Hồi sức cấp cứu tim mạch: Những thông tin quan trọng cần biết

Hồi sức cấp cứu tim mạch là một trong những kỹ thuật quan trọng nhất trong y khoa, quyết định trực tiếp đến sự sống còn của người bệnh. Từ các tình huống ngừng tim, sốc tim cho đến rối loạn nhịp nguy hiểm, việc nhận biết sớm và xử trí kịp thời có thể giúp cứu sống người bệnh chỉ trong tích tắc. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin tổng quan, nguyên tắc và quy trình hồi sức cấp cứu tim mạch theo hướng dẫn y khoa mới nhất.

Hồi sức cấp cứu tim mạch là gì? Có vai trò gì?

Hồi sức cấp cứu tim mạch là tập hợp các kỹ thuật y khoa khẩn cấp nhằm khôi phục chức năng tim và tuần hoàn máu khi tim ngừng hoạt động hoặc hoạt động không hiệu quả. Đây là lĩnh vực chuyên sâu trong hồi sức cấp cứu, áp dụng cho những tình huống đe dọa trực tiếp tính mạng, đòi hỏi nhân viên y tế phải đánh giá nhanh, đưa ra quyết định chính xác và can thiệp ngay lập tức.

Quy trình này bao gồm cả các biện pháp hỗ trợ đường thở, hô hấp, tuần hoàn và sử dụng thuốc cấp cứu, đồng thời có thể áp dụng tại bệnh viện, trên xe cấp cứu hoặc tại hiện trường.

Hồi sức cấp cứu tim mạch đóng vai trò then chốt trong việc duy trì sự sống cho bệnh nhân mắc bệnh tim mạch cấp tính. Nhiều nghiên cứu cho thấy, mỗi phút chậm trễ trong cấp cứu có thể làm giảm 7 - 10% khả năng sống sót của người bệnh. Việc thực hiện đúng và kịp thời các kỹ thuật hồi sức không chỉ giúp khôi phục nhịp tim và huyết áp, mà còn giảm nguy cơ tổn thương não, hạn chế di chứng và nâng cao chất lượng sống sau khi hồi phục.

Trang thiết bị và thuốc cần thiết trong cấp cứu tim mạch

Trong hồi sức cấp cứu tim mạch, nhân viên y tế cần sử dụng những trang thiết bị và thuốc cần thiết sau:

• Máy phá rung là thiết bị bắt buộc trong cấp cứu ngừng tim do rung thất hoặc nhịp nhanh thất vô mạch, giúp chấm dứt hoạt động điện hỗn loạn của tim, tạo điều kiện để nhịp xoang tự tái lập.
• Monitor theo dõi liên tục các thông số sinh tồn như nhịp tim, huyết áp, SpO₂ để hỗ trợ đánh giá hiệu quả cấp cứu.
• Máy thở cung cấp và duy trì thông khí cho bệnh nhân không tự thở được, còn bơm tiêm điện giúp tiêm thuốc với tốc độ và liều lượng chính xác, đặc biệt trong các tình huống cần duy trì thuốc vận mạch liên tục.
• Bộ đặt nội khí quản giúp kiểm soát đường thở cho bệnh nhân ngừng thở hoặc thở yếu.
• Mask thở oxy cung cấp lượng oxy cao hỗ trợ hô hấp, tối ưu quá trình oxy hóa máu và bảo vệ não bộ.
• Những loại thuốc thường dùng gồm Adrenaline (hỗ trợ co bóp tim, tăng huyết áp trong ngừng tim), Amiodarone (điều trị rối loạn nhịp tim), cùng các thuốc vận mạch như Dopamine, Norepinephrine và thuốc giãn mạch, giảm đau khi cần. Tất cả thuốc phải được chuẩn bị sẵn sàng với liều lượng chuẩn để tránh chậm trễ trong quá trình cấp cứu.

Khi nào cần hồi sức cấp cứu tim mạch?

Hồi sức cấp cứu tim mạch thường được chỉ định trong các trường hợp như:

Ngừng tim - ngừng tuần hoàn

Ngừng tim - ngừng tuần hoàn là tình trạng tim ngừng co bóp hoặc co bóp không hiệu quả, khiến máu không được bơm đi nuôi cơ thể. Người bệnh thường mất ý thức đột ngột, ngừng thở và không bắt được mạch cảnh hoặc mạch đùi. Nguyên nhân thường gặp bao gồm nhồi máu cơ tim cấp, rối loạn nhịp tim nguy hiểm hoặc tai nạn điện giật. Đây là tình huống khẩn cấp cần tiến hành hồi sức tim phổi ngay lập tức.

