Cấu tạo và giải phẫu vùng cổ

Trong số các vùng trên cơ thể con người, vùng cổ đóng vai trò quan trọng đối với nghiên cứu y tế. Nó giúp các bác sĩ xác định vấn đề sức khỏe của bệnh nhân, xác định vùng cần điều trị và lập kế hoạch điều trị phù hợp.

Giải phẫu là gì?

Giải phẫu là một lĩnh vực quan trọng và hấp dẫn trong ngành sinh học, cho phép chúng ta khám phá và hiểu về cấu trúc và hoạt động của cơ thể. Những nghiên cứu này thường tập trung ở mức độ tế bào và cung cấp thông tin chi tiết về xương, các cơ quan nội tạng, các nhóm cơ và hệ thần kinh. Do đó, giải phẫu là một môn học được các nhà nghiên cứu quan tâm đặc biệt.

Nghiên cứu giải phẫu vùng cổ, cho thấy sự phức tạp của nó và vai trò quan trọng của cổ đối với hoạt động của cơ thể.

Trong vùng đầu cổ, có thể nói rằng cổ là một trong những phần có cấu trúc phức tạp nhất, với nhiều bó cơ và cấu trúc được sắp xếp một cách chặt chẽ. Vùng cổ cũng là nơi có sự xuất hiện của nhiều sợi dây thần kinh quan trọng, một mạng lưới phức tạp các dây thần kinh mà các bác sĩ cần phải hiểu rõ để phục vụ việc chẩn đoán và điều trị.

Ngoài ra, vùng cổ cũng chứa nhiều động mạch quan trọng như động mạch cảnh trong, cảnh ngoài, cảnh chung và cảnh cùng.

Các cơ quan quan trọng như thanh quản, tuyến giáp, yết hầu cũng được tìm thấy trong vùng cổ. Đây là các cơ quan không thể thiếu trong cơ thể, và việc theo dõi và chăm sóc chúng là rất quan trọng để duy trì sức khỏe tổng thể.

Cấu tạo và giải phẫu vùng cổ

Giới hạn vùng cổ

Phần giới hạn trên của cổ được xác định bởi vòm miệng cứng, trong khi phía dưới là bị giới hạn bởi xương ức và xương đòn ngực. Khoang trước và sau cổ được chia ra bởi cơ ức đòn chũm (SCM). Khoang trước này được định rõ bởi xương hàm ở phía trên, cơ SCM ở phía sau và đường giữa ở phía trước. Xương móng phân chia khoang trước của cổ thành khoang trên móng và khoang dưới móng.

Tam giác cổ

Vùng cổ được phân thành hai tam giác: Tam giác cổ trước và cổ sau. Tam giác cổ trước bao gồm rãnh xương ức và xương đòn ở dưới, cơ ức đòn chũm ở ngoài, và bên trong là khí quản, tuyến giáp và sụn nhẫn. Tam giác cổ sau giới hạn bởi cơ thang phía sau, cơ ức đòn chũm phía trước và xương đòn ở phía dưới.

Tam giác cổ trước được chia thành bốn phần nhỏ bao gồm: Tam giác dưới cằm, tam giác dưới hàm, động mạch cảnh và tam giác cơ.

Tam giác dưới cằm (tam giác trên móng): Chứa cơ hàm móng như sàn của tam giác, với giới hạn phía dưới là xương móng. Phía trong, giới hạn của tam giác là đường giữa của cổ. Giới hạn phía sau là bụng trước của cơ nhị thân.

Tam giác dưới hàm được giới hạn bởi xương hàm ở phía trên, cùng với bụng trước và sau của cơ nhị thân.

Tam giác động mạch cảnh được giới hạn bởi cơ ức đòn chũm phía sau, cơ hàm móng phía trước, và cơ trâm móng và bụng sau của cơ nhị thân ở phía trên. Các cơ giáp móng, cơ lưỡi móng, cơ co thắt hầu giữa và cơ co thắt họng dưới tạo nên sàn của tam giác động mạch cảnh.

Tam giác cơ, hay còn gọi là tam giác động mạch cảnh dưới, được giới hạn bởi đường giữa của cổ ở phía trong, bụng trên của cơ vai móng và cơ ức đòn chũm phía sau ở phía trên.

Cơ cổ

Hệ thống cơ vùng cổ là một cấu trúc phức tạp bao gồm xương và mô mềm, được liên kết với nhau ở đáy hộp sọ.

Sợi cơ kết hợp với nhau để tạo thành bó cơ, và nhiều bó cơ lại hình thành các cơ bắp. Sự liên kết giữa các sợi cơ này giúp cổ thực hiện các cử động một cách linh hoạt và dễ dàng. Các hoạt động như nuốt, nhai, và xoay đầu đều phụ thuộc vào sự hoạt động của cơ vùng cổ.

Cơ xương của vùng cổ gồm 20 cơ, mỗi cơ này gắn vào xương thông qua các sợi gân. Các cơ trong vùng này được gọi là cơ tự nguyện.

Cơ vùng cổ được chia thành ba nhóm chính: Cơ ở phía trước, cơ ở phía sau, và cơ ở hai bên.

