Giải đáp chi tiết về đợt cấp COPD

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD là tình trạng tổn thương phổi tiến triển lâu dài, gây khó thở và có thể đe dọa tính mạng. Khi bệnh tiến triển nặng hơn có thể dẫn đến bệnh COPD ngày càng nặng hơn cần phải điều trị kịp thời. Trung bình, bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính trải qua 1,5 đến 2,5 đợt cấp mỗi năm.

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD là tình trạng tổn thương phổi tiến triển lâu dài

Đợt cấp COPD là gì?

Đợt cấp COPD hay đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là giai đoạn bệnh trở nên trầm trọng hơn, bệnh tăng đột ngột dẫn đến tăng các triệu chứng, ho, khó thở, có đờm, xanh, đổi màu vàng… Trong đợt cấp này, tình trạng viêm nhiễm diễn ra thường xuyên và diễn biến bất ngờ, khiến người bệnh nhiều khi trở tay không kịp.

Đợt cấp này là tình trạng mất bù cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính dẫn đến suy hô hấp. Bệnh nhân khó thở, ho nặng hơn, tăng thể tích đờm hoặc đờm mủ, kèm theo giảm oxy máu và tăng CO2 máu.

Từ những nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh, nhiễm vi khuẩn haemophilus influenzae, phế cầu, moraxella catarrhalis, và trong những đợt cấp nặng, phế cầu có thể trở nên kháng thuốc sản xuất beta-lactamase. Cơ hội chữa khỏi bệnh phụ thuộc vào mức độ bệnh và thể trạng của người bệnh lúc đó.

Nguyên nhân nào dẫn tới đợt cấp COPD?

Đợt cấp COPD chủ yếu xảy ra ở những bệnh nhân có tiền sử bệnh mãn tính. Bệnh nhân chủ yếu ở giai đoạn 3 và 4 của bệnh. Bệnh tái phát nhiều lần và thường xuyên phải nhập viện. Liệt kê các nguyên nhân của đợt cấp COPD điển hình:

• Nhiễm trùng.
• Nhiễm khuẩn đường hô hấp là nguyên nhân gây ra đợt cấp COPD phổi ở nhiều bệnh nhân, chiếm 70 đến 80% căn nguyên gây bệnh.

Nguyên nhân chính gây ra bệnh nhiễm trùng đường hô hấp là do vi khuẩn và virus. Vi khuẩn chiếm 40 đến 50%, virus chiếm 30%, còn lại là vi khuẩn không điển hình.

Một số loài vi khuẩn, virus có thể kể tới:

• Vi khuẩn: Haemophilus influenzae, streptococcus, pseudomonas aeruginosa...
• Virus: Virus cúm, rhinovirrus...

Ngoài nguyên nhân lây nhiễm, đợt cấp COPD có thể do nhiều nguyên nhân khác từ các yếu tố môi trường bên ngoài:

• Môi trường sống bị ô nhiễm, khói bụi, hóa chất độc hại.
• Thời tiết thay đổi, nhiệt độ giảm.
• Dùng thuốc sai liều lượng.
• Lạm dụng thuốc an thần, thuốc ngủ.

Lạm dụng thuốc an thần, thuốc ngủ sẽ gây ra đợt cấp COPD

Đợt cấp COPD ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe người bệnh?

Bệnh COPD xấu đi sẽ khiến bệnh tiến triển nhanh và nặng hơn. Nó làm giảm chức năng hô hấp của bệnh nhân, từ đó làm giảm chất lượng cuộc sống, tăng nguy cơ tử vong, tàn phế...

Trong mỗi đợt cấp, người bệnh phải có tinh thần rất lớn mới vượt qua được. Lúc này, sức khỏe của bệnh nhân sẽ bị giảm sút nghiêm trọng, cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, khó thở, sút cân.

Bên cạnh đó, người bệnh dễ gặp các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, tràn khí màng phổi… Người bệnh nặng dễ bị trầm cảm, lo lắng.

Các triệu chứng sớm của đợt cấp COPD

Các triệu chứng của đợt cấp COPD vẫn giống như đối với COPD thông thường. Tuy nhiên, các triệu chứng có thể nặng hơn và kèm theo một số biến chứng nguy hiểm.

• Các triệu chứng hô hấp: Ho nhiều, khó thở, đờm mủ.
• Nhịp tim nhanh, đau ngực, sốt, lú lẫn, mất ngủ, trầm cảm, suy hô hấp, môi tím tái, vã mồ hôi...

Cách xử trí đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Nguyên tắc xử trí

• Đảm bảo oxy trong máu.
• Dùng thuốc giãn phế quản.
• Khai thông đường hô hấp.
• Uống thuốc kháng sinh khi cần thiết.
• Điều trị các bệnh đi kèm và ngăn ngừa các biến chứng.

Xử trí ban đầu

Cho bệnh nhân thở oxy nếu cần thiết.

Sử dụng thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh tại chỗ có chất cường giao cảm beta-2. Có thể dùng phối hợp với các loại thuốc ức chế phó giao cảm tác dụng nhanh dạng khí dung hoặc dạng xịt.

Sử dụng thuốc giãn phế quản để xử trí ban đầu khi bệnh nhân bị đợt cấp COPD

Nếu bội nhiễm xảy ra trong đợt cấp COPD, hãy dùng kháng sinh. Các triệu chứng có thể xuất hiện: Khó thở tăng, lượng đờm tăng lên, trong đờm có mủ. Tuy nhiên, việc lựa chọn kháng sinh phụ thuộc vào loại vi khuẩn có thể làm cho tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn.

Bệnh nhân cần được thở máy bao gồm thông khí không xâm nhập và thông khí xâm nhập theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Phòng ngừa hiệu quả đợt cấp COPD

Khi bạn đã được chẩn đoán mắc COPD, có một số điều bạn có thể làm để giảm nguy cơ COPD trở nên tồi tệ hơn:

• Khi bệnh phổi tắc nghẽn tiến triển, các đợt cấp trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn. Do đó, điều trị sớm và tuân thủ phác đồ điều trị có thể làm chậm tiến triển của COPD.
• Thực hiện theo đúng kế hoạch điều trị. Thuốc hít thường được sử dụng để điều trị COPD. Để thuốc phát huy hết tác dụng, bạn cần uống và uống đúng liều lượng, đúng chỉ định, không được tự ý ngưng thuốc giữa chừng để tránh bệnh nặng hơn.
• Tránh các chất kích thích làm tổn thương thêm phổi, chẳng hạn như khói thuốc lá hoặc các chất ô nhiễm môi trường.
• Tránh tiếp xúc với những người bị cảm lạnh, vì virus cúm có thể làm bệnh COPD nặng hơn.
• Uống nhiều nước để làm loãng đờm và dễ khạc ra hơn.
• Có lối sống lành mạnh như ngủ đủ giấc, tập thể dục vừa phải và ăn uống lành mạnh.

Bệnh COPD đợt cấp luôn tiềm ẩn những nguy cơ đáng tiếc có thể xảy ra với người bệnh. Một người bình thường sẽ không thể tưởng tượng được tại sao bệnh lại tái phát nhanh như vậy. Việc thực hiện đầy đủ các giải pháp hoặc phương án phòng chống mà chúng tôi nêu trên là hết sức cần thiết. Bên cạnh đó, việc tìm kiếm các loại thuốc đặc trị để điều trị COPD hoặc cải thiện hiệu quả bệnh cũng cần được quan tâm.

Thuý Nguyễn

Nguồn tham khảo: Tổng hợp