Sốc tim

Sốc tim xảy ra khi tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể, dẫn đến tụt huyết áp nghiêm trọng, da lạnh ẩm, vã mồ hôi và rối loạn ý thức. Nguyên nhân chủ yếu là suy tim cấp hoặc nhồi máu cơ tim diện rộng gây tổn thương nặng cơ tim. Nếu không được hồi sức cấp cứu tim mạch kịp thời, sốc tim có thể nhanh chóng tiến triển thành ngừng tim.

Rối loạn nhịp tim nguy hiểm

Một số rối loạn nhịp tim như nhịp nhanh thất, rung thất hoặc bloc nhĩ thất độ cao có thể làm gián đoạn dòng máu từ tim, dẫn đến tụt huyết áp, mất ý thức hoặc ngừng tim. Những tình trạng này đòi hỏi can thiệp cấp cứu ngay, bao gồm sốc điện khử rung hoặc dùng thuốc chống loạn nhịp.

Các biến chứng cấp tính sau phẫu thuật tim mạch

Sau phẫu thuật tim mạch, người bệnh có nguy cơ gặp các biến chứng cấp tính như chảy máu, huyết khối, rối loạn nhịp tim hoặc suy tim cấp. Những biến chứng này có thể gây suy sụp tuần hoàn nhanh chóng và cần được xử trí hồi sức tim mạch khẩn cấp để bảo toàn tính mạng.

Quy trình hồi sức cấp cứu tim mạch

Quy trình hồi sức cấp cứu tim mạch gồm các bước như sau:

Đánh giá ban đầu

Ngay khi tiếp cận bệnh nhân nghi ngờ ngừng tim hoặc sốc tim, nhân viên y tế cần nhanh chóng kiểm tra mức độ ý thức, hô hấp và mạch cảnh. Nếu không có phản ứng, không thở hoặc không bắt được mạch, phải lập tức gọi cấp cứu, yêu cầu mang AED/defibrillator đến và chuẩn bị tiến hành hồi sức tim phổi.

Hồi sức tim phổi (CPR)

Nhân viên y tế sẽ tiến hành ép tim ngoài lồng ngực với tần số 100 - 120 lần/phút, độ sâu 5 - 6 cm ở người lớn, cho phép lồng ngực hồi phục hoàn toàn và giảm thiểu gián đoạn. Hô hấp hỗ trợ nên thực hiện bằng mask hoặc đặt ống nội khí quản nếu có điều kiện. Thổi ngạt miệng - miệng chỉ áp dụng khi không có thiết bị và người cấp cứu được huấn luyện, trong khi vẫn ưu tiên ép tim liên tục.

Sốc điện phá rung

Phá rung được chỉ định trong rung thất hoặc nhịp nhanh thất vô mạch, chuyển nhịp điện đồng bộ áp dụng cho nhịp nhanh có mạch. Quá trình thực hiện cần tuân thủ đúng quy trình an toàn, kiểm tra chống chỉ định, lựa chọn mức năng lượng phù hợp và đảm bảo mọi người xung quanh tránh xa khi sốc điện để phòng ngừa tai nạn.

Thuốc cấp cứu tim mạch

Trong quá trình hồi sức, các thuốc như Adrenaline, Amiodarone, Atropine và thuốc vận mạch được sử dụng để hỗ trợ khôi phục hoạt động của tim, điều chỉnh rối loạn nhịp và duy trì huyết áp. Việc sử dụng thuốc phải đúng liều, đúng thời điểm theo hướng dẫn y khoa.

Theo dõi và hỗ trợ sau hồi sức cấp cứu tim mạch

Sau khi tim đập lại, bệnh nhân cần được duy trì huyết áp ổn định, cung cấp oxy và tiếp tục theo dõi chặt chẽ các thông số dấu hiệu sinh tồn. Đồng thời, phải tìm và điều trị nguyên nhân gốc gây ngừng tim hoặc sốc tim để ngăn ngừa tái phát.

Hồi sức cấp cứu tim mạch đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa kỹ thuật, tốc độ và kinh nghiệm lâm sàng. Mỗi giây phút chậm trễ đều có thể ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh. Trang bị kiến thức chuẩn xác và luyện tập kỹ năng thường xuyên chính sẽ giúp nâng cao hiệu quả cứu chữa trong các tình huống khẩn cấp.