Các khối u trong sọ: Triệu chứng, chẩn đoán và hướng điều trị

Các khối u trong sọ có thể liên quan đến não hoặc các cấu trúc khác như màng não, dây thần kinh sọ não. Các khối u này có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, thường là trong độ tuổi trưởng thành và trung niên, phổ biến hơn ở đối tượng người cao tuổi.

Tổng quan về u sọ não

Như các bạn đã biết, các khối u trong sọ có thể tại não hoặc các cấu trúc khác, ví dụ như dây thần kinh sọ não và màng não. Theo thống kê, trong khoảng 2% trên tổng các trường hợp tử thiết thường quy phát hiện được u não. Một số khối u lành tính nhưng vì hộp sọ không có chỗ để giãn rộng dẫn đến các khối u này có thể gây ra các rối loạn chức năng thần kinh nghiêm trọng, thậm chí là tử vong.

Các chuyên gia y tế chia u não thành 2 loại đó là u nguyên phát và u não thứ phát. Trong đó, so với các khối u nguyên phát thì u di căn não phổ biến hơn 10 lần. Vậy u nguyên phát là gì và u thứ phát là gì?

• Các khối u nguyên phát: Các khối u này xuất phát từ não hoặc nhu mô não. Chẳng hạn như u thần kinh đệm, u lympho hệ thần kinh trung ương, u màng não hay u dây thần kinh tiền đình ốc tai…
• U não thứ phát (di căn não): Là các khối u xuất phát từ mô bên ngoài não và di căn đến não.

Triệu chứng của các khối u trong sọ

Các triệu chứng của các khối u trong sọ dù là u nguyên phát hay u di căn thường giống nhau. Nhiều triệu chứng xuất hiện do áp lực nội sọ gia tăng. Cụ thể:

Đau đầu

Đau đầu là triệu chứng phổ biến nhất của các khối u trong sọ. Sau vài giờ kể từ khi ngủ, người bệnh tỉnh giấc từ giai đoạn ngủ sâu của giấc ngủ không có cử động mắt nhanh. Lúc này người bệnh có thể bị đau đầu dữ dội do giảm thông khí. Điều này làm tăng lưu lượng máu tới não, khiến cho áp lực nội sọ tăng.

Mức độ đau đầu tăng dần và có thể nặng hơn khi người bệnh nằm nghiêng hoặc làm nghiệm pháp Valsalva. Khi áp lực nội sọ tăng cao, ngoài đau đầu người bệnh còn kèm theo nôn mửa.

Phù gai tiến triển ở khoảng 25% người bệnh có khối u trong sọ nhưng có thể không có ngay cả khi người bệnh có tăng áp lực nội sọ. Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, tăng áp lực nội sọ có thể khiến đầu trẻ giãn to. Người bệnh sẽ phải đối mặt tình trạng thoát vị não nếu áp lực nội sọ tăng lên đủ cao.

Suy giảm trạng thái tinh thần

Đây là triệu chứng phổ biến thứ hai của các khối u trong sọ. Biểu hiện của suy giảm trạng thái tinh thần bao gồm mệt mỏi, buồn ngủ, thay đổi nhân cách, rối loạn hành vi, nhất là ở các khối u não ác tính. Phản xạ đường thở của người bệnh bị suy giảm.

Rối loạn chức năng não bộ khu trú

Các thiếu sót thần kinh khu trú, động kinh cục bộ hay rối loạn nội tiết có thể phát triển tùy thuộc vào vị trí của khối u.

Trên thực tế, các thiếu sót thần kinh khu trú thường gợi ý vị trí của khối u, song trong một số trường hợp các thiếu sót thần kinh khu trú này lại không tương ứng với vị trí khối u. Bao gồm:

• Áp lực nội sọ gia tăng, đè ép dây thần kinh sọ thứ 6. Lúc này, người bệnh có thể bị liệt cơ thẳng ngoài một hoặc hai bên với biểu hiện liệt khả năng liếc ngoài.
• Liệt nửa người cùng bên do lều tiểu não bị đè ép cuống não đối bên.
• Khiếm khuyết thị trường cùng bên gây ra bởi tình trạng thiếu máu ở thùy chẩm đối bên.

Co giật toàn thể có thể xảy ra. Triệu chứng này thường gặp ở khối u não nguyên phát hơn u di căn não. Ý thức suy giảm có thể do thoát bị, rối loạn chức năng vỏ não hai bên hoặc rối loạn chức năng thân não.

Ngoài ra, một số khối u trong sọ còn có thể gây ra phản ứng viêm ở khu vực màng não dẫn đến tình trạng viêm màng não bán cấp tính hoặc mãn tính.