Cơ vùng cổ trước bao gồm:

• Platysma: Một lớp mỏng phủ phần vai và phần trên của ngực, kéo dài đến xương hàm. Cơ này hỗ trợ các cử động của hàm và miệng, đồng thời giúp căng da ở dưới mặt và vùng cổ.
• Cơ ức đòn chũm: Một trong những cơ lớn nhất, có nhiệm vụ hỗ trợ cử động và hoạt động của vùng cổ, mở rộng góc nhìn, và kiểm soát khớp thái dương hàm. Nó bắt đầu từ sau tai và kéo dài đến xương đòn.
• Cơ dưới đòn: Giúp ổn định xương đòn khi vai và cánh tay di chuyển.
• Trên móng: Hỗ trợ hoạt động nuốt và nói. Nó còn được biết đến với tên gọi khác là cơ di chuyển.
• Cơ ức đòn chũm: Gồm 4 cơ nằm ở dưới xương lồi, hỗ trợ việc di chuyển của thanh quản.
• Cơ bậc thang (Scalenus): Gồm 3 cơ, hỗ trợ hít thở và ổn định cột sống cổ, cũng như các cử động của đầu.

Cơ vùng cổ sau bao gồm:

• Cơ gai sống đầu: Các khối cơ có hình dạng tương tự như dây đai, nằm ở phía sau cổ, giúp cử động cổ, xoay đầu, và thay đổi tầm nhìn.
• Cơ chẩm: Gồm 4 bó cơ nằm ở đáy hộp sọ, hỗ trợ đầu trong việc xoay theo hướng mong muốn.
• Cơ Transversospinalis: Giúp cổ cử động cúi và ngửa, cũng như xoay sang hai bên, đồng thời cố định cột sống cổ.

Cơ vùng cổ bên:

• Các cơ vùng cổ bên nằm ở đáy hộp sọ, bao gồm cơ thẳng đầu ngoài và cơ thẳng đầu trước, có nhiệm vụ kiểm soát các cử động của cổ.

Thanh quản

Thanh quản là một phần của hệ hô hấp, nằm dưới đường hầu họng và chia thành khí quản và thực quản khi phân tách. Về mặt giải phẫu, ở người trưởng thành, thanh quản nằm ở đốt sống C2 - C6, trong khi ở trẻ em, nó nằm ở đốt sống C2 - C3.

Hình dạng của thanh quản tương tự như một tháp, có ba mặt, có chiều dài khoảng 44mm ở nam giới và 36mm ở nữ giới. Đường kính ngang dao động từ 41 - 43mm và đường kính trước sau là 26 - 36mm. Cấu trúc của thanh quản bao gồm các sụn liên kết với nhau bằng dây chằng, các khớp cơ, và màng.

Trước khi thực hiện hành động nuốt, cúi, hoặc ngẩng đầu, thanh quản di chuyển dưới da vùng cổ. Sự phát triển của thanh quản diễn ra đồng thời với cơ quan sinh dục, gây ra hiện tượng vỡ giọng ở tuổi dậy thì.

Tuyến giáp

Tuyến giáp là một tuyến nhỏ hình cánh cung, nằm ở phía trước cổ, trên khí quản và dưới thanh quản, với hai thùy bao quanh khí quản và nối với nhau bằng eo tuyến giáp. Trọng lượng của tuyến giáp dao động từ 10 - 20 gram, và chức năng chính của nó là sản xuất hormone để điều chỉnh quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Sự sản xuất hormone quá ít hoặc quá nhiều từ tuyến giáp đều có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Xương móng

Xương móng có hình dạng tương tự như móng ngựa và nằm ở phía trước cổ, giữa sụn tuyến giáp và cằm. Xương móng được liên kết với các đoạn xương khác trong cơ thể thông qua các cơ và dây chằng.

Các cơ gắn trên xương móng giúp phần này di chuyển linh hoạt lên xuống và tiến lùi. Xương móng chặt chẽ liên kết với các cơ ở miệng, lưỡi, yết hầu, thanh quản và nắp thanh quản, tạo ra giọng nói riêng biệt cho mỗi người.

Chức năng vùng cổ

Cổ là phần kết nối giữa đầu và phần còn lại của cơ thể, chứa các cơ quan quan trọng như thực quản, khí quản, tuyến giáp và các tuyến nội tiết khác.

Chức năng của cổ không chỉ dừng lại ở việc cung cấp các đường ống cho sự lưu thông của máu và truyền tín hiệu thần kinh từ não đến phần còn lại của cơ thể. Nó còn hỗ trợ đầu trong việc di chuyển theo các hướng phù hợp.

Cổ giúp duy trì sự ổn định và linh hoạt của đầu, cho phép chúng ta thực hiện các hoạt động hàng ngày như xoay đầu, cúi người, hoặc ngẩng cao đầu một cách dễ dàng và linh hoạt. Nó cũng cung cấp một nền móng vững chắc cho các cơ quan và cấu trúc khác trong khu vực này để hoạt động hiệu quả.

Tính linh hoạt của cổ không chỉ là kết quả của cấu trúc xương và cơ bắp phức tạp mà còn là sự phối hợp của các yếu tố thần kinh và mạch máu. Các dây chằng, cơ và mô liên kết trong cổ hoạt động cùng nhau để tạo ra các chuyển động mềm mại và tự nhiên, đồng thời bảo vệ các cơ quan nội tạng quan trọng như thực quản và khí quản khỏi tổn thương và chấn thương.

Cổ còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ hệ thống thần kinh và mạch máu quan trọng đi qua khu vực này. Bằng cách hỗ trợ và bảo vệ các cấu trúc như động mạch cảnh, động mạch cổ và các dây thần kinh chính, cổ giúp duy trì sự hoạt động hiệu quả của hệ thống thần kinh trung ương và hệ tuần hoàn.

Hy vọng qua nội dung bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về cấu tạo và giải phẫu vùng cổ. Cổ không chỉ đóng vai trò là một phần kết nối giữa đầu và thân mà còn giúp cơ thể linh hoạt, ổn định và hoạt động hiệu quả của cơ thể con người.

Xem thêm: Đặc điểm giải phẫu tuyến yên