Hội chứng đáp ứng viêm hệ thống là gì? Dấu hiệu nhận biết

Hội chứng đáp ứng viêm hệ thống là một trạng thái lâm sàng phức tạp mà cơ thể phản ứng mạnh với một phản ứng viêm toàn diện. Đây là một tình trạng nguy hiểm và thường là dấu hiệu của một bệnh lý nghiêm trọng đang diễn ra trong cơ thể. Việc nhận biết và điều trị kịp thời là rất quan trọng để giảm nguy cơ biến chứng và cải thiện kết quả điều trị. Hãy cùng tìm hiểu thêm những thông tin về hội chứng này qua bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu.

Hội chứng đáp ứng viêm hệ thống là gì?

Hội chứng đáp ứng viêm hệ thống (SIRS) là tập hợp các dấu hiệu lâm sàng xuất hiện khi cả hệ thống miễn dịch trong cơ thể được kích hoạt. Hội chứng này là một cơ chế tự bảo vệ của cơ thể. Cơ thể có thể phản ứng bằng viêm đối với các tổn thương không đặc hiệu như tác động hóa học, chấn thương hoặc nhiễm trùng.

Hội chứng đang xét được chẩn đoán khi ít nhất có 2/4 tiêu chí sau, trong đó 1 trong 2 tiêu chí bắt buộc phải có các bất thường liên quan đến nhiệt độ cơ thể và bạch cầu máu ngoại vi:

• Nhiệt độ cơ thể trung tâm > 38 độ C hoặc < 36 độ C;
• Nhịp tim > 90 lần/phút;
• Nhịp thở nhanh > 20 lần/phút hoặc mức PaCO2 < 32 mmHg;
• Bạch cầu máu > 12.000/ml hoặc < 4.000/ml hoặc tỷ lệ tế bào non > 10% trong máu ngoại vi.

Hội chứng trên thỉnh thoảng có thể bị nhầm lẫn với nhiễm trùng huyết, nhưng có một sự khác biệt quan trọng giữa hai loại, đó là sự hiện diện của nhiễm trùng. Sau chấn thương, viêm, thiếu máu cục bộ hoặc nhiễm trùng, hội chứng đáp ứng viêm hệ thống có thể xảy ra. Tuy nhiên, nhiễm trùng huyết chỉ xảy ra khi có sự hiện diện của nhiễm trùng. Do đó, hội chứng đang xét không phải lúc nào cũng xảy ra sau chấn thương của cơ thể, mà thường là một biến chứng tiềm ẩn của chúng. Trong trường hợp nhiễm trùng, nếu không được điều trị kịp thời, hội chứng trên có thể tiến triển thành nhiễm trùng huyết.

Các triệu chứng thường gặp

Có nhiều yếu tố khác nhau có thể gây ra hội chứng đang xét và nó có thể ảnh hưởng đến nhiều khu vực khác nhau trên cơ thể. Do đó, SIRS có nhiều triệu chứng đa dạng, bao gồm:

• Đỏ và sưng (phù) ở các phần bị ảnh hưởng của cơ thể;
• Đau dữ dội;
• Mệt mỏi nhiều;
• Nhịp tim tăng;
• Hơi thở không đều;
• Nhiệt độ cơ thể tăng cao hoặc giảm;
• Run hoặc cảm giác ớn lạnh;
• Da ấm hoặc ẩm ướt/đổ mồ hôi;
• Xuất hiện phát ban trên da;
• Hay nhầm lẫn, kích động hoặc thay đổi tâm trạng khác;
• Mất ý thức.

Nguyên nhân 

Hội chứng đáp ứng viêm hệ thống xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với một tác nhân gây căng thẳng. Mặc dù việc phản ứng viêm là một cách để cơ thể giúp bạn, nhưng trong trường hợp này, phản ứng trở nên cực đoan và gây ra tác hại nghiêm trọng.

