PFO là gì? Nguyên nhân, biến chứng và phương pháp chẩn đoán

PFO (lỗ thông bầu dục) là một lỗ nằm giữa tâm nhĩ trái và phải của tim. Nếu lỗ này không đóng lại tự nhiên sau khi sinh sẽ gây ra vấn đề. Cùng tìm hiểu rõ hơn PFO là gì, nguyên nhân, triệu chứng cũng như các phương pháp chẩn đoán trong bài viết này nhé!

PFO là gì?

PFO là viết tắt của Patent Foramen Ovale (lỗ thông bầu dục), một thuật ngữ y học chỉ một lỗ nhỏ tồn tại giữa hai buồng trên của tim (tâm nhĩ trái và tâm nhĩ phải). Lỗ này tồn tại trong tim của thai nhi để đảm bảo máu lưu thông hiệu quả trong giai đoạn phổi chưa hoạt động. Ở hầu hết trẻ sơ sinh, lỗ hổng này sẽ đóng lại sau khi sinh. Tuy nhiên, ở một số người, lỗ này không đóng hoàn toàn và tiếp tục tồn tại khi trưởng thành.

Lỗ PFO là thuật ngữ được sử dụng khi lỗ này không đóng lại một cách tự nhiên sau khi em bé được sinh ra. Tình trạng này xảy ra với khoảng 25% dân số bình thường.

Lỗ PFO thường không gây ra triệu chứng và nhiều người có PFO mà không biết. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, PFO có thể liên quan đến các vấn đề bệnh lý như đột quỵ hoặc đau đầu nặng (Migraine). Khi cần thiết, PFO có thể được chẩn đoán và điều trị bằng các phương pháp y khoa như siêu âm tim hoặc phẫu thuật.

Nguyên nhân gây ra lỗ PFO là gì?

Sau khi sinh, khi phổi bắt đầu hoạt động, áp lực máu thay đổi và lỗ bầu dục thường sẽ đóng lại. Tuy nhiên, ở một số người, lỗ này không đóng hoàn toàn và tiếp tục tồn tại. Nếu lỗ thông không đóng, nó được gọi là tồn tại lỗ thông bầu dục. Nguyên nhân gây ra tình trạng này chưa được xác định rõ.

Một số yếu tố liên quan có thể khiến lỗ PFO không đóng hoàn toàn bao gồm:

• Yếu tố di truyền có thể đóng vai trò trong việc lỗ bầu dục không đóng lại sau khi sinh.
• Trong quá trình phát triển, tim của một số trẻ sơ sinh có thể không phát triển đầy đủ, khiến lỗ bầu dục không đóng lại như bình thường.
• Đôi khi, áp lực máu trong tim không đủ lớn để đóng kín lỗ bầu dục.

Các biến chứng của PFO là gì?

Ở hầu hết những người mắc bệnh, PFO không gây ra biến chứng cụ thể. Mặc dù tình trạng này có liên quan đến một số vấn đề sức khỏe như đột quỵ và đau nửa đầu, vẫn chưa rõ liệu lỗ PFO có phải là nguyên nhân trực tiếp của những tình trạng này hay không. Tuy nhiên, cũng có một vài trường hợp một số biến chứng có thể xuất hiện vì tồn tại lỗ bầu dục bao gồm:

• Đột quỵ: Đột quỵ là tình trạng mà có một sự gián đoạn hoặc giảm cung cấp máu cho một phần của não. Sự tồn tại của lỗ PFO có liên quan đến nguy cơ tăng đột quỵ, đặc biệt là những trường hợp đột quỵ không rõ nguyên nhân xảy ra ở những người dưới 55 tuổi. Dù vậy, đa số những người có lỗ thông bầu dục sẽ không bao giờ trải qua đột quỵ.
• Oxy trong máu thấp: Trong một số trường hợp, lỗ thông bầu dục có thể khiến một lượng máu đáng kể đi qua phổi, gây ra nồng độ oxy trong máu thấp (giảm oxy máu).
• Đau nửa đầu: Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng lỗ PFO phổ biến hơn ở những người bị chứng đau nửa đầu và đột quỵ không rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, nghiên cứu thêm là cần thiết để chứng minh tính chính xác.

Phát hiện lỗ bầu dục bằng các kiểm tra y khoa

Các bác sĩ tim mạch có thể yêu cầu một hoặc nhiều xét nghiệm sau để chẩn đoán để phát hiện lỗ bầu dục:

Siêu âm tim

Siêu âm tim là phương pháp hiển thị cấu trúc và chức năng của tim bằng cách sử dụng sóng âm cao tần. Khi thực hiện siêu âm tim qua thành ngực (transthoracic echocardiography), bác sĩ sẽ bôi gel lên ngực và sử dụng một thiết bị gọi là bộ chuyển đổi để tạo ra và thu lại sóng âm phản chiếu từ cấu trúc bên trong tim. Máy tính sau đó sẽ chuyển đổi sóng âm này thành hình ảnh động trên màn hình.

Siêu âm Doppler màu

Khi sóng âm phản xạ từ các tế bào máu di chuyển qua tim, chúng thay đổi tần số. Những thay đổi này, được gọi là tín hiệu Doppler, có thể được sử dụng để kiểm tra tốc độ và hướng của dòng máu trong tim. Nếu có lỗ bầu dục, siêu âm Doppler màu có thể phát hiện dòng chảy máu giữa tâm nhĩ phải và tâm nhĩ trái.

Siêu âm bong bóng

Phương pháp này bao gồm việc tiêm dung dịch muối vô trùng đã được lắc tạo bong bóng nhỏ vào tĩnh mạch. Các bong bóng này đi vào phía bên phải của tim và xuất hiện trên siêu âm tim. Nếu không có lỗ giữa tâm nhĩ trái và tâm nhĩ phải, các bong bóng sẽ bị lọc qua phổi. Nếu có lỗ bầu dục, một số bong bóng sẽ xuất hiện ở phía bên trái của tim.

Các phương pháp trên đều đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện và chẩn đoán lỗ bầu dục, giúp các bác sĩ xác định và điều trị kịp thời các vấn đề liên quan đến tình trạng này.

Siêu âm tim qua thực quản

Trong thử nghiệm này, một bộ chuyển đổi nhỏ được đưa xuống thực quản, phần của đường tiêu hóa nối từ cổ họng đến dạ dày. Do thực quản nằm gần tim, đầu dò này có thể cung cấp hình ảnh chi tiết về lưu lượng máu qua tim. Siêu âm tim qua thực quản giúp phát hiện lỗ bầu dục rõ ràng hơn so với các phương pháp siêu âm qua thành ngực và Doppler màu.

Tồn tại lỗ bầu dục có nguy hiểm không?

Đối với đa số người, tồn tại lỗ bầu dục thường không gây ra vấn đề gì, ngay cả khi máu chảy một phần từ tâm nhĩ phải sang tâm nhĩ trái. Tuy nhiên, nguy cơ xuất hiện khi có sự hiện diện của cục máu đông.

Thực tế, cục máu đông nhỏ thường hình thành trong tĩnh mạch của chúng ta liên tục. Những cục máu này, chỉ vài milimet, di chuyển từ khắp cơ thể vào tĩnh mạch chủ và trở về buồng bên phải của tim. Thông thường, những cục máu nhỏ này được lọc bởi các mao mạch nhỏ trong phổi. Tuy nhiên, nếu chúng di chuyển đến não, có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng.

Tình trạng này đặc biệt đáng lo ngại đối với những người có tồn tại lỗ bầu dục. Mặc dù bệnh tim này không trực tiếp gây ra đột quỵ, nhưng vì có lỗ thông giữa hai tâm nhĩ, cục máu đông có thể đi qua và di chuyển đến não. Dù tỷ lệ xảy ra điều này là thấp, nhưng đây vẫn là một biến chứng tiềm ẩn nguy hiểm.

PFO (Patent Foramen Ovale) là một tình trạng phổ biến nhưng thường không gây ra triệu chứng hoặc vấn đề nghiêm trọng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, PFO có thể liên quan đến các vấn đề sức khỏe như đột quỵ và đau nửa đầu nặng. Việc chẩn đoán và điều trị PFO phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể và cần được thảo luận với bác sĩ chuyên khoa tim mạch. Hiểu rõ về PFO là gì và những nguy cơ tiềm ẩn có thể giúp bạn và bác sĩ đưa ra các quyết định điều trị phù hợp để bảo vệ sức khỏe của bạn.