EtCO2 là gì? Ứng dụng trong y học như thế nào?

Với những ứng dụng vượt trội trong chẩn đoán và theo dõi bệnh lý, EtCO2 đang trở thành một công cụ không thể thiếu trong y học hiện đại. Việc sử dụng EtCO2 ngày càng phổ biến, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị, giảm tỷ lệ biến chứng và tử vong cho bệnh nhân, hướng đến một tương lai y tế tốt đẹp hơn. Vậy ứng dụng của EtCO2 là gì? Trước hết, chúng ta hãy tìm hiểu xem EtCO2 là gì nhé!

EtCO2 là gì?

EtCO2 là gì? EtCO2 (End-tidal Carbon Dioxide) là áp lực hoặc nồng độ khí cacbonic (CO2) đo bằng phương pháp không xâm lấn vào cuối thì thở ra của bệnh nhân. Nó là một chỉ số quan trọng được theo dõi trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là trong gây mê, hồi sức cấp cứu và chăm sóc bệnh nhân thở máy.

EtCO2 được đo bằng một thiết bị gọi là máy đo thán đồ. Máy này được gắn vào ống thở hoặc mặt nạ của bệnh nhân và thu thập một mẫu khí thở ra vào cuối mỗi lần thở ra. Nồng độ CO2 trong mẫu khí sau đó được đo và hiển thị dưới dạng giá trị EtCO2. Thán đồ bao gồm các loại sau:

• Thán đồ lấy mẫu nội khí quản: Lấy mẫu khí thở ra trực tiếp từ ống nội khí quản hoặc ống thở là phương pháp đo CO2 cuối kỳ thở ra (EtCO2) phổ biến và chính xác nhất. Phương pháp này được sử dụng rộng rãi trong y tế, đặc biệt là trong theo dõi bệnh nhân thở máy và gây mê.
• Thán đồ lấy mẫu khí thở ra: Lấy mẫu khí thở ra từ đường bên là phương pháp đo CO2 cuối kỳ thở ra (EtCO2) sử dụng một đường ống riêng bên cạnh ống thở. Phương pháp này ít xâm lấn hơn so với lấy mẫu trực tiếp từ ống nội khí quản hoặc ống thở và phù hợp cho theo dõi bệnh nhân tự thở hoặc thở máy ngắn hạn.

Ứng dụng phổ biến của đo EtCO2

EtCO2 là một chỉ số quan trọng được sử dụng trong y tế để đánh giá nhiều chức năng khác nhau của cơ thể. Vậy những ứng dụng của EtCO2 là gì? Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến của đo EtCO2:

• Thán đồ đo thể tích: Thán đồ đo thể tích cung cấp thông tin chi tiết về chức năng hô hấp, bao gồm thể tích khí thở ra, khoảng chết, thể tích lưu thông phế nang, thông khí có hiệu quả và giúp phát hiện tắc mạch phổi.
• Đo lưu lượng tim: Đo lưu lượng tim bằng phương pháp Fick sử dụng nồng độ CO2 trong máu để tính toán lượng máu bơm ra mỗi phút, giúp đánh giá chức năng tim và phát hiện các bệnh lý tim mạch.
• Đo áp lực riêng phần CO2 khí niêm mạc dạ dày (Pgast.CO2): Đo áp lực riêng phần CO2 khí niêm mạc dạ dày giúp đánh giá lưu lượng máu đến dạ dày. Chênh áp cao Pgast.CO2 - PaCO2 cho thấy giảm dòng máu đến dạ dày, có thể dẫn đến các biến chứng sau mổ.
• Thán đồ dưới lưỡi (PslCO2): Thán đồ dưới lưỡi đo nồng độ CO2 trong nước bọt để đánh giá chuyển hoá mô. Phương pháp này có thể ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như chấn thương, y học thể thao, ung thư,... để đánh giá mức độ trao đổi chất và hỗ trợ chẩn đoán, điều trị bệnh.

EtCO2 chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm chuyển hóa, tuần hoàn, thông khí, tuổi tác, giới tính, vị trí cơ thể, thuốc và bệnh lý. Việc hiểu rõ những yếu tố này rất quan trọng để giải thích chính xác nồng độ EtCO2 và sử dụng nó như một công cụ chẩn đoán và theo dõi hiệu quả.

Những phương pháp đo thán đồ EtCO2

Trước khi tìm hiểu về các phương pháp đo thán đồ thì chúng ta cùng xem qua những lợi ích mà thán đồ mang lại trong việc chẩn đoán và theo dõi tình trạng bệnh nhân nhé!

