Dầu oliu là gì? Một số công dụng của dầu oliu đối với sức khỏe

Trong chế độ ăn Địa Trung Hải, dầu oliu đóng vai trò vô cùng quan trọng. Dầu oliu chứa hàm lượng chất oxy hóa dồi dào, giúp bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương các tế bào. Không chỉ tốt cho sức khỏe, dầu oliu còn hỗ trợ bảo vệ sắc đẹp và làn da của bạn. Hãy cùng tham khảo thêm một số thông tin về dầu oliu cũng như những lợi ích mà nó mang lại cho sức khỏe con người qua bài viết sau đây nhé!

Dầu oliu là gì?

Cây oliu là một giống cây trồng truyền thống của vùng Địa Trung Hải. Dầu oliu được chiết xuất bằng phương pháp thủ công thông qua việc nghiền ép trái oliu. Dầu oliu không chỉ được sử dụng trong chế biến món ăn, nó còn được sử dụng rộng rãi trong sản xuất thuốc, mỹ phẩm, xà phòng và được sử dụng làm nhiên liệu cho các loại đèn truyền thống. Những người mắc bệnh tim, bệnh cao huyết áp hoặc cholesterol cao là những người được khuyến khích và sử dụng dầu oliu phổ biến nhất.

Trong ẩm thực, dầu oliu thường được sử dụng trong các món salad hoặc dùng làm dầu nấu ăn. Người ta thường phân loại dầu oliu dùng để nấu ăn dựa trên hàm lượng acid oleic tự do có trong dầu. Dầu oliu thông thường chứa khoảng 3,3% acid oleic tự do, dầu oliu nguyên chất có chứa khoảng 2% và dầu oliu Extra virgin chỉ chứa tối đa 1%. Các loại dầu oliu chưa qua tinh luyện và chế biến thường sẽ có tỷ lệ acid oleic tự do lớn hơn 3,3%, loại dầu oliu này được cho là không phù hợp cho con người tiêu thụ và sử dụng.

Trong dầu oliu có chứa các chất béo chính là acid béo không bão hòa đơn (MUFA), các acid béo này làm giảm mức cholesterol trong cơ thể cũng như hỗ trợ kháng viêm. Dầu oliu và lá cây oliu cũng có tác dụng giúp làm giảm huyết áp. Mặt khác, dầu oliu còn có thể được dùng để tiêu diệt vi khuẩn và các loại nấm.

Một số công dụng của dầu oliu đối với sức khỏe

Dầu oliu có thể mang lại những công dụng gì đối với sức khỏe để được yêu thích và được sử dụng một cách rộng rãi như hiện nay? Sau đây là một số công dụng của dầu oliu đã được chứng minh là có hiệu quả:

Tốt cho sức khỏe tim mạch

Dầu oliu chứa hàm lượng cao axit béo không bão hòa đơn và polyphenol, giúp giảm mức cholesterol LDL (xấu) và tăng cholesterol HDL (tốt). Nhờ đó, dầu oliu có tác dụng bảo vệ tim mạch, giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ. Một số nghiên cứu cũng cho thấy việc tiêu thụ dầu oliu thường xuyên giúp cải thiện chức năng nội mô và giảm huyết áp.

Hỗ trợ chống viêm

Dầu oliu nguyên chất chứa hợp chất oleocanthal, một chất có đặc tính chống viêm tương tự như ibuprofen. Điều này giúp giảm viêm trong cơ thể, đặc biệt là ở những người mắc các bệnh viêm mạn tính như viêm khớp dạng thấp hay bệnh tim mạch. Sử dụng dầu oliu thường xuyên có thể giúp giảm tình trạng viêm mà không cần dùng quá nhiều thuốc chống viêm.

Cải thiện sức khỏe não bộ

Các chất chống oxy hóa trong dầu oliu, đặc biệt là polyphenol, giúp bảo vệ tế bào thần kinh khỏi tác động của stress oxy hóa, từ đó hỗ trợ ngăn ngừa suy giảm nhận thức và bệnh Alzheimer. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng chế độ ăn giàu dầu oliu giúp tăng cường trí nhớ và khả năng học tập, đặc biệt ở người lớn tuổi.

Hỗ trợ kiểm soát cân nặng

Mặc dù dầu oliu chứa nhiều calo, nhưng nó có thể giúp kiểm soát cân nặng nhờ khả năng tạo cảm giác no lâu và cải thiện quá trình trao đổi chất. Chế độ ăn Địa Trung Hải, trong đó dầu oliu là thành phần chính, đã được chứng minh giúp duy trì cân nặng ổn định và giảm nguy cơ béo phì.

Tốt cho hệ tiêu hóa

Dầu oliu có tác dụng nhuận tràng tự nhiên, giúp ngăn ngừa táo bón bằng cách kích thích hoạt động của đường ruột. Ngoài ra, nó còn giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày và giảm nguy cơ loét dạ dày bằng cách tăng cường sản xuất chất nhầy bảo vệ. Một số nghiên cứu cũng cho thấy dầu oliu có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh viêm ruột, bao gồm viêm loét đại tràng.

