương cấu trúc lân cận.
• Phẫu thuật mở xoang nội soi (Endoscopic Sinus Surgery - ESS) được thực hiện trong trường hợp có tắc nghẽn đường dẫn lưu hoặc ứ đọng mủ nhiều, góp phần kiểm soát ổ nhiễm khuẩn.

Điều trị hỗ trợ:

Bao gồm giảm đau (acetaminophen, ibuprofen), duy trì oxy liệu pháp nếu có rối loạn hô hấp, theo dõi sát các dấu hiệu thần kinh, nhãn khoa nhằm phát hiện sớm tiến triển bất lợi.

Cách phòng ngừa biến chứng hiệu quả

• Điều trị đúng ngay từ đầu: Không tự ý dùng thuốc, đặc biệt là kháng sinh. Tuân thủ đúng phác đồ của bác sĩ và tái khám đúng hẹn giúp kiểm soát bệnh sớm, tránh biến chứng.
• Rửa mũi hằng ngày bằng nước muối: Việc này giúp làm sạch dịch mủ, giảm vi khuẩn và hỗ trợ dẫn lưu xoang. Người bệnh nên thực hiện nhẹ nhàng, đúng cách để tránh tổn thương mũi.
• Giữ môi trường sống sạch và đủ ẩm: Giữ cho môi trường sống luôn sạch sẽ, thông thoáng. Có thể dùng máy lọc không khí hoặc tạo ẩm để bảo vệ niêm mạc mũi, nhất là khi thời tiết hanh khô hoặc ô nhiễm.
• Tăng cường sức đề kháng: Ăn uống lành mạnh, bổ sung vitamin C, uống đủ nước, ngủ đủ giấc và vận động nhẹ giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng tốt hơn.
• Tránh yếu tố kích ứng, dị ứng: Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng như phấn hoa, khói bụi, lông thú hay không khí lạnh đột ngột,... Luôn đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt ở môi trường ô nhiễm, nơi công cộng.
• Điều trị các bệnh liên quan: Cần xử lý dứt điểm viêm mũi dị ứng, viêm amidan, viêm VA hay sâu răng để tránh vi khuẩn lây lan sang xoang.
• Theo dõi triệu chứng bất thường: Nếu có sốt cao, sưng đau quanh mắt, thay đổi thị lực, đau đầu dữ dội hoặc lú lẫn, cần đến bệnh viện ngay vì có thể là dấu hiệu biến chứng.

Viêm xoang nếu không xử lý triệt để có thể gây ra những biến chứng viêm xoang nghiêm trọng như viêm mô mắt, áp xe, viêm màng não hay nhiễm trùng xương. Việc thăm khám sớm, chụp hình ổ xoang và điều trị theo đúng phác đồ là chìa khóa để tránh các hậu quả nguy hiểm. Hãy cảnh giác với bất kỳ dấu hiệu bất thường nào để bảo vệ an toàn cho bản thân cũng như những người thân yêu trong gia đình.