Chẩn đoán và điều trị các khối u trong sọ

Các khối u trong sọ nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể khiến người bệnh phải đối mặt với rất nhiều các vấn đề sức khỏe nguy hiểm.

Chẩn đoán các khối u trong sọ

Để chẩn đoán các khối u trong sọ, bên cạnh việc thăm khám lâm sàng, các bác sĩ có thể chỉ định người bệnh làm thêm một số thăm dò cận lâm sàng bao gồm:

• Chụp MRI thì T1 có tiêm thuốc đối quang Gadolinium;
• Chụp CT có tiêm cản quang;
• Sinh thiết.

Trên thực tế, trong giai đoạn sớm, nguy cơ bỏ sót các khối u trong sọ thường rất cao. Chính vì thế, nếu có bất kỳ triệu chứng nào dưới đây, người bệnh cần đến khám bác sĩ:

• Thiếu sót chức năng não có tính chất cục bộ hay toàn thể tăng dần.
• Co giật mới khởi phát.
• Đau đầu mới khởi phát gần đây, nhất là khi cơn đau có tính chất nặng hơn khi ngủ hoặc đau đầu dai dẳng không rõ nguyên nhân.
• Dấu hiệu tăng áp lực nội sọ: Nôn mửa, phù gai…
• Bệnh nội tiết liên quan đến khu vực dưới đồi hoặc tuyến yên.

Điều trị các khối u nội sọ

Để điều trị các khối u nội sọ, các bác sĩ thường điều trị theo một số hướng sau:

• Bảo vệ đường thở cho người bệnh.
• Sử dụng Dexamethasone đối với những trường hợp có tăng áp lực nội sọ.
• Đối với trường hợp thoát vị não, sử dụng Mannitol.
• Sử dụng thuốc chống động kinh để điều trị động kinh.
• Liệu phát dứt điểm bằng cách cắt bỏ khối u, xạ trị, liệu pháp điều trị ung thư toàn thân (như hóa trị, liệu pháp miễn dịch hay liệu pháp nhắm mục tiêu) hoặc kết hợp.
• Trong trường hợp người bệnh hôn mê hoặc có giảm phản xạ đường thở cần phải được đặt nội khí quản.

Thoát vị não do u não được điều trị bằng liệu pháp tăng thẩm thấu (mannitol 25 - 100 gam truyền tĩnh mạch hoặc dung dịch muối ưu trương 23,4% 20ml truyền qua đường trung tâm và Corticosteroid) kết hợp với đặt nội khí quản.

Tăng thông khí áp lực riêng phần carbon dioxide từ 26 - 30 mmHg có thể giúp giảm áp lực nội sọ tạm thời trong những trường hợp khẩn cấp. Người bệnh cần được phẫu thuật để giải ép càng sớm càng tốt trong trường hợp các khối u choán chỗ.

Người bệnh có thể được điều trị bằng Corticosteroid trong trường hợp tăng áp lực nội sọ không kèm thoát vị. Ví dụ: Dexamethasone 4mg đường uống mỗi 6 - 12 tiếng một lần hoặc Prednisone 30 - 40mg, uống 2 lần/ngày.

Điều trị u não phụ thuộc vào vị trí của khối u cũng như bệnh lý. Để chẩn đoán (sinh thiết ngoại khoa) và giảm triệu chứng, người bệnh có thể phải can thiệp phẫu thuật cắt bỏ.

Trong trường hợp các khối u thâm nhiễm vào nhu mô não thì người bệnh cần được điều trị đa mô thức. Việc xạ trị, hóa trị, liệu pháp nhắm đích và liệu pháp miễn dịch dường như sẽ có ích trong một số trường hợp.

Các phương pháp xạ trị và phẫu thuật định vị được chỉ định trong trường hợp khối u di căn. Đối với người bệnh có một khối u di căn thì việc phẫu thuật cắt bỏ khối u trước khi xạ trị sẽ mang đến kết quả cao hơn.

Trên đây là toàn bộ những thông tin xoay quanh chủ đề các khối u trong sọ mà Nhà thuốc Long Châu muốn gửi đến bạn đọc. Hy vọng qua bài viết sức khỏe hôm nay, bạn đọc sẽ có cái nhìn rõ hơn về chủ đề này. Chúc bạn sẽ luôn có thật nhiều sức khỏe và hãy tiếp tục đồng hành cùng Nhà thuốc Long Châu bạn nhé.

Xem thêm:

• Đốt sống cao tần thường được ứng dụng để điều trị bệnh gì?
• U thần kinh đệm cầu não lan tỏa là gì, điệu trị ra sao?