Cây xạ đen có tác dụng gì? Dùng để chữa bệnh được không?

Cây xạ đen là một trong những loại thảo dược trong tự nhiên được dùng nhiều trong y học cổ truyền. Bởi lẽ, các thành phần hoạt chất trong cây xạ đen đem đến nhiều lợi ích cho sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh. Vậy cây xạ đen có tác dụng gì? Đặc điểm của loài cây này như thế nào? Cùng theo dõi bài viết này để hiểu rõ hơn nhé.

Đặc điểm của cây xạ đen

Cây xạ đen là một trong những dược liệu có nhiều trong những bài thuốc Đông y. Tùy vào từng vùng mà người dân sinh sống sẽ có những cách gọi khác nhau cho loại cây này như cây bách giải, bạch vạn hoa đồng triều, quả nâu, dây gối, thanh giang đằng,...

Cây xạ đen còn được gọi bằng cái tên là cây ung thư bởi các dược chất được tìm thấy trong cây này có tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư hiệu quả. Cây xạ đen có tên tiếng anh là Celastrus hindsii Benth et Hook. Đây là một loại cây thuộc họ dây gối, có thể tìm thấy ở khu vực miền núi ở nước ta, đặc biệt là khu vực vùng núi có khí hậu mát mẻ như tỉnh Hòa Bình, Thanh Hóa và Ninh Bình. 

Cây xạ đen là một loại thực vật dây leo, thân gỗ, có chiều dài khoảng 2 - 10m, mọc thành bụi. Những cây non thường có màu xám nhạt và không có lông, còn những cây trưởng thành có màu xanh nâu và nhiều lông. Lá của cây xạ đen mọc so le, phiến lá có hình bầu dục, đầu nhọn. Chiều dài của lá khoảng từ 7 - 12 cm, chiều rộng khoảng 3 - 5cm. Mép lá có răng cưa ngắn, cuống lá chỉ từ 5-7mm. 

Hoa của cây xạ đen có màu trắng, 5 cánh, thường mọc từng chùm ở nách hay ngọn của lá. Chùm hoa dài từ 5 - 10cm, còn cuống hoa dài khoảng 2 - 4mm. Quả xạ đen có hình giống quả trứng dài khoảng 1cm. Quả thường có màu xanh, chuyển sang màu vàng khi chín và tách thành 3 mảnh. 

Cây xạ đen là một trong những loại cây làm nên vị thuốc ở nước ta

Người dân có thể thu hái lá xạ đen làm dược liệu vào bất kỳ thời điểm nào. Tuy nhiên, để đạt được dược tính cao, cần phải đợi đến khi cây già. 

Cây xạ đen có tác dụng gì?

Vậy cụ thể cây xạ đen có tác dụng dùng? Một số lợi ích về sức khỏe mà cây xạ đen mang đến cho chúng ta:

Hỗ trợ điều trị các bệnh về khối u, ung thư

Không phải ngẫu nhiên mà cây xạ đen có tên gọi là cây ung thư. Thảo dược này có tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư hiệu quả. Người ta thường sử dụng cây xạ đen hỗ trợ điều trị một số bệnh ung thư như ung thư ruột kết, ung thư đại trực tràng, ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng,... nhờ vào các hợp chất maytenfolone A, flavonoid, quinone, saponin. Cụ thể:

• Flavonoid: Có khả năng làm chậm và chống lại quá trình oxy hóa của các tế bào gốc tự do gây nên khối u, bệnh ung thư. Nhờ vậy mà hợp chất này có thể bảo vệ cơ thể chống lại ung thư và những tổn thương do bức xạ. 
• Quinone: Có tác dụng hóa lỏng các tế bào ung thư để dễ dàng đào thải chúng ra khỏi cơ thể. Kết hợp cùng với tác dụng của flavonoid, hai hoạt chất này sẽ làm tăng tốc độ hiệu quả đào thải tế bào ung thư. 
• Saponin: Cũng là một chất chống oxy hóa mạnh, giúp ức chế tế bào ung thư, ngăn cản khối u di căn. 

Điều trị các bệnh về gan

Các hoạt chất trong cây xạ đen có khả năng kháng virus gây bệnh viêm gan như viêm gan A, B, C,... Đồng thời, cây xạ đen còn có khả năng ức chế quá trình lipid. Vì thế, dược liệu này được dùng để điều trị, hỗ trợ bệnh nhân mắc gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, xạ đen còn giúp thuyên giảm bệnh viêm gan mãn tính phát triển thành xơ gan. 