Tăng cường sức khỏe da và tóc

Dầu oliu giàu vitamin E và các chất chống oxy hóa, giúp nuôi dưỡng làn da, giữ ẩm và ngăn ngừa lão hóa sớm. Ngoài ra, nó cũng có tác dụng làm dịu các bệnh da liễu như chàm, vảy nến và kích ứng da. Đối với tóc, dầu oliu giúp dưỡng tóc chắc khỏe, giảm gãy rụng và bảo vệ tóc khỏi tác hại của môi trường.

Hỗ trợ kiểm soát đường huyết

Dầu oliu có thể giúp cải thiện độ nhạy insulin và giảm mức đường huyết sau ăn, điều này đặc biệt quan trọng đối với những người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Một số nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng dầu oliu trong chế độ ăn có thể giúp giảm nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường và hỗ trợ kiểm soát đường huyết tốt hơn.

Một số lưu ý khi sử dụng dầu oliu

Tuy dầu oliu mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng để tránh những rủi ro không đáng có trong quá trình sử dụng, bạn cần lưu ý một số vấn đề như sau:

Không sử dụng dầu oliu ở nhiệt độ quá cao

Dầu oliu có điểm bốc khói thấp hơn so với một số loại dầu khác, khoảng 190-220°C (tùy loại). Khi đun nóng quá mức, các hợp chất trong dầu có thể bị phân hủy, tạo ra các chất có hại cho sức khỏe. Do đó, dầu oliu nguyên chất nên được sử dụng để trộn salad, rưới lên món ăn hoặc nấu ở nhiệt độ thấp đến trung bình. Nếu cần chiên rán ở nhiệt độ cao, nên chọn loại dầu oliu tinh luyện hoặc các loại dầu chịu nhiệt tốt hơn.

Bảo quản đúng cách để tránh bị ôi thiu

Dầu oliu dễ bị oxy hóa khi tiếp xúc với ánh sáng, nhiệt độ cao và không khí, dẫn đến mất chất dinh dưỡng và hình thành các gốc tự do có hại. Để bảo quản tốt, nên đựng dầu trong chai tối màu, để ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và không để gần bếp nóng. Sau khi sử dụng, cần đậy kín nắp để hạn chế tiếp xúc với không khí.

Không lạm dụng dầu oliu

Mặc dù dầu oliu có nhiều lợi ích sức khỏe, nhưng nó vẫn là một loại chất béo chứa nhiều calo (khoảng 120 kcal trong 1 muỗng canh). Việc tiêu thụ quá nhiều có thể gây tăng cân hoặc ảnh hưởng đến cân bằng dinh dưỡng trong chế độ ăn. Khuyến nghị trung bình cho người trưởng thành là khoảng 1-2 muỗng canh dầu oliu mỗi ngày, tùy theo nhu cầu năng lượng.

Chọn loại dầu oliu phù hợp với mục đích sử dụng

Không phải tất cả các loại dầu oliu đều giống nhau. Dầu oliu nguyên chất là loại giàu dinh dưỡng nhất, phù hợp để dùng sống hoặc nấu ở nhiệt độ thấp. Dầu oliu tinh luyện có ít hợp chất chống oxy hóa hơn nhưng chịu nhiệt tốt hơn, phù hợp cho việc nấu ăn ở nhiệt độ cao. Cần đọc kỹ nhãn mác trước khi mua để chọn loại dầu phù hợp với nhu cầu sử dụng.

Cẩn thận với dầu oliu kém chất lượng hoặc pha trộn

Trên thị trường có nhiều loại dầu oliu không đạt tiêu chuẩn, bị pha trộn với các loại dầu khác hoặc đã qua xử lý hóa học. Để đảm bảo chất lượng, nên chọn các sản phẩm có chứng nhận hữu cơ, nhãn hiệu uy tín và kiểm tra kỹ nguồn gốc xuất xứ. Dầu oliu nguyên chất thường có mùi thơm đặc trưng, vị hơi cay nhẹ ở cổ họng khi nếm thử.

Những đối tượng cần hạn chế dầu oliu

Dù dầu oliu có lợi cho sức khỏe, nhưng một số người cần cẩn trọng khi sử dụng:

• Người có vấn đề về tiêu hóa: Dầu oliu có tác dụng nhuận tràng nhẹ, nên những người có đường ruột nhạy cảm hoặc mắc hội chứng ruột kích thích (IBS) có thể bị khó chịu nếu dùng quá nhiều.
• Người đang dùng thuốc chống đông máu: Dầu oliu có thể làm tăng tác dụng chống đông máu, do đó, những người đang dùng thuốc như warfarin cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng nhiều dầu oliu.
• Người bị dị ứng: Mặc dù hiếm gặp, nhưng một số người có thể bị dị ứng với dầu oliu, gây ra các phản ứng như phát ban, khó tiêu hoặc khó thở.

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về dầu oliu và những công dụng nó mang lại cho sức khỏe con người. Bạn có thể thêm dầu oliu vào thực đơn ăn uống lành mạnh hằng ngày cũng như sử dụng dầu oliu đúng cách, phù hợp để nâng cao sức khỏe bạn nhé!