Dấu hiệu nhận biết tăng đường huyết đột ngột và cách xử lý an toàn tại nhà

Tình trạng tăng đường huyết sẽ xảy ra đột ngột ở những bệnh nhân đái tháo đường. Nếu không kịp thời phát hiện, có nguy cơ gây những biến chứng nặng về tim mạch, não, thận… Bài viết này sẽ chia sẻ cho bạn những vấn đề liên quan về tăng đường huyết đột ngột và cách xử trí tại an toàn tại nhà. 

Tăng đường huyết là gì?

Tăng đường huyết là tình trạng thường xảy ra khi lượng glucose trong máu vượt quá mức bình thường. Nếu tần số xuất hiện của tình trạng này tăng cao và không có biện pháp điều trị kịp thời thì sẽ gây nguy hiểm cho các cơ quan trong cơ thể. 

Glucose được chuyển hóa từ thực phẩm vào cơ thể. Khi đã vào máu, insulin sẽ giúp glucose đi đến từng tế bào trong cơ thể và cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống của con người. Vì thế, nếu cơ thể thiếu hụt insulin, glucose sẽ bị tích tụ lại trong máu, dẫn tới tăng đường huyết. Tình trạng tăng đường huyết đột ngột xảy ra khi glucose tăng nhanh ngay sau bữa ăn. 

Các chỉ số đường huyết cần biết

Chỉ số đường huyết (GI) là thước đo cho biết nồng độ đường glucose có trong máu (mmol/l hoặc mg/l). Căn cứ vào GI, bác sĩ sẽ chẩn đoán được khả năng mắc tiểu đường của bệnh nhân. GI có thể biến động theo từng phút, từng ngày và chịu tác động bởi chế độ ăn uống, sinh hoạt. 

Theo nghiên cứu, chỉ số đường huyết được xem là ổn định như sau:

• Trước bữa ăn (thường đo vào buổi sáng): 3.9 mmol/L - 5.0 mmol/L (< 5.6 mmol/L).
• Sau bữa ăn 1 - 2 tiếng: < 7.8 mmol.

Ngoài ra, bác sĩ sẽ dựa vào chỉ số HbA1c để chẩn đoán chính xác nồng độ đường. Nếu chỉ số GI cao, nhưng HbA1c vẫn nằm ở mức tiêu chuẩn dưới < 48 mmol/mol thì cơ thể bình thường. Trường hợp HbA1c cao hơn 48 mmol/mol, bạn có thể đã bị tiểu đường. Nếu bạn bị tăng đường huyết đột ngột, chỉ số GI cao hơn 8.5 mmol/mol.

Nguyên nhân bị tăng đường huyết đột ngột

Chỉ số đường huyết không ổn định sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm. Có rất nhiều nguyên nhân tăng đường huyết đột ngột. Cụ thể như sau:

Những yếu tố nguy cơ

Những trường hợp có các yếu tố nguy cơ dưới đây dễ bị tăng đường huyết đột ngột:

• Trong gia đình có người thân bị tiểu đường;
• Đái tháo đường thai kỳ;
• Đối tượng gặp các vấn đề về tim mạch, huyết áp cao;
• Ít vận động, thừa cân, béo phì; 
• Bị rối loạn dung nạp đường vào cơ thể;
• Phụ nữ có tiền sử bệnh buồng trứng đa nang.

Nguyên nhân chính gây tăng đường huyết đột ngột

Bên cạnh những yếu tố nguy cơ trên, đường huyết tăng cao đột ngột thường là tình trạng xảy ra ở những đối tượng sau:

• Người có chế độ ăn uống không hợp lý gây mất ổn định đường huyết. Thực phẩm chứa caffeine, carbohydrate, các loại trái cây khô… có nguy cơ làm tăng đường huyết. Hoặc người ăn quá nhiều tinh bột, đồ ngọt, dầu mỡ… cũng sẽ gây ra tăng đường huyết. Thường xuyên bỏ bữa sáng hoặc ngủ muộn làm sản sinh hormone cortisol gây rối loạn đường huyết. 
• Cơ thể thường xuyên bị áp lực, căng thẳng, sản sinh các hormone làm tăng đường huyết. Tình trạng này hay gặp ở người trưởng thành, nếu để lâu dễ bị tiểu đường type 2. 
• Đang trong quá trình điều trị và sử dụng các loại thuốc trị bệnh khác như corticosteroid, prednisone…

Dấu hiệu nhận biết khi tăng đường huyết

Nếu bị hạ đường huyết, cơ thể sẽ cảm thấy chóng mặt, buồn nôn, khó thở. Vậy khi đường huyết tăng đột ngột thì cơ thể bạn sẽ lên tiếng bằng những biểu hiện đặc trưng nào?

