Có vắc xin phòng sốt xuất huyết không?

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá hành trình phát triển của các loại vắc xin phòng ngừa sốt xuất huyết, cũng như vai trò của chúng trong việc giảm thiểu tác động của dịch bệnh đến cộng đồng.

Tổng quan về bệnh sốt xuất huyết 

Số người mắc bệnh sốt xuất huyết đã tăng đáng kể trong những năm gần đây, đặc biệt là tại các quốc gia đang phát triển. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có từ 50 đến 100 triệu người trên thế giới bị nhiễm bệnh. Không chỉ số ca bệnh tăng lên mà các chủng virus gây bệnh cũng ngày càng đa dạng hơn, khiến công tác kiểm soát thêm khó khăn.

Số ca bệnh sốt xuất huyết tại Việt Nam ghi nhận hàng năm có sự biến động đáng kể. Các đợt dịch thường lan rộng, chủ yếu tại các tỉnh miền Nam và thường đạt đỉnh trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 10.

Nguyên nhân chính gây ra bệnh sốt xuất huyết là muỗi cái thuộc giống Aedes, đặc biệt là loài Aedes aegypti, vốn hoạt động chủ yếu vào ban ngày. Loài muỗi này hoạt động mạnh trong điều kiện thời tiết ẩm ướt, có khả năng sinh sản cao, tuổi thọ dài, với một con cái có thể đẻ từ 100 đến 200 trứng và sống tới 40 ngày.

Khi muỗi cái này đốt, virus sẽ xâm nhập vào cơ thể người và ủ bệnh trong khoảng từ 8 đến 11 ngày. Virus sốt xuất huyết có khả năng tồn tại trong máu của người bệnh từ 2 đến 7 ngày. Trong thời gian này, nếu muỗi Aedes đốt người nhiễm virus, muỗi sẽ tiếp nhận virus và trở thành nguồn lây truyền, tạo thành một vòng tuần hoàn.

Có vắc xin phòng sốt xuất huyết không?

Vắc xin phòng sốt xuất huyết có tồn tại không? 

Câu trả lời là “có”. Vắc xin phòng ngừa sốt xuất huyết được coi là một giải pháp thiết yếu trong việc kiểm soát căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm này. Sốt xuất huyết, do virus Dengue gây ra, đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng tại nhiều khu vực. Việc phát triển vắc xin không chỉ giúp kích thích hệ miễn dịch của cơ thể mà còn tạo ra khả năng bảo vệ chủ động trước các chủng virus Dengue. 

Khi được tiêm, vắc xin giúp cơ thể nhận diện và phản ứng nhanh chóng với virus, từ đó giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh, cũng như các biến chứng nghiêm trọng.

Vắc xin sốt xuất huyết có ý nghĩa như thế nào?

Bệnh sốt xuất huyết có thể gây ra nhiều triệu chứng nguy hiểm như sốt cao, đau nhức, và thậm chí gây chảy máu nội tạng, suy đa tạng, tử vong. Tiêm vắc xin phòng ngừa sốt xuất huyết là một biện pháp cần thiết nhằm giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cũng như các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra. 

Vắc xin này hoạt động bằng cách kích thích cơ thể sản sinh kháng thể đặc hiệu, giúp nâng cao khả năng bảo vệ trước virus Dengue. Khi được tiêm, vắc xin không chỉ làm giảm khả năng lây nhiễm mà còn giúp cơ thể phản ứng nhanh chóng và hiệu quả hơn khi tiếp xúc với virus, từ đó hạn chế mức độ nghiêm trọng của bệnh nếu có xảy ra. 

Việc tiêm phòng vắc xin được xem là một phần quan trọng trong chiến lược kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh sốt xuất huyết.

Vắc xin sốt xuất huyết có những loại nào?

Có vắc xin phòng sốt xuất huyết không? Các loại vắc xin phòng sốt xuất huyết, cụ thể:

Vắc xin Dengvaxia (CYD-TDV)

Dengvaxia là vắc xin sống, tái tổ hợp do hãng Sanofi-Pasteur sản xuất. Đây là vắc xin đầu tiên được cấp phép, chỉ định tiêm theo phác đồ 3 liều, mỗi liều cách nhau 6 tháng, dành cho đối tượng từ 9 đến 45 hoặc 60 tuổi, tùy theo quy định của từng quốc gia. 

Để tiêm vắc xin này, người tiêm phải thực hiện sàng lọc trước để xác định tình trạng nhiễm virus sốt xuất huyết và chỉ áp dụng cho những đối tượng có kết quả dương tính, nên vắc xin này hiện không được sử dụng rộng rãi. Nhà sản xuất Sanofi-Pasteur đã thông báo ngừng sản xuất vắc xin này do thị trường toàn cầu không còn nhu cầu.

