Làm thế nào để phân biệt zona thần kinh và giời leo?

Với những triệu chứng khá giống nhau về mặt lâm sàng khiến nhiều người nhận nhầm bệnh và điều trị sai để lại những sang thương nặng nề trên da hoặc có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Vậy làm sao để phân biệt zona thần kinh và giời leo? Để trả lời câu hỏi này Nhà thuốc Long Châu đã tổng hợp các thông tin về hai bệnh này thông qua bài viết dưới đây.

Tìm hiểu về zona thần kinh và giời leo

Bệnh zona thần kinh có tác nhân gây bệnh là virus herpes zoster. Virus cư trú trong cơ thể ở trạng thái tiềm ẩn bên trong các dây thần kinh cảm giác. Khi chúng tiến triển thành dạng hoạt động sẽ đi dọc theo dây thần kinh cảm giác vào da và tạo ra những mảng phát ban kèm theo đau nhức dữ dội. Hiện nay đã có vacxin có thể giúp ngăn ngừa và giảm nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh. Điều trị bệnh càng sớm càng giảm nhẹ nguy cơ biến chứng như đau sau zona, rối loạn cảm giác và hạn chế tái phát bệnh.

Bệnh giời leo là tình trạng da bị bỏng do acid photpho hữu cơ từ côn trùng, cụ thể là bọ giời - một loại côn trùng phát ra ánh sáng màu xanh lục vào ban đêm, chúng có chứa acid photpho hữu cơ gây bỏng da, nếu chúng nghiền nát trên da thì mức độ tổn thương da nặng nề hơn với một đám lớn. Bệnh giời leo hầu như không để lại tổn thương nào nghiêm trọng trên da.

Phân biệt zona thần kinh và giời leo bằng cách nào?

Liệu rằng với những triệu chứng lâm sàng khá giống nhau thì làm sao để chúng ta phân biệt được hai bệnh này? Cùng so sánh zona thần kinh và giời leo trên nhiều phương diện khác nhau để nhìn thấy sự khác biệt.

Nguyên nhân

Bệnh zona thần kinh

Đây không phải là một bệnh nhiễm trùng, mà nó là sự tái phát của virus gây bệnh thủy đậu. Zona thần kinh chỉ xảy ra với người đã từng bị thủy đậu. Chính vì vậy, nếu trẻ em được tiêm chủng vacxin thủy đậu từ nhỏ sẽ không bị zona.

Bệnh giời leo

Bệnh giời leo là từ dùng để chỉ các hiện tượng viêm da dị ứng do tiếp xúc với côn trùng có độc tính. Loại côn trùng này là động vật thuộc lớp chân môi (Chilopoda), có chân cao, bò khá nhanh với kích thước nhỏ, chúng thường trú ngụ ở các góc khuất, ngõ ngách, có thể gặp dưới gầm giường, nơi ẩm thấp. Côn trùng có thể bò qua quần áo, khăn mặt và gây viêm da dị ứng cho người dùng.

Cách thức lây truyền

Zona thần kinh chỉ lây từ người sang người khi tiếp xúc với mụn nước có chứa virus varicella-zoster và gây bệnh thủy đậu nếu chưa từng mắc trước đây hoặc chưa tiêm vacxin phòng bệnh thủy đậu.

Bệnh giời leo thông qua những tiếp xúc thông thường với mụn nước của người bệnh đã có thể lây từ người này sang người khác.

Biểu hiện lâm sàng

Zona thần kinh

Triệu chứng thường biểu hiện dọc theo các dây thần kinh, vị trí thường gặp nhất là ở cổ - vai - cánh tay hoặc đầu - quanh mắt - trán, thường chỉ bị một bên. Bắt đầu, da thường là mảng đỏ sau đó phát triển các gờ cao hơn bề mặt da, mọc thành cụm hoặc rải rác. Sau 1 - 2 giờ sẽ xuất hiện những mụn nước nhỏ chứa dịch trong suốt, khó vỡ, mọc tập trung thành cụm. Sau đó từ dịch trong suốt sẽ chuyển dần qua màu đục, vỡ ra tạo các vết loét, đóng vảy và để lại sẹo. Sang thương da thường kéo dài 20-30 ngày. Ngoài ra, zona thần kinh có thể có các dấu hiệu khác như nhức đầu, mệt mỏi, sưng các hạch lân cận.

