Đường huyết cao có nguy hiểm không? Biến chứng tiềm ẩn

Bạn có bao giờ tự hỏi đường huyết cao có nguy hiểm không? Tăng đường huyết không chỉ là dấu hiệu của bệnh tiểu đường mà còn là kẻ thù thầm lặng và âm thầm gây hại cho nhiều cơ quan trong cơ thể. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết những biến chứng tiềm ẩn khi đường huyết tăng cao như các vấn đề về tim mạch, thận, mắt, hệ thần kinh.

Giải đáp đường huyết cao có nguy hiểm không?

Trước khi lo lắng về đường huyết cao có nguy hiểm không, bạn cần biết ngưỡng nào được xem là tăng đường huyết. Bình thường, đường huyết được duy trì trong khoảng nhất định để đáp ứng nhu cầu năng lượng của tế bào, khi vượt qua giới hạn này, nó được coi là tăng cao:

• Với người không mắc tiểu đường: Đường huyết lúc đói (sau ít nhất 8 giờ nhịn ăn) được coi là bình thường nếu dưới 5.6 mmol/L (dưới 100 mg/dL). Nếu mức đường huyết này nằm trong khoảng từ 5.6 đến 6.9 mmol/L (100 - 125 mg/dL), bạn đang ở giai đoạn tiền tiểu đường. Khi đường huyết lúc đói từ 7.0 mmol/L (126 mg/dL) trở lên, có thể bạn đã mắc tiểu đường và cần được xét nghiệm lại để xác nhận. Bên cạnh đó, đường huyết sau 2 giờ ăn (hoặc sau nghiệm pháp dung nạp glucose) bình thường là dưới 7.8 mmol/L (140 mg/dL). Nếu nằm trong khoảng từ 7.8 đến 11.0 mmol/L (140 - 199 mg/dL), đó là dấu hiệu tiền tiểu đường. Nếu đường huyết sau ăn từ 11.1 mmol/L (200 mg/dL) trở lên, thì được chẩn đoán là tiểu đường.
• Với bệnh nhân tiểu đường, ngưỡng an toàn có chỉ số khác nhau tùy loại tiểu đường và do bác sĩ thiết lập khi theo dõi, điều trị. Đặc biệt với bệnh nhân tiểu đường lâu năm, cơ thể đã thích nghi với mức đường huyết cao, nên hạ về giá trị bình thường quá nhanh có thể gây hạ đường huyết, vì cơ thể chưa kịp điều chỉnh.

Chỉ số đường huyết tăng có nguy hiểm không? Mức độ nguy hiểm của chỉ số đường huyết cao chủ yếu phụ thuộc vào các biến chứng mà nó gây ra, cụ thể như sau:

Biến chứng cấp tính

Đường huyết cao có nguy hiểm không? Tăng chỉ số đường huyết có thể gây ra những tình huống nguy hiểm đến tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời. Những biến chứng cấp tính bao gồm:

• Nhiễm toan ceton: Người bệnh tiểu đường tuýp 1 thường dễ gặp biến chứng này khi đường huyết vượt quá 14 mmol/L (250 mg/dL). Khi đó, tế bào trong cơ thể thiếu năng lượng nghiêm trọng và để khắc phục, cơ thể tự chuyển đổi chất béo thành năng lượng, dẫn đến tích tụ ceton trong máu. Nhiễm toan ceton gây ra tình trạng nhiễm độc với các triệu chứng như khó chịu, lo âu và hơi thở có mùi giống giấm hoặc hoa quả lên men.
• Tăng áp lực thẩm thấu: Mức đường huyết cao khiến nước thẩm thấu vào lòng mạch, thận sẽ hoạt động tích cực hơn để loại bỏ lượng đường thừa ra khỏi cơ thể. Điều này dẫn đến tình trạng cơ thể bị mất nước nghiêm trọng, gây ra cảm giác khát nước liên tục để bù đắp cho lượng nước đã mất.

Biến chứng lâu dài

Chỉ số đường huyết tăng có nguy hiểm không? Tăng đường huyết kéo dài rất nguy hiểm vì có thể gây tổn thương cho mạch máu và hệ thống thần kinh, đặc biệt là:

• Tổn thương mạch máu lớn: Mức đường huyết cao kéo dài có thể gây xơ vữa động mạch, tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, và các vấn đề mạch máu lớn khác.
• Tổn thương mạch máu nhỏ: Khi đường huyết cao kéo dài sẽ gây tổn thương dây thần kinh và ảnh hưởng xấu đến thận và mắt, dẫn đến suy thận, giảm thị lực, hoặc thậm chí mù lòa.
• Tổn thương hệ thần kinh: Những người bị tổn thương hệ thần kinh do đường huyết tăng cao có thể gặp rối loạn chức năng của các cơ quan, rối loạn cảm giác và các vấn đề sinh dục.

