Những bệnh về gan thường gặp và cách phòng ngừa hiệu quả

Gan là bộ phận được mệnh danh là “nhà máy vạn năng” của cơ thể với hơn 500 nhiệm vụ quan trọng khác nhau. Trong đó, nhiệm vụ được chú ý nhiều nhất của gan đó là tiếp nhận và xử lý toàn bộ độc tố có trong cơ thể. Với nhịp sống hiện đại của ngày nay, nhiều vấn nạn về ô nhiễm môi trường, thực phẩm thiếu vệ sinh… khiến lượng độc tố trong cơ thể ngày một tăng lên, làm huỷ hoại chức năng của gan. Chính vì thế, chủ động tìm hiểu những bệnh về gan mà bạn nên biết để giúp bảo vệ sức khỏe, phòng chống nhiều bệnh lý nguy hiểm.

Các bệnh về gan thường gặp

Viêm gan B

Viêm gan B là bệnh do virus viêm gan HBV-DNA gây nên, đây là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Viêm gan B lây nhiễm qua đường máu, đường tình dục, từ mẹ truyền sang con hoặc sử dụng chung các vật dụng thiếu vệ sinh như bàn chải hay dao cạo… Những người mắc viêm gan B không được phát hiện và điều trị sớm sẽ có khả năng cao dẫn đến bệnh xơ gan, suy gan, ung thư gan.

Bệnh lý này có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào. Mặc dù hiện tại vẫn chưa có biện pháp để điều trị dứt điểm bệnh lý này, tuy nhiên vẫn có thuốc giúp khống chế tình trạng siêu vi. Điều quan trọng hơn hết đó là phát hiện bệnh sớm tình trạng bệnh lý, nhất là ở trẻ nhỏ và cần đảm bảo tuân thủ chỉ định từ bác sĩ điều trị.

Suy gan

Suy gan gồm có hai loại:

• Suy gan cấp tính: Xảy ra một cách đột ngột, không có bất kỳ dấu hiệu nào. Bệnh diễn tiến nhanh, tấn công đến chức năng của gan sau vài ngày hoặc vài tuần.
• Suy gan mãn tính: Đa phần là kết quả từ xơ gan. Bệnh diễn tiến chậm có thể diễn ra trong vài tháng hoặc kéo dài vài năm mới có triệu chứng.

Người suy gan thường bị khô, rát hoặc ngứa mắt, mỏng tay dễ gãy, tóc khô yếu, da khô ráp, mất ngủ, giấc ngủ không sâu, cứng khớp, mất năng lượng và rối loạn kinh nguyệt.

Ung thư gan

Hiện nay, khoa học vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân cụ thể gây ra bệnh lý này. Đối với những người mắc các bệnh lý về gan như viêm gan B mãn tính, xơ gan, đái tháo đường, béo phì… tỷ lệ mắc bệnh ung thư gan sẽ cao hơn so với những người khác. 

Ở những giai đoạn đầu của bệnh, thường không có triệu chứng rõ ràng. Thậm chí, có những trường hợp phải đến giai đoạn cuối của ung thư mới có cảm giác mệt mỏi, sụt cân, chán ăn không rõ nguyên nhân.

Xơ gan

Đây là bệnh lý mà các mô tế bào khỏe mạnh bị thay thế bởi mô sẹo, làm giảm hoặc mất toàn bộ chức năng của gan. Nguyên nhân chủ yếu gây ra xơ gan thường do sử dụng nhiều chất kích thích, đặc biệt là rượu bia hoặc do gan nhiễm mỡ hoặc do virus viêm gan gây nên. Ở những giai đoạn đầu, xơ gan cùng gần như không xuất hiện triệu chứng. 

Tuy nhiên, đến những giai đoạn sau, tuỳ thuộc vào mức độ và tình trạng bệnh mà có thể xuất hiện một số biểu hiện của chứng suy tế bào gan hay chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Hiện nay, những tổn thương của xơ gan vẫn chưa có phương pháp để điều trị dứt điểm nhưng vẫn có cách để ngăn chặn và làm chậm quá trình phát triển của nó nếu sử dụng phương pháp điều trị thích hợp.

Gan nhiễm mỡ

Đây là tình trạng lưỡng mỡ tích tụ trong gan chiếm quá 5% trọng lượng của toàn bộ gan. Nguyên nhân chính dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ là do lối sống thiếu khoa học, chế độ ăn uống không hợp lý, béo phì... Gan nhiễm mỡ được chia thành hai loại là gan nhiễm mỡ do rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu. Khi quan sát hình ảnh chụp của gan, ở cả hai nhóm bệnh nhân đều thấy những tế bào gan chứa đầy các hạt mỡ.

Gan nhiễm mỡ mặc dù không phải là bệnh lý quá nguy hiểm, tuy nhiên nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời tình trạng này có thể tiến triển thành các bệnh như viêm gan, xơ gan với nhiều biến chứng nguy hiểm.

Dấu hiệu nhận biết những bệnh về gan

Dựa trên kết quả từ nhiều nghiên cứu, ở những giai đoạn đầu của các bệnh về gan khi gan chưa bị tổn thương nhiều, vẫn có thể thực hiện những chức năng thông thường nên sẽ không có những triệu chứng đặc trưng. 

Chính vì thế, người bệnh thường chủ quan mà bỏ qua những dấu hiệu bất thường ban đầu. Cho đến khi phát hiện thì bệnh đã diễn tiến nặng hơn, thậm chí có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan… Ở những giai đoạn này, việc điều trị bệnh tương đối khó khăn và các tế bào gan cũng khó hồi phục trở về như ban đầu.

Một số dấu hiệu cảnh báo về những bệnh lý ở gan như:

• Cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, nôn, sụt cân không rõ nguyên nhân;
• Nước tiểu sẫm màu;
• Thường xuyên xuất hiện các cơn sốt nhẹ diễn ra trong khoảng thời gian nhất định trong ngày;
• Thường bị nhầm lẫn hoặc mất phương hướng;
• Đau tức vùng hạ sườn bên phải;
• Vàng mắt, vàng da.

Biện pháp phòng ngừa những bệnh về gan

Những bệnh lý về gan thường diễn tiến phức tạp, ảnh hưởng đến sức khoẻ, thậm chí có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Chính vì thế, cần có biện pháp phòng chống để bảo vệ sức khỏe, giảm tỷ lệ mắc các bệnh về gan. Một số biện pháp mà bạn có thể tham khảo:

• Ăn những thực phẩm sạch sẽ, vệ sinh, ăn chín uống sôi.
• Không dùng chung các đồ dùng cá nhân như kim tiêm, dao cạo, bàn chải đánh răng…
• Xây dựng lối sống khoa học, nghỉ ngơi đầy đủ, thường xuyên vận động thể dục để nâng cao sức khoẻ.
• Sử dụng biện pháp an toàn khi quan hệ tình dục.
• Tiêm vaccine viêm gan B theo lịch tiêm chủng hoặc theo chỉ định của bác sĩ.
• Duy trì cân nặng ổn định, nếu thừa cân hoặc béo phì thì nên giảm cân.
• Hạn chế sử dụng rượu bia, thuốc lá và những chất kích thích khác.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm những bất thường và điều trị sớm, tránh những biến chứng xảy ra.

Những bệnh về gan thường không có triệu chứng cụ thể ở những giai đoạn đầu, chính vì thế hãy duy trì thói quen kiểm tra sức khoẻ định kỳ để có thể phát hiện sớm những bất thường, tránh để gan tổn thương quá lâu sẽ gây ra nhiều khó khăn trong việc điều trị và hồi phục chức năng gan.