Vắc xin Qdenga (Takeda)

Qdenga là vắc xin sốt xuất huyết thuộc loại vắc xin sống giảm độc lực, được nghiên cứu và sản xuất bởi hãng Takeda – Nhật Bản. Vắc xin này cung cấp khả năng bảo vệ trước tất cả bốn chủng của virus Dengue, bao gồm DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. 

Theo thông tin từ nhà sản xuất, Qdenga có khả năng giảm nguy cơ mắc bệnh hơn 80% và giảm hơn 90% nguy cơ phải nhập viện do sốt xuất huyết. Vắc xin đã được chứng minh an toàn qua 88 thử nghiệm lâm sàng ở hơn 14 quốc gia, với nhiều dữ liệu giám sát tính an toàn tại Thái Lan và các nước khác.

Những điều cần lưu ý về vắc xin sốt xuất huyết

Vắc xin sốt xuất huyết tại Việt Nam

Hiện nay, vắc xin phòng ngừa sốt xuất huyết mang tên Qdenga đã chính thức có mặt tại Việt Nam, được nghiên cứu và sản xuất bởi hãng Takeda của Nhật Bản tại Đức. Với khả năng ngăn ngừa bệnh do cả bốn loại huyết thanh virus Dengue, vắc xin này được chỉ định cho trẻ em từ 4 tuổi trở lên và người lớn.

Được sử dụng lần đầu tiên vào năm 2018, vắc xin Qdenga hiện đã có mặt ở hơn 40 quốc gia, đặc biệt là tại những khu vực thường xuyên ghi nhận dịch bệnh phức tạp. Vắc xin này, với công nghệ tiên tiến, đạt hiệu quả trên 80% trong việc ngăn ngừa sốt xuất huyết, có khả năng bảo vệ kéo dài nhiều năm mà không cần tiêm nhắc lại.

Ngoài ra, khi được tiêm đủ 2 liều theo lịch khuyến cáo, nguy cơ nhập viện do sốt xuất huyết có thể giảm đến 90,4% nhờ vào loại vắc xin Qdenga này. Vắc xin này không yêu cầu xét nghiệm trước khi tiêm. Đặc biệt, hiệu quả ngăn ngừa tái nhiễm cũng được ghi nhận ở những người đã từng mắc bệnh, vì vậy những ai đã nhiễm virus một hoặc hai lần cũng nên tiêm để bảo vệ bản thân khỏi các chủng virus khác.

Vắc xin sốt xuất huyết gây ra những tác dụng không mong muốn nào?

Việc tiêm vắc xin có thể gây ra một số tác dụng phụ cho những người đã từng mắc sốt xuất huyết, như đau nhức hoặc ngứa tại vị trí tiêm, nhức đầu, mệt mỏi và đau cơ. Những phản ứng này là dấu hiệu bình thường cho thấy cơ thể đang hình thành khả năng miễn dịch chống lại virus, và thường sẽ tự biến mất sau vài ngày. 

Tuy nhiên, giống như nhiều loại vắc xin khác, vắc xin phòng ngừa sốt xuất huyết cũng có thể gây ra một số phản ứng nghiêm trọng, mặc dù hiếm gặp, chẳng hạn như phản ứng phản vệ. Do đó, việc tuân thủ hướng dẫn của nhân viên y tế là điều rất cần thiết.

Cần phải lưu ý rằng một số nhóm đối tượng không nên tiêm vắc xin này, bao gồm phụ nữ đang mang thai hoặc có kế hoạch mang thai trong vòng một tháng sau khi tiêm, phụ nữ đang cho con bú, cũng như những người có hệ miễn dịch suy giảm (như những người đang điều trị bằng liệu pháp ức chế miễn dịch, như hóa trị, sử dụng corticosteroid liều cao trong thời gian dài) trong vòng 4 tuần trước khi tiêm. 

Ngoài ra, những người nhiễm HIV có triệu chứng hoặc không triệu chứng nhưng có dấu hiệu suy giảm chức năng miễn dịch cũng nên cân nhắc trước khi tiêm.

Vắc xin phòng sốt xuất huyết có hiệu quả bảo vệ cao không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cho từng cá nhân mà còn góp phần vào sự bảo vệ của toàn cộng đồng. Bài viết "Có vắc xin phòng sốt xuất huyết không?" cho thấy rằng việc tiêm vắc xin là chìa khóa quan trọng trong công tác kiểm soát và đẩy lùi dịch bệnh sốt xuất huyết, đặc biệt tại những khu vực có nguy cơ cao.