Tốt nghiệp Đại Học Dược Hà Nội - chuyên môn Dược lâm sàng. Hiện đang là giảng viên cho Dược sĩ tại Nhà thuốc Long Châu.
Mạnh Khương
Mặc định
Lớn hơn
Viêm não mô cầu là một trong những bệnh lý truyền nhiễm nguy hiểm với tốc độ tiến triển rất nhanh và có thể gây tử vong trong vòng vài giờ nếu không được điều trị kịp thời. Đặc biệt, các chủng vi khuẩn nhóm A và C thường là nguyên nhân chính gây ra các đợt dịch lớn tại châu Á, trong đó có Việt Nam. Chính vì thế, không ít người băn khoăn có cần thiết tiêm viêm não mô cầu AC để phòng bệnh chủ động.
Tuy bệnh không quá phổ biến, nhưng sự khó phát hiện ở giai đoạn đầu và hậu quả nặng nề về thần kinh đã khiến giới chuyên gia liên tục cảnh báo về rủi ro tiềm ẩn. Trong khi nhiều người đã ý thức rõ vai trò của tiêm chủng, vẫn còn không ít tranh luận về mức độ cần thiết và thời điểm tiêm phù hợp. Đó là lý do khiến câu hỏi có cần thiết tiêm viêm não mô cầu AC đang ngày càng được đặt ra nhiều hơn trong cộng đồng.
Có những căn bệnh đến nhanh đến mức bạn không kịp phản ứng, và viêm não mô cầu là một trong số đó. Lúc đầu chỉ là những dấu hiệu nhỏ như sốt nhẹ, buồn nôn hay cảm giác mệt mỏi thoáng qua. Đặc biệt, bệnh có thể tiến triển rất nhanh, gây tử vong chỉ sau 24 giờ kể từ khi có triệu chứng ban đầu nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Do biểu hiện lâm sàng ban đầu không rõ ràng, nhiều ca bệnh bị chẩn đoán trễ, làm giảm hiệu quả điều trị và tăng tỷ lệ biến chứng. Trước mức độ nguy hiểm như vậy, không khó hiểu vì sao câu hỏi có cần thiết tiêm viêm não mô cầu AC lại được đặt ra nhiều hơn, như một bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe của bản thân và những người xung quanh.
Qua nhiều ca bệnh thực tế, viêm não mô cầu AC cho thấy khả năng lan nhanh và gây biến chứng nguy hiểm nếu không được phòng ngừa kịp thời. Vì vậy, câu trả lời là có khi nói đến việc tiêm phòng. Vắc xin hiện tại giúp người được tiêm hình thành kháng thể chống lại vi khuẩn mô cầu, làm giảm đáng kể khả năng nhiễm bệnh cũng như mức độ nặng nếu không may bị phơi nhiễm.
Các khuyến cáo hiện hành từ nhiều tổ chức y tế quốc tế đều cho thấy có cần thiết tiêm viêm não mô cầu AC ở những nhóm nguy cơ cao, như trẻ nhỏ, người trưởng thành chưa có miễn dịch đầy đủ và những ai chuẩn bị đến vùng lưu hành dịch. Vắc xin đã được chứng minh là có tính an toàn, khả năng tạo miễn dịch kéo dài, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phòng ngừa dịch bệnh theo quy mô cộng đồng.
Việc chủ động tiêm vắc xin viêm não mô cầu AC cho trẻ từ 2 tuổi, người lớn chưa có miễn dịch và những cá nhân đang sống trong môi trường tập thể chính là bước đi quan trọng nhằm bảo vệ cộng đồng trước nguy cơ bùng phát dịch. Đặc biệt, học sinh nội trú, sinh viên đại học, quân nhân và đội ngũ y tế là những nhóm có nguy cơ tiếp xúc cao với nguồn lây nên càng cần chủ động tiêm ngừa sớm để giảm thiểu rủi ro. Việc mở rộng đối tượng tiêm phòng không chỉ dựa trên nguy cơ dịch tễ mà còn là chiến lược bảo vệ chủ động cho các cá nhân có khả năng tiếp xúc mầm bệnh thường xuyên.
