Đột quỵ trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Đột quỵ trẻ em là một tình trạng hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe và chất lượng cuộc sống của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa đột quỵ trẻ em.

Tìm hiểu về đột quỵ trẻ em

Đột quỵ trẻ em là một tình trạng xảy ra khi một phần của não bị thiếu máu cấp tính, do tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu não. Điều này làm giảm lượng oxy và dưỡng chất cung cấp cho các tế bào não, gây tổn thương hoặc chết tế bào não. Đột quỵ ở trẻ em có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào, từ trẻ sơ sinh đến thanh thiếu niên. Tuy nhiên, đột quỵ trẻ em thường khó nhận biết và chẩn đoán hơn so với người lớn, do trẻ không biết cách bày tỏ những triệu chứng của mình.

Đối với trẻ em, hậu quả của đột quỵ có thể là những vấn đề nặng nề như liệt nửa cơ thể, mất khả năng nói, khó khăn trong việc nuốt, thị lực suy giảm hoặc thậm chí mù tạm thời, sự mất kiểm soát về cảm xúc, thay đổi trong nhận thức, khả năng ghi nhớ suy giảm, cũng như sự biến đổi khó đoán trong tính cách và hành vi.

Các chuyên gia xác định rằng, đột quỵ ở trẻ em có thể được phân chia thành ba giai đoạn tuổi khác nhau:

• Thời kỳ trước khi trẻ được sinh ra, khi chúng còn ở trong tử cung của mẹ.
• Thời kỳ sơ sinh hoặc trong 28 ngày đầu đời.
• Thời kỳ từ sơ sinh đến khi trẻ đạt 18 tuổi.

Tương tự như ở người lớn, đột quỵ ở trẻ em cũng có thể phân thành hai loại chính: Đột quỵ xuất huyết não (gây ra bởi vỡ mạch máu não) và đột quỵ thiếu máu não cục bộ (do cục máu đông gây tắc mạch máu). Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhận biết và đối phó sớm với nguy cơ đột quỵ ở trẻ em để giảm thiểu những tác động tiêu cực và tối ưu hóa khả năng hồi phục.

Nguyên nhân gây đột quỵ trẻ em

Nguyên nhân của đột quỵ ở trẻ em đa dạng và thường xuất phát từ dị tật mạch máu hoặc các bệnh hiếm gặp. Trong trường hợp đột quỵ xuất huyết não ở trẻ em, các nguyên nhân có thể bao gồm sự xuất hiện của dị tật hoặc rối loạn động mạch, sự có mặt của khối u trong não, hoặc do người mẹ sử dụng ma túy hoặc rượu khi mang thai.

Trong trường hợp đột quỵ thiếu máu cục bộ ở trẻ em, những yếu tố nguy cơ hàng đầu bao gồm:

• Bệnh tim bẩm sinh: Khi trẻ bị tim bẩm sinh, nguy cơ bị đột quỵ sẽ cao hơn.
• Rối loạn đông máu (còn gọi là rối loạn prothrombotic): Bệnh lý này có thể là bẩm sinh hoặc sau này mới mắc.
• Nhiễm trùng: Một số vi khuẩn hoặc virus có thể gây viêm màng não, viêm não hoặc viêm mạch máu não, làm tăng nguy cơ đột quỵ trẻ em.
• Bệnh hồng cầu hình liềm: Đây là một bệnh di truyền, khiến hồng cầu có hình dạng bất thường, dễ bị vỡ hoặc tắc nghẽn mạch máu.
• Chấn thương đầu: Một số trường hợp chấn thương đầu nặng có thể gây ra chảy máu não hoặc tắc mạch máu não, dẫn đến đột quỵ.

Triệu chứng của đột quỵ ở trẻ

Đột quỵ trẻ em thường khó nhận biết hơn ở người lớn, vì trẻ em không biết cách than phiền, nhất là trẻ chưa biết nói. Trẻ có thể bị đau đầu dữ dội và quấy khóc. Đây không phải là bệnh mà các bé thường mắc phải. Do đó, phụ huynh cần lưu ý những triệu chứng sau để phát hiện sớm đột quỵ trẻ em:

• Đau đầu dữ dội, kéo dài, không giảm bằng thuốc giảm đau thông thường;
• Nôn ói, chóng mặt, hoa mắt;
• Lơ mơ, mất ý thức, co giật;
• Méo miệng, khó nói, khó nuốt;
• Yếu hoặc liệt một bên cơ thể, bao gồm tay, chân, mặt;
• Thị lực yếu, mờ, mù một hoặc hai mắt;
• Mất cân bằng, khó đi lại, vấp ngã;
• Thay đổi tính cách, hành vi, cảm xúc;
• Mất trí nhớ, khó tập trung, học hành.