Chỉ định của thán đồ

Thán đồ, hay còn gọi là đo khí CO2 cuối thì thở ra (EtCO2), là phương pháp theo dõi nồng độ CO2 trong khí thở ra của bệnh nhân. Nhờ đó, thán đồ mang lại nhiều lợi ích trong chẩn đoán và theo dõi tình trạng bệnh nhân, đặc biệt là trong các trường hợp sau:

• Xác định vị trí chính xác để đặt ống nội khí quản.
• Đánh giá hiệu quả của kỹ thuật hồi sức tim phổi trong trường hợp tim ngừng đập.
• Theo dõi việc ngưng thở.
• Giám sát việc thông khí để đánh giá hiệu quả của việc thông khí, điều chỉnh các thông số liên quan (ví dụ như trong phẫu thuật thần kinh, điều trị co thắt phế quản và hen suyễn), xác định áp lực dương cuối phút tối ưu (PEEP), điều chỉnh máy hỗ trợ hô hấp, kiểm soát sự biến đổi trong chuyển hóa, đo đoạn thở và áp lực dương cuối phút nội sinh, theo dõi và chẩn đoán sớm tắc mạch phổi do khí.

Các phương pháp đo thán đồ

Các phương pháp đo thán đồ bao gồm: Sử dụng phổ khối lượng như ghi phổ laser (nguyên lý RAMAN), ghi phổ hồng ngoại và ghi phổ quang - âm học. Áp dụng phương pháp hóa học bằng giấy đổi màu khi tiếp xúc với nồng độ CO2 4% trong dòng khí. Phản ứng diễn ra nhanh chóng và thích hợp cho việc sử dụng trong thực hành ngoại viện.

• Phương pháp đo phổ khối lượng cho phép phân tích đồng thời các khí và hơi bằng cách phân tách chúng theo trọng lượng phân tử và điện tích. Tuy nhiên, hệ thống này có giá thành cao và cồng kềnh. Một số mẫu thiết bị cho phép giám sát đồng thời nhiều bệnh nhân ở các phòng khác nhau (như Severinghaus). Tuy nhiên, kỹ thuật này hiện nay ít được sử dụng.
• Phương pháp ghi phổ laser theo nguyên lý Raman dựa trên việc phát hiện những trạng thái năng lượng khác nhau (xoay hoặc rung) mà các phân tử khí tạo ra khi chúng hấp thụ một chùm laser argon đơn sắc cường độ cao. Phương pháp này có thể đo được cả khí mê và hơi, nhưng thiết bị cần phải di chuyển và có kích thước lớn.
• Phương pháp ghi phổ hồng ngoại là một trong những phương pháp phổ biến nhất trong lâm sàng. Nó dựa trên tính chất hấp thu đặc hiệu của CO2 và chọn lọc các bước sóng hồng ngoại ở khoảng 4,3 μm, trong đó lượng ánh sáng hấp thụ tăng tỷ lệ với nồng độ CO2. Đo chuẩn được thực hiện bằng một tế bào nhận cảm chứa một nồng độ CO2 đã biết trước. Khí mê và hơi được giám sát, ghi và hiển thị bằng đơn vị mmHg hoặc % (1 thể tích % tương đương với 1 KPa hoặc 7,6 mmHg). Thiết bị này có giá tương đối thấp và gọn nhẹ.
• Phương pháp ghi phổ quang - âm thanh là một cải tiến của phương pháp ghi phổ hồng ngoại, sử dụng kỹ thuật âm thanh thay vì phương pháp quang học để thay đổi phổ hồng ngoại. Các ưu điểm của phương pháp này bao gồm hiệu quả cao hơn, độ tin cậy cao hơn, ít cần bảo dưỡng và ít cần hiệu chuẩn.

Tóm lại, chỉ số monitor EtCO2 là một thước đo quan trọng trong thán đồ, biểu hiện áp suất hoặc nồng độ CO2 cuối cùng trong hơi thở của bệnh nhân. Đây là một chỉ số quan trọng giúp đánh giá thể tích lưu thông phế nang, hiệu quả của thông khí, cũng như là một phương tiện để phát hiện tắc mạch phổi.

Qua bài viết trên, hy vọng bạn hiểu được EtCO2 là gì. Nó một công cụ chẩn đoán và theo dõi hiệu quả, không thể thiếu trong y học hiện đại. Hãy cùng nhau nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của EtCO2 để góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng nhé!

Xem thêm:

• Bệnh tim mạch là gì? Nguyên nhân gây bệnh, phương pháp điều trị và nguyên tắc phòng ngừa
• Những điều cần biết về hồi sức tim phổi
• Đặt CVC là gì? Vai trò của CVC trong hồi sức cấp cứu