Dây thần kinh tọa nằm ở đâu? Bệnh thường gặp về dây thần kinh tọa

Bạn đã bao giờ cảm thấy đau nhức từ lưng dưới lan xuống chân chưa? Đó có thể là dấu hiệu của bệnh liên quan đến dây thần kinh tọa. Vậy dây thần kinh tọa nằm ở đâu? Những bệnh lý nào thường gặp liên quan đến dây thần kinh này? Hãy cùng Long Châu tìm hiểu chi tiết về dây thần kinh tọa qua bài viết dưới đây.

Dây thần kinh tọa nằm ở đâu?

Dây thần kinh tọa là dây thần kinh dài nhất cơ thể, bắt nguồn từ phần dưới cột sống, chính xác hơn là từ các rễ thần kinh sống ở vùng thắt lưng và cùng. Từ đó, nó chia thành hai nhánh, mỗi nhánh đi xuống một bên chân, chạy dọc theo phía sau đùi, qua đầu gối và xuống đến bàn chân. Chúng ta có thể hình dung nó như một sợi dây cáp lớn, mang theo những tín hiệu quan trọng từ não đến các cơ và da ở chân, đồng thời truyền cảm giác từ chân trở lại não.

Về cấu tạo, dây thần kinh tọa thực chất là một bó sợi thần kinh lớn, được hình thành từ nhiều rễ thần kinh nhỏ hơn. Mỗi sợi thần kinh này đều đóng vai trò quan trọng trong việc truyền dẫn các xung thần kinh.

Dây thần kinh tọa có chức năng chính là truyền dẫn cảm giác và chi phối vận động của chân. Cụ thể, dây thần kinh tọa chịu trách nhiệm truyền dẫn các tín hiệu cảm giác từ da, cơ và khớp ở chân về não. Từ đó giúp chúng ta nhận biết được vị trí của chân, cảm giác đau, nóng, lạnh,... Đồng thời, dây thần kinh tọa cũng gửi các tín hiệu từ não đến các cơ ở mông, đùi, cẳng chân và bàn chân, giúp chúng ta thực hiện các động tác như đi bộ, chạy, nhảy,...

Các bệnh lý thường gặp liên quan đến dây thần kinh tọa

Dây thần kinh tọa nằm ở đâu đến đây bạn đã rõ. Vậy có những bệnh lý nào liên quan đến dây thần kinh tọa mà chúng ta thường gặp?

Thoát vị đĩa đệm

Một trong những bệnh lý phổ biến nhất là thoát vị đĩa đệm. Bệnh xảy ra khi đĩa đệm bị thoát ra khỏi vị trí bình thường và chèn ép vào dây thần kinh tọa. Triệu chứng điển hình của thoát vị đĩa đệm là đau lưng, đau lan xuống chân và tê bì chân tay. Theo một nghiên cứu từ Viện Y tế Quốc gia Mỹ (2023), thoát vị đĩa đệm là nguyên nhân hàng đầu gây ra đau thần kinh tọa, ảnh hưởng đến hơn 5% dân số toàn cầu.

Hẹp ống sống

Hẹp ống sống cũng là vấn đề liên quan đến dây thần kinh tọa. Bệnh xảy ra khi ống sống bị thu hẹp, gây áp lực lên dây thần kinh tọa, dẫn đến những triệu chứng như đau lưng, đau chân và yếu cơ. Nghiên cứu từ Đại học Y Harvard (2022) cho thấy hẹp ống sống có thể làm giảm chất lượng cuộc sống và thường gặp ở người lớn tuổi.

Viêm khớp cột sống

Viêm khớp cột sống là bệnh viêm khớp gây sưng và cứng các khớp cột sống. Bệnh lý này cũng khiến dây thần kinh tọa bị chèn ép. Triệu chứng của bệnh bao gồm đau lưng, cứng khớp và hạn chế vận động.

Đau lưng mãn tính

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Spine, đau thần kinh tọa là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây đau lưng mãn tính. Nó ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của hàng triệu người trên thế giới.

Khi bị đau lưng mãn tính liên quan đến dây thần kinh tọa, người bệnh sẽ cảm thấy đau lưng hơn khi ho, hắt hơi hoặc căng thẳng. Cảm giác đau có thể giảm khi nghỉ ngơi hoặc thay đổi tư thế. Do đó, người bị bệnh này thường gặp khó khăn khi đi bộ hoặc đứng lâu.