Thường xuyên thấy đói hoặc khát nước

Những dấu hiệu của tăng đường huyết đột ngột ban đầu thường khó nhận biết. Điển hình là biểu hiện thèm ăn và khát nước. 

Khi đường huyết không được chuyển hóa thành năng lượng thì cơ thể thường dễ bị đói và mệt mỏi. Từ đó, cơ thể xuất hiện tình trạng thèm ăn nhiều hơn, đặc biệt là thèm đồ ngọt. Hoặc khi lượng đường trong máu tăng lên, bạn sẽ bị khát nước và cần được cung cấp lượng nước vừa đủ để cân bằng lượng đường mới sản sinh. 

Đi tiểu nhiều lần vào ban đêm

Một dấu hiệu thường gặp ở những người bị tăng đường huyết đột ngột là đi tiểu nhiều lần. Bởi lúc này, cơ thể đang hoạt động để đào thải bớt lượng đường ra ngoài, thận phải hoạt động nhiều hơn, dẫn tới tình trạng đi tiểu xảy ra với tần suất nhiều hơn. Nếu tình trạng này kéo dài, thận sẽ bị suy yếu chức năng do làm việc quá mức.

Cơ thể mệt mỏi

Mặc dù chỉ số đường trong máu cao, nhưng lượng đường này không chuyển hóa thành năng lượng cho cơ thể. Chính vì thế, tế bào bị thiếu dinh dưỡng khiến cơ thể trở nên mệt mỏi. Nếu tình trạng này vẫn cứ tiếp diễn, có thể bạn sẽ bị sụt cân rõ rệt. 

Ngoài ra, bạn cũng có thể gặp các triệu chứng đi kèm sau:

• Mắt mờ;
• Chân tay tê bì, bứt rứt;
• Khó thở, nhịp tim nhanh;
• Đau bụng, buồn nôn, nôn, sốt;
• Da khô, khô miệng, hơi thở có mùi trái cây lên men;
• Trường hợp nặng có thể ngất xỉu hoặc đột quỵ.

Cách điều trị khi tăng đường huyết đột ngột

Tình trạng tăng đường huyết đột ngột thường xảy ra rất chóng vánh. Sau đây là một số cách hạ đường huyết cấp tốc bạn có thể tham khảo: 

• Uống nhiều nước để đào thải bớt lượng đường trong máu ra ngoài qua nước tiểu. Tuy nhiên, đối với những bệnh nhân thận, cao huyết áp hoặc suy tim không nên áp dụng cách này. 
• Tiêm 1 – 2 đơn vị insulin để giảm nhanh đường huyết (chỉ áp dụng với bệnh nhân được chỉ định tiêm insulin). 
• Uống 1 cốc trà xanh hoặc 3 – 4 thìa bột quế ngay lúc đó. 
• Vận động nhẹ nhàng 15 – 20 phút, thúc đẩy khả năng tiêu hao glucose ở cơ bắp. Trường hợp bị chóng mặt hoặc sốt thì không nên vận động.

Trên đây là những cách giúp giảm đường huyết tạm thời. Ngoài ra, bạn cần chú ý theo dõi cơ thể thường xuyên và thay đổi chế độ sinh hoạt, ăn uống hợp lý:

• Sử dụng máy đo đường huyết cầm tay để kiểm tra tại nhà thường xuyên. Thời điểm vàng để đo đường huyết là buổi sáng lúc đói, 2 giờ sau khi ăn và trước khi đi ngủ. 
• Ăn nhiều các loại rau có chất nhờn, giảm tinh bột. 
• Rèn luyện cơ thể qua các bài tập thể dục mỗi ngày. 
• Ngủ đủ 6 - 8 tiếng mỗi ngày. 
• Tập yoga hoặc thiền để giảm căng thẳng. 
• Với những người bị tiểu đường, sử dụng thuốc điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ. 
• Sử dụng thảo dược tự nhiên và thực phẩm chức năng bổ sung.
• Tuyệt đối không dùng bia rượu và các chất kích thích. 

Tăng đường huyết đột ngột có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng và hệ lụy cho sức khỏe. Chính vì thế, nhận biết và nắm bắt được những kiến thức liên quan sẽ giúp bạn làm chủ tình huống nếu không may gặp phải. Hy vọng rằng trong những bài viết tiếp theo Long Châu sẽ tiếp tục được đồng hành cùng bạn trên con đường tìm “chìa khóa vàng” cho sức khỏe của chính mình.

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: vinmec.com