Dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh – Nhận biết sớm để điều trị kịp thời

Tại Việt Nam, bệnh viêm tai giữa chiếm tỷ lệ cao trong nhóm bệnh về tai mũi họng ở trẻ em dưới 1 tuổi. Tuy nhiên, do trẻ sơ sinh chưa thể diễn đạt cảm giác đau hay khó chịu, cha mẹ rất khó nhận biết khi bé mắc bệnh. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác nhất để giúp phụ huynh phát hiện sớm các dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh, từ đó có hướng điều trị kịp thời và hiệu quả.

Những dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh

Viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh thường khó phát hiện vì bé chưa biết nói hay thể hiện cảm giác đau một cách rõ ràng. Tuy nhiên, vẫn có những biểu hiện đặc trưng mà cha mẹ có thể quan sát được như:

• Sốt cao, đôi khi trên 39°C: Đây là phản ứng của cơ thể trước tình trạng nhiễm trùng, thường đi kèm với biểu hiện mệt mỏi, lừ đừ ở trẻ.
• Hay kéo hoặc chạm vào tai: Trẻ có xu hướng dùng tay kéo vành tai hoặc sờ vào tai nhiều lần. Thậm chí, một số bé sẽ không cho ai chạm vào tai vì cảm thấy đau nhức rõ rệt.
• Quấy khóc và khó ngủ: Trẻ có thể khóc nhiều hơn bình thường, đặc biệt vào ban đêm, trẻ ngủ chập chờn, không sâu giấc.
• Chán ăn, bỏ bú: Bé có dấu hiệu biếng ăn, không hứng thú với bú mẹ hay bú bình, thậm chí có thể kèm theo tiêu chảy nhẹ do nhiễm khuẩn.
• Giảm phản ứng với âm thanh: Nếu thấy bé phản ứng chậm khi gọi tên hoặc không chú ý đến âm thanh quen thuộc, cha mẹ nên lưu ý vì đây có thể là dấu hiệu tai bị tổn thương.
• Chảy dịch từ tai: Trong một số trường hợp, tai bé có thể chảy dịch màu vàng hoặc mủ – đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy bé có thể đã bị viêm hoặc thủng màng nhĩ.

Khi nhận thấy trẻ có bất kỳ biểu hiện nào trong số những dấu hiệu trên, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám ngay để được bác sĩ chẩn đoán và can thiệp điều trị kịp thời. Việc điều trị sớm sẽ giúp hạn chế tối đa các biến chứng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng nghe của trẻ sau này.

Các phương pháp điều trị viêm tai giữa cho trẻ

Sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ

Tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và biểu hiện lâm sàng cũng như độ tuổi, thể trạng ở mỗi trẻ, bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc phù hợp. Thông thường, phác đồ điều trị có thể bao gồm:

• Thuốc kháng histamin, thuốc chống viêm và giảm phù nề để làm dịu các phản ứng viêm trong tai giữa.
• Thuốc kháng sinh phối hợp được chỉ định khi có dấu hiệu nhiễm khuẩn rõ rệt, giúp kiểm soát tác nhân gây bệnh.
• Một số trường hợp bác sĩ có thể kết hợp xịt mũi hoặc bơm hơi vào vòi nhĩ nhằm hỗ trợ thông thoáng đường tai - mũi - họng, giảm áp lực trong tai.

Ngoài ra, thuốc nhỏ tai cũng sẽ được kê kèm nếu trẻ có biểu hiện chảy mủ hoặc dịch, giúp ngăn tình trạng tắc nghẽn đồng thời hỗ trợ làm sạch ống tai. Thời gian dùng thuốc thường kéo dài từ 7 đến 14 ngày và cần tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sĩ để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.

Can thiệp ngoại khoa khi cần thiết

Trong một số trường hợp viêm tai giữa diễn tiến nặng, lan rộng hoặc không đáp ứng với điều trị nội khoa, bác sĩ có thể cân nhắc can thiệp bằng phẫu thuật. Một số thủ thuật thường được áp dụng gồm:

• Đặt ống thông khí tai giữa để dẫn lưu dịch và thông thoáng khoang tai.
• Nạo VA hoặc cắt amidan nếu phát hiện các tổ chức này là nguyên nhân góp phần gây tắc nghẽn vòi nhĩ và tái phát viêm tai giữa.
• Phẫu thuật sẽ được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên tình trạng cụ thể của từng trẻ, đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu.

Lưu ý quan trọng khi điều trị viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh

Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc

Nhiều phụ huynh vì lo lắng đã tự mua thuốc nhỏ tai hoặc thuốc uống về dùng cho con mà không có chỉ dẫn từ bác sĩ. Điều này tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, đặc biệt là:

• Một số loại thuốc nhỏ tai hoặc thuốc uống chứa kháng sinh nếu dùng sai liều hoặc không phù hợp với độ tuổi có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng.
• Việc tự điều trị không đúng cách có thể gây khó khăn cho bác sĩ khi chẩn đoán và xử lý bệnh về sau.
• Sử dụng sai thuốc có thể gây tổn thương lâu dài đến sức khỏe và khả năng nghe của trẻ nếu không kiểm soát được tình trạng viêm.

Một số lưu ý quan trọng khác

Để hỗ trợ điều trị viêm tai giữa hiệu quả và an toàn cho bé, cha mẹ nên chú ý những điều sau:

• Không đưa trẻ đến các cơ sở điều trị không rõ nguồn gốc, không áp dụng các phương pháp dân gian hoặc mẹo truyền miệng khi chưa có sự đồng thuận từ bác sĩ.
• Không nhỏ bất kỳ loại thuốc hay dung dịch nào vào tai trẻ nếu chưa được bác sĩ kê đơn, ngay cả các loại thuốc từ thảo dược cũng có thể gây kích ứng hoặc làm tình trạng viêm nghiêm trọng hơn.
• Vệ sinh tai đúng cách: Chỉ nên dùng khăn mềm, sạch và hơi ấm để lau nhẹ bên ngoài tai nếu có dịch chảy ra. Tuyệt đối không dùng tăm bông ngoáy sâu vào trong tai, điều này dễ làm trầy xước hoặc đẩy mủ vào sâu hơn.
• Giữ môi trường sạch sẽ: Giặt giũ quần áo, ga gối, chăn màn của trẻ thường xuyên và phơi dưới nắng để diệt khuẩn. Điều này giúp ngăn vi khuẩn tái nhiễm vào tai bé.
• Tránh để nước bẩn tiếp xúc với tai trẻ trong quá trình tắm gội. Tốt nhất, cha mẹ nên dùng bông gòn sạch bịt nhẹ tai bé hoặc dùng tay che chắn để ngăn nước lọt vào trong tai.

Nhận biết sớm dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh là bước đầu tiên và quan trọng nhất giúp bé được điều trị đúng cách, kịp thời và tránh những biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến thính lực cũng như sự phát triển toàn diện. Cha mẹ cần đặc biệt chú ý đến những thay đổi bất thường ở trẻ như sốt cao, quấy khóc, kéo tai, bỏ bú hay chảy dịch từ tai,... để có thể đưa con đi khám sớm. Việc chủ động theo dõi và chăm sóc đúng cách sẽ là “lá chắn” vững chắc bảo vệ sức khỏe đôi tai và sự phát triển của trẻ trong những năm tháng đầu đời.