Nếu phát hiện trẻ có một hoặc nhiều triệu chứng trên, phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện có chuyên khoa thần kinh hoặc chuyên khoa nhi để khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Cách phòng ngừa đột quỵ trẻ em

Để phòng ngừa đột quỵ ở trẻ, phụ huynh cần làm những việc sau:

• Thường xuyên kiểm tra sức khỏe cho trẻ, đặc biệt là những trẻ có bệnh tim bẩm sinh, rối loạn đông máu, bệnh hồng cầu lưỡi liềm hoặc có tiền sử đột quỵ trong gia đình. Nếu phát hiện trẻ có nguy cơ cao bị đột quỵ, phải theo dõi và điều trị kịp thời.
• Chú ý đến chế độ ăn uống của trẻ, cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho não bộ, hạn chế các thực phẩm chứa nhiều chất béo, đường hoặc muối. Nên cho trẻ ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạt, cá và các loại thực phẩm giàu omega-3.
• Khuyến khích trẻ vận động thường xuyên, chơi thể thao, vui chơi ngoài trời để tăng cường sức khỏe, tăng tuần hoàn máu, giảm căng thẳng và mệt mỏi. Nên hạn chế thời gian trẻ xem ti vi, chơi điện tử hoặc ngồi lì trước máy tính.
• Giữ cho trẻ có một lối sống lành mạnh, tránh hút thuốc, uống rượu, sử dụng ma túy hoặc các chất kích thích khác. Nếu trẻ có bệnh hen, cần sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý dùng quá liều hoặc ngừng dùng đột ngột.
• Bảo vệ đầu của trẻ khi trẻ chơi đùa, đặc biệt là những trò chơi có nguy cơ cao gây chấn thương đầu như đạp xe, trượt ván, leo núi... Nên cho trẻ đội mũ bảo hiểm, đeo dây an toàn và tuân thủ các quy tắc an toàn giao thông.

Cách xử lý và điều trị khi trẻ bị đột quỵ

Nếu trẻ bị đột quỵ, phụ huynh cần làm những việc sau:

• Gọi cấp cứu hoặc đưa trẻ đến bệnh viện gần nhất có chuyên khoa thần kinh hoặc chuyên khoa nhi ngay lập tức. Không nên chờ đợi xem triệu chứng có giảm hay không, vì mỗi phút trễ là một phút mất đi cơ hội cứu sống trẻ.
• Nếu trẻ bị co giật, cần giữ cho trẻ nằm nghiêng về một bên, đặt một miếng vải hoặc gối dưới đầu trẻ, gỡ bỏ các vật cản xung quanh trẻ, không cố gắng mở miệng trẻ hoặc đưa bất cứ thứ gì vào miệng trẻ.
• Nếu trẻ bị ngừng thở, cần thực hiện các biện pháp hồi sức tim phổi cơ bản, bao gồm thổi vào miệng trẻ và ấn nhẹ vào ngực trẻ theo nhịp 30:2, cho đến khi trẻ có dấu hiệu sống lại hoặc có người đến hỗ trợ.

Điều trị đột quỵ trẻ em phụ thuộc vào loại đột quỵ, nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe của trẻ, bao gồm:

• Dùng thuốc hòa tan cục máu đông, thuốc chống đông máu, thuốc hạ huyết áp, thuốc giảm đau đầu, thuốc chống co giật hoặc các loại thuốc khác theo chỉ định của bác sĩ.
• Thực hiện phẫu thuật mở động mạch, cắt bỏ khối u, dừng chảy máu, lấy ra cục máu đông hoặc các vật thể lạ trong não hoặc các phương pháp can thiệp khác nếu cần thiết.
• Tham gia các chương trình phục hồi chức năng, bao gồm vật lý trị liệu, ngôn ngữ trị liệu, tâm lý trị liệu hoặc các hoạt động khác nhằm cải thiện khả năng vận động, giao tiếp, học tập và thích nghi của trẻ.

Đột quỵ trẻ em là một chứng bệnh cực kỳ nguy hiểm, gây ra những biến chứng nặng nề sau này cho trẻ. Phụ huynh cần nâng cao nhận thức về bệnh này, chú ý đến những triệu chứng báo động, đưa trẻ đi khám và điều trị sớm. Ngoài ra, cần chăm sóc cho trẻ một chế độ ăn uống lành mạnh, vận động thường xuyên, tránh các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ. Hy vọng bài viết này của Nhà thuốc Long Châu đã giúp bạn có thêm những thông tin hữu ích để giúp bạn và gia đình chăm sóc sức khỏe bé tốt hơn.

Xem thêm:

• Quan hệ tình dục sau đột quỵ: Những điều quan trọng bạn cần biết
• Yếu tố nào gây ra hiện tượng đột quỵ sau tập thể thao? Cách xử trí và phòng tránh