Giải đáp: Người thiếu máu có nên truyền máu không?

Thiếu máu là bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, giới tính do mất máu, bệnh tan máu hoặc rối loạn quá trình tạo máu trong cơ thể. Thiếu máu được chia làm 3 mức độ dựa vào lượng huyết sắc tố của người bệnh: Thiếu máu nhẹ, thiếu máu vừa và thiếu máu nặng. Cùng tìm hiểu người thiếu máu có nên truyền máu không? 

Thiếu máu là gì?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thiếu máu là tình trạng lượng huyết sắc tố và hồng cầu ở máu bên ngoài bị giảm dẫn đến lượng oxy cung cấp cho các mô trong cơ thể không đủ. Một người được coi là bị thiếu máu nếu nồng độ huyết sắc tố trong máu thấp hơn so với những người cùng giới tính, độ tuổi và lối sống và thấp hơn nồng độ sinh lý bình thường của người đó. 

Hội chứng thiếu máu bao gồm nhiều triệu chứng, tùy thuộc theo từng nguyên nhân gây thiếu máu. Vì có nhiều nguyên nhân gây thiếu máu khác nhau nên việc điều trị thiếu máu cũng tùy thuộc vào nguyên nhân. Tùy theo giới tính và độ tuổi mà xác định bệnh nhân có bị thiếu máu hay không dựa vào các mức độ sau:

• Nam giới: Huyết sắc tố < 13 g/dL (130 g/L);
• Đối với phụ nữ: Hb < 12 g/dl (120 g/l);
• Người lớn tuổi: Hb < 11 g/dl (110 g/l).

Khi bị thiếu máu, người bệnh sẽ gặp phải các triệu chứng như:

• Da nhợt nhạt và niêm mạc nhợt nhạt.
• Ù tai, chóng mặt, choáng váng, ngất xỉu.
• Chán ăn, rối loạn hệ tiêu hóa.
• Thường hồi hộp, tim đập nhanh, dễ mệt mỏi.
• Rối loạn hệ nội tiết, phụ nữ có thể bị vô kinh.

Thiếu máu được phân độ như thế nào?

Người thiếu máu có nên truyền máu không là câu hỏi mà nhiều người đặt ra. Trước tiên trả lời cho câu hỏi trên thì chúng ta cùng tìm hiểu phân độ của thiếu máu. Cách phân loại thiếu máu dựa vào mức độ, tiến triển, nguyên nhân và đặc điểm hồng cầu như sau: 

Thiếu máu cấp tính

Thiếu máu xảy ra nhanh chóng trong thời gian ngắn. Trong trường hợp mất máu cấp tính, việc phân loại thiếu máu sẽ dựa vào tốc độ mất máu và sự thay đổi huyết động. Cụ thể, lượng máu mất hơn 15% (500 ml) được coi là thiếu máu nặng.

Thiếu máu mạn tính

Thiếu máu mạn tính phát triển chậm, dần dần và trầm trọng hơn theo tháng. Đối với bệnh thiếu máu mạn tính, việc phân loại dựa trên lượng huyết sắc tố đo được trong máu như sau:

• Mức độ 1: Từ 10 g/dl ≤ Hb < 12 g/dl.
• Mức độ 2: Từ 8 g/dl ≤ Hb < 10 g/dl.
• Mức độ 3: Từ 6 g/dl ≤ Hb < 8 g/dl. 
• Mức độ 4: Hemoglobin < 6 g/dl. 

Người thiếu máu có nên truyền máu không?

Tùy vào nguyên nhân gây thiếu máu mà có cách điều trị khác nhau. Tuy nhiên, nguyên tắc chung để điều trị bệnh thiếu máu như sau:

• Xác định phương pháp điều trị dựa trên nguyên nhân, phối hợp điều trị nguyên nhân và truyền hồng cầu thay thế.
• Tùy theo xét nghiệm huyết sắc tố và tình trạng lâm sàng của bệnh nhân, bác sĩ điều trị sẽ chỉ định số lần truyền thay thế hồng cầu.
• Duy trì mức huyết sắc tố tối thiểu là 80 g/L (90 g/L trong trường hợp mắc bệnh tim hoặc phổi mạn tính).

Máu và các chế phẩm từ máu của người hiến sẽ được sử dụng để thay thế lượng máu đã mất của người nhận và điều chỉnh những bất thường trong máu mà không giải pháp nào khác không thể thay thế được. Những bệnh nhân mắc các bệnh sau đây cần được truyền máu:

• Phẫu thuật hoặc tai nạn gây mất máu nghiêm trọng.
• Bị thiếu máu, chảy máu hoặc rối loạn đông máu.
• Hỗ trợ điều trị một số bệnh và rối loạn máu.

Trước khi truyền máu, bác sĩ sẽ giải thích cho bệnh nhân bị mất máu và lý do cần truyền máu. Tuy nhiên, trong trường hợp này, các lựa chọn của bệnh nhân có thể bị hạn chế vì việc từ chối truyền máu sẽ dẫn đến hậu quả nguy hiểm đến tính mạng.

Vậy người thiếu máu có nên truyền máu không? Người thiếu máu chỉ nên truyền máu khi thực sự cần thiết và hạn chế truyền máu toàn phần nếu thiếu các thành phần khác. Mục đích của việc truyền máu là giúp tăng lượng oxy cung cấp, nếu bạn muốn tăng khả năng chống nhiễm trùng, chẳng hạn như truyền bạch cầu, truyền hồng cầu, truyền gamma globulin và tăng khả năng cầm máu và đông máu. Ngoài ra còn có truyền tiểu cầu.

Chỉ định truyền máu phải chính xác, hợp lý và phải được cân nhắc kỹ lưỡng trước mỗi quyết định truyền máu và chế phẩm máu. Nếu bệnh nhân có phản ứng với truyền máu, thuốc hoặc sản phẩm máu khác sẽ được kê đơn trước lần truyền máu tiếp theo để giúp ngăn ngừa phản ứng.

Nếu thiếu máu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Bạn nên thăm khám sức khỏe định kì để phát hiện và điều trị bệnh đúng thời điểm.

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về người thiếu máu có nên truyền máu không? Thiếu máu là một tình trạng có thể gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe mà chúng ta cần lưu ý và khắc phục kịp thời. Hi vọng bài viết đã giúp bạn hiểu hơn về việc truyền máu.