Điều trị chứng mất ngủ, suy nhược thần kinh

Công dụng thanh nhiệt, giải độc mà xạ đen đem đến không chỉ tốt cho sức khỏe của gan mà còn là liều thuốc giúp chữa chứng mất ngủ và suy nhược thần kinh rất tốt. Khi sử dụng cây xạ đen, các triệu chứng hoa mắt, chóng mặt sẽ giảm dần, tăng cường vận chuyển máu đến não, ngăn ngừa tai biến mạch máu não. 

Chữa mụn nhọt, lở loét trên da

Cây xạ đen có đặc tính kháng khuẩn, kháng virus và có tính hàn nên có tác dụng hỗ trợ điều trị mụn nhọt, lở loét trên da vô cùng hiệu quả. Khi thực hiện bài thuốc điều trị đúng, bạn có thể giảm triệu chứng ngứa và mau lành vết thương nhanh chóng. 

Cây xạ đen có tác dụng gì và có chữa bệnh được không?

Giúp tăng cường sức đề kháng

Cây xạ đen giàu các hoạt chất chống oxy hóa giúp nâng cao hàng rào miễn dịch cho cơ thể, chống lại các tác nhân gây hại. Đặc biệt, hợp chất saponin triterpenoid trong xạ đen còn có khả năng bảo vệ cơ thể trước tác nhân vi khuẩn xâm nhập. Nếu như biết cách kết hợp xạ đen với dược liệu khác sẽ càng nâng cao tác dụng tăng cường sức đề kháng. 

Hỗ trợ điều trị các bệnh khác

Không chỉ có tác dụng với các bệnh kể trên mà cây xạ đen còn có tác dụng với một số bệnh khác thoái hóa cột sống, đau thần kinh tọa, viêm khớp dạng thấp,...

Ngoài ra, đây cũng là dược liệu tốt giúp ổn định đường huyết và huyết áp, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, điều hòa, lưu thông huyết áp,...

Một số lưu ý khi sử dụng cây xạ đen làm dược liệu

Sau khi biết cây xạ đen có tác dụng gì, hầu như mọi người đều muốn sử dụng để bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho bản thân. Tuy nhiên, để sử dụng cây xạ đen hiệu quả và không ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, bạn nên chú ý một số điều sau:

• Chỉ dùng đúng liều lượng mà bác sĩ Đông y chỉ định với từng tình trạng. Nếu dùng quá nhiều, vượt quá liều lượng cho phép có thể gây hoa mắt, chóng mặt, tụt huyết áp.
• Thuốc hay trà từ cây xạ đen cần được pha vừa đủ để có thể dùng hết trong ngày, tránh sử dụng qua đêm vì có thể gây đau bụng, đi ngoài và đầy bụng.
• Xạ đen có thể giúp an thần và chống mất ngủ nên khi sử dụng không đúng thời điểm có thể làm bạn ngủ gà ngủ gật, khó tập trung làm việc.
• Người bị thận và suy thận không nên sử dụng.
• Không được tự ý tăng, giảm liều hay kết hợp với nhiều dược liệu khác khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ bởi có thể gây ra những tác hại không mong muốn.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú, trẻ con dưới 5 tuổi không được phép sử dụng.
• Khi uống cây xạ đen không nên sử dụng chúng với thức uống có cồn, các loại thực phẩm như cà pháo, đậu xanh, măng chua, rau muống,... Vì có thể làm giảm tác dụng.
• Nếu như đang dùng thuốc Tây để điều trị bệnh mà muốn bổ sung thêm cây xạ đen thì nên dùng cách nhau tối thiểu 30 phút đế mang lại hiệu quả tốt nhất và tránh tương tác thuốc. 

Một số lưu ý khi sử dụng cây xạ đen làm dược liệu

Qua những thông tin về cây xạ đen trong bài viết, mong rằng mọi người đã bổ sung được thêm kiến thức cũng như giải đáp được cây xạ đen có tác dụng gì. Từ đó, xem xét tình trạng của bản thân, tham khảo ý kiến bác sĩ để có bài thuốc hữu ích cho sức khỏe cơ thể. 

Thy Võ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp