Cây rau muối có tác dụng gì đối với sức khỏe?

Rau muối là một loại cây mọc hoang phổ biến ở nhiều vùng nông thôn, không chỉ là món ăn dân dã mà còn là một nguồn dinh dưỡng phong phú, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Với khả năng phát triển mạnh mẽ trong điều kiện khắc nghiệt, cây rau muối từ lâu đã được sử dụng như một thực phẩm tự nhiên trong việc hỗ trợ điều trị và phòng ngừa nhiều bệnh tật. Vậy rau muối thực sự có những tác dụng gì đối với sức khỏe con người? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Đặc điểm dinh dưỡng của rau muối

Rau muối có tên khoa học là Chenopodium album, là loại cây quen thuộc với người dân ở các vùng núi và ven biển, thường được dùng làm rau ăn. Cây có thân nhẵn, phân nhánh nhiều, có lá mọc so le, cuống ngắn. Các lá ở dưới lớn hơn, có hình thoi với mép lá lượn sóng và màu sắc lục nhạt, phủ một lớp phấn mỏng. Lớp phấn này xuất phát từ lông mọng nước trên bề mặt lá, tạo cảm giác như được rắc bột hoặc muối, từ đó mà cây mang tên "rau muối". 

Hoa của cây mọc thành chùm, bao hoa màu trắng và không cuống, với nhuỵ có hai đầu. Mùa hoa thường kéo dài từ tháng 2 đến tháng 6. Loại cây này mọc hoang ở các vùng đất bãi hoang, vườn bỏ hoang, ruộng cũ, nương rẫy, thung lũng đất cao ven sông và cả ở những vùng đất mặn, ruộng muối.

Phần thân và lá của cây rau muối chứa nhiều thành phần hóa học quan trọng, bao gồm nước, protein, glucid, cellulose và khoáng toàn phần. Ngoài ra, trong lá và thân còn có các muối khoáng như canxi, phốt pho, cùng với một số vitamin như caroten và vitamin C. Hạt của cây rau muối cũng chứa tinh dầu, đồng thời cung cấp các chất như hydrat carbon, protein, chất béo,... Góp phần làm nên giá trị dinh dưỡng của cây.

Lợi ích sức khỏe mà rau muối mang lại

Trong Đông y, rau muối có vị ngọt, tính bình. Rau muối có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, sát trùng, chống ngứa. Chenopodium album đã được sử dụng trong y học cổ truyền của Ấn Độ, Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á để sát trùng, hỗ trợ điều trị viêm nhiễm, giúp tiêu hóa tốt hơn, giảm tình trạng táo bón, lợi tiểu và thải độc.

Rau muối (Chenopodium album) là một nguồn dinh dưỡng dồi dào, chứa nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng. Trong đó, vitamin A, C và K giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống oxy hóa, hỗ trợ quá trình đông máu. Bên cạnh đó, rau muối còn cung cấp canxi, magiê, sắt và kali, giúp duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ hệ tim mạch và cải thiện chức năng thần kinh.

Ngoài các dưỡng chất thiết yếu, rau muối còn giàu flavonoid và polyphenol, hai hợp chất có tác dụng chống viêm và bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do. Nhờ đó, loại rau này có thể giúp phòng ngừa các bệnh mãn tính như tiểu đường, tim mạch và ung thư. Hàm lượng chất xơ cao trong rau muối không chỉ hỗ trợ tiêu hóa, tăng nhu động ruột và ngăn ngừa táo bón mà còn giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày.

Một số nghiên cứu cho thấy rau muối có thể giúp kiểm soát đường huyết nhờ khả năng làm chậm quá trình hấp thu glucose. Ngoài ra, nhờ chứa kali và magiê, rau muối giúp duy trì huyết áp ổn định. Chất xơ trong rau cũng góp phần làm giảm mức cholesterol xấu (LDL), giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, bảo vệ sức khỏe tim mạch.

Mặc dù chứa ít calo, rau muối lại giàu chất xơ và protein, giúp tạo cảm giác no lâu, hỗ trợ kiểm soát cân nặng hiệu quả. Đặc biệt, rau muối có đặc tính lợi tiểu, giúp thận đào thải độc tố. Một số nghiên cứu còn cho thấy rau muối có thể bảo vệ gan khỏi tổn thương do độc tố, góp phần duy trì chức năng gan khỏe mạnh.

Khi sử dụng rau muối làm thuốc, cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Một số lưu ý khi ăn rau muối để đảm bảo sức khỏe

Rau muối là loại rau sạch, không chứa sâu bệnh và không độc hại, có thể trồng trên đất hoang và trở thành món ăn phổ biến, thậm chí là đặc sản. Tuy nhiên, rau muối có thể tích lũy nitrat cao nếu trồng ở đất giàu nitơ hoặc bón phân hóa học nhiều. Nitrat khi vào cơ thể có thể chuyển thành nitrit, có liên quan đến nguy cơ ung thư dạ dày khi tiêu thụ lâu dài.

Khi sử dụng rau muối, không nên ăn quá nhiều vì cây chứa một lượng lớn acid oxalic, thành phần có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Acid oxalic có thể làm giảm khả năng hấp thu các khoáng chất quan trọng như canxi, magiê, sắt và kali trong cơ thể. Khi kết hợp với các khoáng chất này trong ruột, acid oxalic tạo ra các muối oxalat, ngăn cản cơ thể hấp thụ chúng, dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng, đặc biệt khi kết hợp với chất xơ.

Ngoài ra, việc tiêu thụ quá nhiều rau muối trong thời gian dài có thể gây ra nguy cơ hình thành sỏi thận. Mặc dù canxi và oxalat trong đường tiết niệu có thể hòa tan mà không gây ra vấn đề, nhưng ở một số người, chúng có thể kết hợp tạo thành tinh thể và hình thành sỏi ở các cơ quan tiết niệu, gan mật, tụy, hoặc đọng lại ở các khớp xương, đặc biệt khi nồng độ oxalat cao và lượng nước tiểu thấp. Những viên sỏi nhỏ thường không gây đau đớn, nhưng nếu sỏi lớn, chúng có thể gây đau dữ dội, buồn nôn và tiểu ra máu khi di chuyển qua đường tiết niệu.

Mặc dù hầu hết những người khỏe mạnh có thể tiêu thụ thực phẩm chứa oxalat mà không gặp vấn đề gì, nhưng những người có chức năng tiêu hóa bị thay đổi nên hạn chế ăn. Các đối tượng có nguy cơ cao mắc sỏi thận bao gồm những người thiếu vi khuẩn phân hủy oxalat (Oxalobacter formigenes) trong ruột, người đang dùng thuốc kháng sinh, bị bệnh viêm ruột, hoặc đã thực hiện phẫu thuật cắt bỏ dạ dày hoặc thay đổi chức năng ruột.

Vì vậy, dù rau muối mang lại nhiều lợi ích, nhưng không nên lạm dụng và cần dùng hợp lý để tránh các tác dụng phụ không mong muốn. Để tận dụng tối đa giá trị sức khỏe mà rau muối mang lại, bạn nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế trước khi đưa rau muối vào chế độ ăn uống hoặc sử dụng làm thuốc.

Tóm lại, cây rau muối không chỉ là một loại rau quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày mà còn có nhiều tác dụng tích cực đối với sức khỏe. Tuy nhiên, việc sử dụng rau muối cần phải thận trọng và nên tham khảo ý kiến của bác sĩ và các chuyên gia y tế trước khi sử dụng.