Vắc xin mô cầu AC đã được áp dụng rộng rãi tại nhiều nước có hệ thống y tế mạnh như một giải pháp ngăn ngừa dịch hiệu quả. Điều đó khiến câu hỏi có cần thiết tiêm viêm não mô cầu AC không chỉ còn là lựa chọn cá nhân mà trở thành xu hướng toàn cầu. Trước bối cảnh bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có thể bùng phát bất kỳ lúc nào, việc chủ động tiêm phòng vẫn là giải pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả lâu dài trong bảo vệ sức khỏe toàn dân.
Ngay sau khi tiêm vắc xin viêm não mô cầu AC, một số người có thể cảm thấy cơ thể hơi uể oải, có chút đau tại vị trí tiêm hoặc nhiệt độ tăng nhẹ. Các biểu hiện này thường tự hết trong 1 đến 2 ngày mà không cần phải sử dụng thuốc hỗ trợ. Điều quan trọng là đây chỉ là phản ứng tạm thời của cơ thể khi đang học cách tạo kháng thể.
Tác dụng phụ nghiêm trọng là rất hiếm và gần như chỉ xảy ra nếu người tiêm có cơ địa quá mẫn cảm với một thành phần nào đó của vắc xin. Vì vậy, thông tin y tế đầy đủ trước khi tiêm là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn cho mỗi cá nhân. Khi hiểu được điều đó, ai cũng sẽ nhận ra rằng có cần thiết tiêm viêm não mô cầu AC là một câu hỏi mang tính trách nhiệm với chính sức khỏe của mình và cộng đồng.
Tiêm phòng từ sớm không chỉ là lựa chọn cá nhân mà còn là hành động vì lợi ích chung, nhất là khi trẻ bước sang 2 tuổi và chuẩn bị tham gia vào các hoạt động có tiếp xúc đông người. Khi vắc xin được tiêm đúng lúc, kháng thể có thời gian hình thành và lan tỏa trong cộng đồng, tạo nên một lớp bảo vệ vững chắc. Những người sống trong nội trú, khu dân cư đông đúc hay làm việc trong ngành y cũng nên tiêm sớm để góp phần kiểm soát nguy cơ lây lan.
Chờ đợi đến khi dịch xuất hiện mới tiêm phòng khiến cả cá nhân lẫn cộng đồng rơi vào tình trạng bị động và thiếu an toàn. Miễn dịch cần thời gian để xây dựng, và tiêm muộn có thể đồng nghĩa với việc không đủ sức chống lại vi khuẩn trong giai đoạn đầu.
Dịch bệnh có thể không báo trước và đôi khi tấn công trong lúc chúng ta chủ quan nhất, vì vậy sự chuẩn bị thông qua tiêm chủng luôn cần được thực hiện từ sớm. Các chủng vi khuẩn viêm não mô cầu A và C thường liên quan đến các đợt bùng phát quy mô lớn, đặc biệt ở những vùng dân cư đông đúc và chưa có độ phủ vắc xin cao. Hãy để câu hỏi có cần thiết tiêm viêm não mô cầu AC là động lực để bạn hành động ngay hôm nay, chứ không phải là điều nuối tiếc khi đã quá muộn.
Tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, MenQuadfi và Menactra là hai vắc xin đang được triển khai nhằm phòng ngừa viêm não mô cầu, đồng thời mang lại hiệu quả bảo vệ trước bốn nhóm vi khuẩn mô cầu nguy hiểm nhất: A, C, W và Y. Đồng thời, trung tâm cũng cung cấp các vắc xin khác như Bexsero (phòng mô cầu nhóm B) và VA-Mengoc BC (phòng mô cầu nhóm B và C), tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng lịch tiêm linh hoạt và phù hợp với nguy cơ dịch tễ cá nhân. Sự đa dạng này cho phép tối ưu hóa hiệu quả phòng bệnh, đồng thời giúp người tiêm chủ động hơn trong việc lựa chọn phương án bảo vệ thích hợp nhất theo từng độ tuổi và vùng dịch.
Dược sĩ Đại họcNguyễn Chí Chương
Tốt nghiệp Đại Học Dược Hà Nội - chuyên môn Dược lâm sàng. Hiện đang là giảng viên cho Dược sĩ tại Nhà thuốc Long Châu.