Ngoài ra, còn có một số bệnh lý khác liên quan đến dây thần kinh tọa như:  Chấn thương cột sống, viêm đa khớp dạng thấp và ung thư cột sống. Những bệnh lý này cũng gây ra đau thần kinh tọa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng vận động của người bệnh nếu không được điều trị kịp thời.

Triệu chứng của bệnh lý dây thần kinh tọa

Khi biết dây thần kinh tọa nằm ở đâu, chúng ta có thể dễ dàng theo dõi các dấu hiệu cảnh báo bệnh lý liên quan đến dây thần kinh tọa. Triệu chứng của đau thần kinh tọa có thể khác nhau ở mỗi người. Nhưng đặc điểm chung là đều gây đau đớn và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Triệu chứng điển hình nhất của đau thần kinh tọa là cơn đau nhói xuất phát từ vùng lưng dưới, lan xuống mông, đùi và có thể kéo dài đến tận bàn chân. Cảm giác đau này thường tăng lên khi ngồi, ho, hắt hơi hoặc đứng lên đột ngột.

Ngoài ra, người bệnh còn có thể cảm thấy tê bì, kiến bò ở chân, đặc biệt là ở những vị trí mà dây thần kinh tọa đi qua. Cảm giác này có thể khiến người bệnh khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày. Yếu cơ cũng là một triệu chứng thường gặp. Triệu chứng này khiến người bệnh cảm thấy khó khăn khi đi lại, đứng lên ngồi xuống hoặc khi mang vác vật nặng.

Trong một số trường hợp, người bệnh còn có thể bị rối loạn cảm giác. Triệu chứng này biểu hiện qua việc mất cảm giác hoặc tăng cảm giác ở một số vùng trên chân. Nó có thể khiến người bệnh cảm thấy khó chịu và mất thăng bằng.

Chẩn đoán và điều trị bệnh lý dây thần kinh tọa

Qua những thông tin trên, có lẽ bạn đã rõ dây thần kinh tọa nằm ở đâu và có những bệnh lý thường gặp nào liên quan đến dây thần kinh này. Các bệnh lý dây thần kinh tọa ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của người bệnh. Vì vậy, ngay khi xuất hiện những triệu chứng đầu tiên, người bệnh nên đi khám sớm để được điều trị kịp thời.

Chẩn đoán bệnh lý dây thần kinh tọa

Để chẩn đoán chính xác bệnh lý dây thần kinh tọa, bác sĩ thường thực hiện khám lâm sàng và chỉ định các xét nghiệm hình ảnh. Trong quá trình khám lâm sàng, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra các phản xạ thần kinh, cảm giác và sức mạnh cơ bắp ở chân. Mục đích là để đánh giá mức độ tổn thương của dây thần kinh. Ngoài ra, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân thực hiện một số động tác để xác định vị trí và mức độ đau.

Các xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang, MRI và CT sẽ cung cấp hình ảnh chi tiết về cột sống và các cấu trúc xung quanh. Hình chụp X-quang của bệnh nhân đau thần kinh tọa giúp bác sĩ phát hiện các bất thường về xương nếu có. Trong khi đó, MRI và CT cho phép hình ảnh hóa rõ nét các mô mềm, đĩa đệm và dây thần kinh. Từ đó, bác sĩ có thể xác định chính xác nguyên nhân gây đau thần kinh tọa, chẳng hạn như thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống hoặc các tổn thương khác.

Điều trị bệnh lý dây thần kinh tọa

Điều trị bệnh lý dây thần kinh tọa phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Đối với các trường hợp nhẹ, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc giảm đau, chống viêm, thuốc giãn cơ để giảm đau và giảm viêm. Bên cạnh đó, vật lý trị liệu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm đau, tăng cường sức mạnh cơ và cải thiện chức năng vận động.

Phẫu thuật thường được chỉ định cho những trường hợp: Hẹp ống sống nặng, thoát vị đĩa đệm gây chèn ép nghiêm trọng dây thần kinh, đau mãn tính không phù hợp với các phương pháp điều trị khác. Mục tiêu của phẫu thuật là giải phóng áp lực lên dây thần kinh tọa, giúp giảm đau và cải thiện chức năng.

Dây thần kinh tọa nằm ở đâu? Đây là một phần quan trọng của hệ thần kinh ngoại biên bắt nguồn từ phần dưới cột sống xuống đến bàn chân. Khi dây thần kinh này bị tổn thương, nó có thể gây ra nhiều triệu chứng đau đớn khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Việc hiểu rõ về vị trí, chức năng của dây thần kinh tọa cũng như các bệnh lý liên quan sẽ giúp chúng ta có những biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả.