Ốc cối là gì? Nguy cơ ngộ độc khi ăn ốc cối và cách xử trí an toàn

Nếu bạn đang tìm hiểu các thông tin liên quan về ốc cối thì bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin quan trọng về ốc cối, giúp bạn hiểu rõ hơn về tác động của loài ốc này đối với sức khỏe, đồng thời hướng dẫn cách xử lý nếu xảy ra tình trạng ngộ độc.

Ốc cối là gì?

Ốc cối, hay còn gọi là ốc nón, thuộc họ Conidae trong lớp động vật thân mềm chân bụng. Đây là một nhóm động vật biển có vỏ đặc trưng với hoa văn đa dạng. Mặc dù có vẻ ngoài đẹp mắt, ốc cối là một trong những loài động vật nguy hiểm do sở hữu nọc độc mạnh.

Ốc cối có kích thước trung bình từ vài cm đến hơn 20 cm tùy theo loài. Đặc điểm nổi bật của chúng bao gồm:

• Hình dạng vỏ: Vỏ ốc có dạng hình nón với miệng hẹp và đỉnh nhọn.
• Hoa văn và màu sắc: Vỏ ốc thường có họa tiết phong phú với nhiều màu sắc như trắng, vàng, cam, nâu hoặc đen tạo nên vẻ ngoài bắt mắt.
• Cấu trúc cơ thể: Giống như các loài thân mềm khác, ốc cối có chân, đầu và cơ quan nội tạng nằm bên trong vỏ. Chúng có một chiếc răng dạng kim sắc nhọn được kết nối với tuyến nọc độc để săn mồi.

Ốc cối phân bố chủ yếu ở ven biển Việt Nam, chúng sống trong rạn san hô, kẽ đá hoặc vùi dưới cát, hoạt động săn mồi vào ban đêm. 

Ốc cối có ăn được không?

Ốc cối là một loài động vật biển được biết đến với khả năng săn mồi bằng nọc độc conotoxin – một loại độc tố thần kinh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và thậm chí đe dọa tính mạng. Hiện nay, một số loài ốc cối được cho là có thể ăn được, tuy nhiên, vẫn chưa có nghiên cứu nào chứng minh rằng ốc cối là an toàn cho sức khỏe. 

Conotoxin là một nhóm peptide có tác động mạnh đến hệ thần kinh và cơ bắp, thậm chí với liều lượng rất nhỏ cũng có thể gây tê liệt hoặc suy hô hấp. Độc tố này không bị phân hủy hoàn toàn ở nhiệt độ cao, đồng nghĩa với việc các phương pháp nấu chín thông thường không thể loại bỏ hoàn toàn nguy cơ nhiễm độc. Hơn nữa, không có dấu hiệu nhận biết rõ ràng giữa các loài ốc cối có độc và không độc, do đó, việc tiêu thụ loài ốc này luôn đi kèm với rủi ro lớn.

Từ những thông tin trên, câu trả lời cho câu hỏi “Ốc cối có ăn được không?” là không nên ăn. Ốc cối không phải là thực phẩm an toàn do chứa độc tố có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng. Hiện nay, chưa có phương pháp chế biến nào đảm bảo loại bỏ hoàn toàn độc tố trong loài ốc này. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe, tốt nhất không nên ăn ốc cối. Thay vào đó, hãy lựa chọn các loại hải sản an toàn, có nguồn gốc rõ ràng và được kiểm định chất lượng.

Dấu hiệu nhận biết ngộ độc khi ăn ốc cối và cách xử trí

Dấu hiệu khi bị ngộ độc

Nếu ăn phải ốc cối có độc, người bị ngộ độc có thể gặp các triệu chứng nghiêm trọng, thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Các dấu hiệu có thể xuất hiện từ vài phút đến vài giờ sau khi ăn phải ốc cối có độc tố, với mức độ nghiêm trọng tùy thuộc vào lượng độc tố xâm nhập vào cơ thể. Dưới đây là các dấu hiệu nhận biết ngộ độc do ốc cối:

• Tê bì, ngứa ran ở môi, lưỡi, mặt hoặc tứ chi là dấu hiệu ban đầu thường gặp.
• Chóng mặt, đau đầu, rối loạn thị giác, chẳng hạn như nhìn mờ hoặc nhìn đôi.
• Yếu cơ, liệt cơ, thường bắt đầu từ chi trên, sau đó lan dần xuống chi dưới, có thể dẫn đến liệt toàn thân.
• Rối loạn tri giác, bao gồm lú lẫn, mất phương hướng hoặc hôn mê trong trường hợp nặng.
• Khó thở, thở nông, hụt hơi, dấu hiệu nguy hiểm cho thấy hệ hô hấp bị ảnh hưởng, có thể tiến triển thành suy hô hấp cấp.
• Nhịp tim không đều, có thể nhanh hoặc chậm bất thường, kèm theo hạ huyết áp, ngất xỉu hoặc sốc tuần hoàn.
• Buồn nôn, nôn mửa, đau bụng dữ dội, đôi khi kèm theo tiêu chảy.
• Mệt mỏi, suy nhược, mất thăng bằng, trong một số trường hợp có thể xuất hiện co giật.

Do mức độ nguy hiểm của conotoxin, cách tốt nhất để phòng ngừa là không ăn các loài ốc biển không rõ nguồn gốc và tránh tiếp xúc trực tiếp với ốc cối. Nếu bị đốt hoặc có dấu hiệu nghi ngờ ngộ độc, cần đến ngay cơ sở y tế để được xử lý kịp thời.

Cách xử trí khi bị ngộ độc

Khi phát hiện người có dấu hiệu ngộ độc, việc sơ cứu đúng cách và đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế sớm nhất là điều quan trọng để giảm nguy cơ biến chứng và duy trì sự sống cho bệnh nhân. Dưới đây là các bước xử trí tại chỗ, bao gồm:

• Gọi cấp cứu ngay lập tức (115) để được hỗ trợ y tế kịp thời. Đây là việc quan trọng nhất, vì ngộ độc conotoxin có thể diễn biến nhanh và nguy hiểm đến tính mạng.
• Giữ bệnh nhân tỉnh táo, đặt nằm ở tư thế thoải mái. Tránh để bệnh nhân di chuyển nhiều hoặc hoảng loạn, vì điều này có thể làm độc tố lan nhanh hơn trong cơ thể.
• Không tự gây nôn trong bất kỳ trường hợp nào. Conotoxin có thể làm tê liệt cơ hô hấp và phản xạ nuốt, khiến bệnh nhân dễ bị sặc hoặc ngạt thở.
• Quan sát dấu hiệu hô hấp. Nếu bệnh nhân có biểu hiện khó thở, thở yếu hoặc ngừng thở, cần tiến hành hô hấp nhân tạo (CPR) ngay lập tức để duy trì sự sống.
• Không cho bệnh nhân ăn uống bất cứ thứ gì, kể cả nước, vì có thể làm tăng nguy cơ sặc nếu cơ hô hấp đã bị ảnh hưởng.
• Theo dõi sát tình trạng bệnh nhân và chuẩn bị sẵn sàng để nhân viên y tế tiếp nhận khi họ đến. Ngộ độc conotoxin có thể tiến triển nhanh, vì vậy mọi trường hợp nghi ngờ đều cần được đưa đến bệnh viện ngay, ngay cả khi triệu chứng ban đầu có vẻ nhẹ.

Ngộ độc conotoxin rất nguy hiểm và có thể gây tử vong nếu không được xử trí kịp thời. Vì không có thuốc giải độc đặc hiệu, mọi trường hợp nghi ngờ ngộ độc cần được đưa đến bệnh viện ngay, ngay cả khi triệu chứng ban đầu chưa nghiêm trọng. 

Bài viết đã cung cấp các thông tin liên quan về ốc cối. Nhìn chung, đây là một loài động vật biển có nọc độc mạnh, có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe con người nếu vô tình ăn phải hoặc tiếp xúc trực tiếp.  Do đó, để bảo vệ sức khỏe, người tiêu dùng cần thận trọng trong việc lựa chọn hải sản, đặc biệt là các loài ốc biển chưa được kiểm chứng về độ an toàn. Việc nâng cao nhận thức về các loài hải sản độc hại không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn góp phần giảm thiểu rủi ro ngộ độc trong cộng đồng.