Bệnh giời leo

Mức độ tổn thương da thấp hơn zona thần kinh, thường chỉ khu trú tại vùng da tiếp xúc với côn trùng. Vì vậy, bất cứ vùng da nào cũng có thể bị giời leo. Biểu hiện trên da bao gồm da đỏ, ngứa rát và có thể xuất hiện các mụn nước hoặc không. So với zona thần kinh thì thời gian kéo dài sang thương da của bệnh giời leo ngắn hơn. Tính từ thời điểm xuất hiện tổn thương da đến lúc lành sẹo chỉ kéo dài dưới 10 ngày.

Tiến triển của bệnh

Bệnh zona thần kinh

Các vảy bong ra để lại sẹo mờ sau khoảng 2 tuần và sau vài tháng sẹo này cũng mờ dần. Nếu vùng da bị tổn thương sâu để lại sẹo lõm và vẫn còn triệu chứng đau nhức kèm theo sau đó.

Bệnh giời leo

Các vết sang thương sẽ khô sau khoảng 7 - 8 ngày, tạo thành một màng đen phủ lên trên bề mặt sau đó dần để lại một vùng da thâm. Các vết thâm này có thể tồn tại 1 - 2 tháng, trong giời leo rất ít khi để lại sẹo.

Như vậy với 4 khía cạnh trên có lẽ bạn đã hình dung được đây là hai bệnh với những tính chất riêng biệt. Chúng cần được nhận định chính xác để đi đến những hướng điều trị chính xác và hạn chế được những biến chứng có thể xảy ra.

Cách điều trị zona thần kinh và giời leo

Đây là hai bệnh khác nhau với hai tác nhân gây bệnh khác nhau nên việc điều trị bệnh cũng dùng những phương pháp khác nhau.

Điều trị bệnh giời leo

Dùng dung dịch kiềm hoặc pha loãng nồng độ bằng cách rửa dưới vòi nước sạch để trung hòa, giảm đi chất acid photpho hữu cơ đang tồn tại trên bề mặt da, không gây bỏng da giúp khỏi bệnh hoàn toàn. Sau đó sử dụng thuốc steroid điều trị tại chỗ nhằm giảm sưng, ngứa. Lưu ý chỉ sử dụng thuốc dưới 10 ngày vì nhóm thuốc này có thể gây teo da, khô da, vì vậy bạn nên dùng thêm các loại kem dưỡng có khả năng làm dịu và ẩm cho da.

Điều trị bệnh Zona thần kinh

Vì bệnh biểu hiện những triệu chứng nghiêm trọng hơn nên việc điều trị phải dùng một số loại thuốc đặc hiệu. Người bệnh có thể được chỉ định sử dụng thuốc sát khuẩn, thuốc tím methyl 1%, xanh methylen 1% hoặc dùng thuốc mỡ Acyclovir nhằm ức chế vi khuẩn trên da. Trong trường hợp da tổn thương, đau nặng, có thể dùng các loại thuốc gây tê tại chỗ như capsaicin, lidocaine gel. Bên cạnh đó còn có thuốc kháng virus, thuốc giảm đau và kháng viêm, kháng histamin. Các loại thuốc kháng virus thường dùng như: Acyclovir và famciclovir… Trong một số trường hợp bệnh nặng có thể xem xét chỉ định corticoid.

Trên đây là những phương diện giúp mọi người phân biệt zona thần kinh và giời leo một cách đơn giản nhất. Bạn đọc nên trang bị những thông tin bổ ích này để có thể dễ dàng nhận biết bệnh một cách đơn giản và chọn phương pháp điều trị phù hợp. Tuy nhiên nếu chưa xác định được chẩn đoán bệnh một cách chính xác thì bạn không nên tự ý sử dụng thuốc tại nhà. Cách tốt nhất là bạn đến gặp bác sĩ da liễu để được thăm khám kỹ lưỡng và chẩn đoán chính xác.

Việc phòng bệnh giời leo hay zona thần kinh rất quan trọng, hiện Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đã có đặt trước vắc xin Shingrix - Vắc xin được khuyến cáo phòng ngừa bệnh lý Zona thần kinh do chủng Herpes Zoster gây nên. Đây là một trong những giải pháp hữu hiệu nhất giúp phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Xem thêm:

• Bị giời leo ở mắt có những triệu chứng nào? Cách điều trị và dự phòng
• Bị giời leo (zona thần kinh) có lây không? Nguyên nhân vì sao?