Đường huyết tăng cao có dấu hiệu nào?

Đường huyết tăng cao có thể được nhận biết qua nhiều triệu chứng rõ rệt. Khi lượng đường trong máu vượt mức cho phép, thận phải làm việc nhiều hơn để thải lượng đường dư thừa qua nước tiểu, gây mất nước khiến người bệnh cảm thấy khát nước và uống nhiều nước hơn bình thường. Thêm nữa, người bệnh cũng đi tiểu nhiều hơn, đặc biệt rõ rệt vào ban đêm, gây gián đoạn giấc ngủ và làm cho người bệnh cảm thấy mệt mỏi hơn.

Ngoài ra, glucose không được tế bào hấp thụ hiệu quả để tạo năng lượng, dẫn đến cảm giác mệt mỏi và thiếu năng lượng, dù có nghỉ ngơi đầy đủ. Đường huyết cao còn ảnh hưởng đến dịch trong mắt, gây phù hoặc làm thay đổi hình dạng của thủy tinh thể. Tổn thương ở mạch máu nhỏ trong võng mạc có thể gây giảm khả năng tập trung và nhìn mờ, lâu dài có thể dẫn đến bệnh võng mạc do tiểu đường.

Khi cơ thể không thể sử dụng glucose, nó phải phá hủy mỡ và cơ để tạo năng lượng thay thế, dẫn đến việc giảm cân đột ngột. Cuối cùng, đường huyết cao làm giảm lưu thông máu và suy yếu hệ miễn dịch, ảnh hưởng đến khả năng tự chữa lành của cơ thể, khiến các vết thương hoặc vết loét dễ bị nhiễm trùng và lâu lành hơn bình thường.

Cần làm gì khi đường huyết tăng cao đột ngột

Khi đường huyết tăng cao đột ngột, cần thực hiện các bước sau để kiểm soát và hạ đường huyết an toàn:

• Kiểm tra ngay lượng đường trong máu để đánh giá mức tăng và theo dõi tình trạng sức khỏe.
• Uống nhiều nước lọc giúp pha loãng glucose trong máu và tăng đào thải qua đường tiểu, tránh mất nước.
• Nếu được chỉ định, tiêm thêm insulin đúng liều lượng do bác sĩ kê để giảm nhanh đường huyết (chỉ áp dụng cho người đang điều trị bằng insulin).
• Vận động nhẹ nhàng khoảng 15 - 20 phút như đi bộ nhẹ sau bữa ăn giúp cơ thể sử dụng glucose hiệu quả hơn, nhưng tránh tập khi cảm thấy mệt, choáng váng.
• Điều chỉnh chế độ ăn bằng cách giảm tinh bột, đường và tăng chất xơ trong các bữa ăn để tránh đường huyết tiếp tục tăng.
• Theo dõi thường xuyên tình trạng sức khỏe và tái khám bác sĩ để được tư vấn, điều chỉnh thuốc kịp thời, nhất là khi có triệu chứng nặng như khó thở, đau bụng, mất ý thức cần cấp cứu ngay.
• Giữ tinh thần thoải mái, tránh stress cũng giúp ổn định đường huyết hiệu quả hơn.
• Nếu tăng đường huyết đột ngột kèm theo dấu hiệu nhiễm toan ceton hoặc tăng áp lực thẩm thấu nặng (đau bụng dữ dội, buồn nôn, lơ mơ), cần đưa người bệnh đến viện cấp cứu ngay.

Tóm lại, câu trả lời cho thắc mắc đường huyết cao có nguy hiểm không? Chắc chắn là: Có, và mức độ nguy hiểm càng tăng nếu tình trạng này kéo dài mà không được kiểm soát. Tăng đường huyết không chỉ là triệu chứng của bệnh tiểu đường mà còn là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng sống và tuổi thọ. Vì vậy, việc chủ động theo dõi đường huyết, xây dựng lối sống khoa học và tuân thủ điều trị là vô cùng cần thiết.