Có nhiều nguyên nhân và tình huống có thể kích hoạt hội chứng đang xét, bao gồm:

• Thiếu máu cục bộ tại một cơ quan quan trọng;
• Viêm tụy cấp tính;
• Phản ứng không mong muốn với một loại thuốc;
• Nhiễm khuẩn;
• Ung thư máu ác tính như bạch cầu, ung thư hạch và đa u tủy;
• Bỏng;
• Ban đỏ;
• Thiếu máu ruột và thủng ruột;
• Sử dụng chất kích thích vượt quá mức;
• Hội chứng sốc do độc chất;
• Chấn thương;
• Các tình trạng tương tự cúm do virus;
• Nhiễm nấm lan rộng ở những người có hệ miễn dịch suy yếu.

SIRS là một trạng thái cần được nhận biết và điều trị kịp thời. Việc xác định nguyên nhân và quản lý tình trạng này là rất quan trọng để đảm bảo sự phục hồi và giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

Phương pháp phòng ngừa

Phòng ngừa hội chứng đáp ứng viêm hệ thống (SIRS) tập trung vào việc ngăn chặn hoặc giảm nguy cơ phát triển tình trạng này. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa quan trọng:

• Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sạch sẽ: Đảm bảo tuân thủ quy trình vệ sinh cá nhân, bao gồm rửa tay thường xuyên, đặc biệt là trước khi tiếp xúc với đồ ăn và sau khi tiếp xúc với chất thải. Đồng thời, duy trì môi trường sống và làm việc sạch sẽ, giữ cho không gian xung quanh mình luôn thông thoáng và không ẩm ướt.
• Tiêm phòng và phòng ngừa bệnh lý: Đảm bảo tiêm phòng đầy đủ các loại vắc-xin được khuyến nghị để ngăn chặn nhiễm trùng gây ra SIRS, ví dụ như vắc-xin phòng cúm, vắc-xin phòng viêm gan,.... Hơn nữa, tuân thủ các biện pháp phòng ngừa bệnh lý, bao gồm ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và duy trì thói quen sinh hoạt sạch sẽ.
• Quản lý nhiễm trùng: Đối với những người có nguy cơ cao, như bệnh nhân sau phẫu thuật hoặc người có hệ miễn dịch suy yếu, cần tuân thủ chặt chẽ quy trình phòng ngừa nhiễm trùng. Điều này bao gồm sử dụng kháng sinh một cách hợp lý, vệ sinh kỹ càng và thường xuyên của các thiết bị y tế và tuân thủ các quy định về phòng chống nhiễm trùng trong các cơ sở y tế.
• Quản lý các bệnh lý khác: Điều trị và quản lý hiệu quả các bệnh lý như nhiễm trùng, bệnh tim mạch, suy giảm chức năng thận và bệnh lý hô hấp. Điều này giúp giảm nguy cơ phát triển hội chứng đang xét và giữ cho cơ thể trong trạng thái khỏe mạnh.
• Theo dõi sức khỏe và thực hiện kiểm tra định kỳ: Định kỳ kiểm tra sức khỏe và xét nghiệm có thể giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn và can thiệp kịp thời. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người có yếu tố nguy cơ cao hoặc tiếp xúc với nguy cơ lây nhiễm.
• Điều tiết căng thẳng: Căng thẳng có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch và tăng nguy cơ phát triển hội chứng trên. Vì vậy, quan tâm đến việc quản lý căng thẳng, bằng cách áp dụng kỹ thuật thư giãn, tập yoga, tập thể dục hoặc tham gia các hoạt động khác như đi dạo, nghe nhạc, đọc sách,... có thể giúp duy trì trạng thái cân bằng và giảm nguy cơ phát triển hội chứng trên.

Lưu ý rằng việc phòng ngừa hội chứng đáp ứng viêm hệ thống là một phương pháp tổng thể và cần được thực hiện thông qua việc duy trì một lối sống lành mạnh, tuân thủ các quy định về vệ sinh và chăm sóc sức khỏe cá nhân đồng thời thường xuyên kiểm tra sức khỏe. Nếu có bất kỳ triệu chứng nghi ngờ hoặc nguy cơ phát triển SIRS, hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.

Xem thêm: Hẹp thanh quản: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa