Phân biệt xơ gan còn bù - xơ gan mất bù

Xơ gan mất bù và xơ gan còn bù là các thuật ngữ dùng để mô tả tiến trình của bệnh xơ gan. Trong khi xơ gan mất bù chỉ đề cập đến giai đoạn nghiêm trọng hơn của bệnh còn xơ gan còn bù thường đề cập đến giai đoạn đầu của bệnh. Cùng Long Châu phân biệt xơ gan còn bù - xơ gan mất bù qua bài viết này nhé!

Xơ gan còn bù là gì?

Xơ gan còn bù là giai đoạn đầu của bệnh xơ gan, khi gan đã bị tổn thương nhưng vẫn duy trì được nhiều chức năng quan trọng của cơ thể. Người bệnh thường không có nhiều triệu chứng rõ ràng, và có thể tiếp tục hoạt động bình thường. Một số dấu hiệu gợi ý có thể bao gồm mệt mỏi, khó tiểu, đau nhẹ ở hạ sườn phải, sao mạch ở cổ và ngực, lòng bàn tay sần sùi, gan to và lách to.

Khám lâm sàng thông qua siêu âm thường cho thấy gan và lách có thể to, mật độ tăng hoặc chắc. Sinh thiết có thể chỉ ra hoại tử và mất các tiểu thùy gan. Khi soi ổ bụng, gan thường nhạt màu và có thể hơi loang lổ.

Việc can thiệp và điều trị sớm trong giai đoạn này có thể cải thiện chức năng gan và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh và việc chăm sóc thích hợp có thể làm chậm hoặc ngăn ngừa sự phát triển bệnh.

Do đó, người bệnh nên thường xuyên đi kiểm tra sức khỏe, và nếu có các dấu hiệu bất thường cần thực hiện xét nghiệm chẩn đoán để phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời.

Xơ gan mất bù là gì?

Giai đoạn cuối của bệnh xơ gan (xơ gan mất bù) là khi gan chịu tổn thương nghiêm trọng và đã bị xơ hóa. Những tế bào gan không bị tổn thương không còn khả năng bù trừ cho những tế bào bị tổn thương nữa. Triệu chứng lâm sàng ở giai đoạn này rất rõ rệt và nguy hiểm, bao gồm Hội chứng suy tế bào gan và Hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa, có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Người bệnh thường có suy nhược cơ thể, khả năng làm việc giảm sút và các triệu chứng như đầy bụng, trướng hơi, và ăn uống kém. Chân có thể bị phù nặng, da ban đầu vàng nhạt nhưng sau đó ngày càng vàng đậm hơn, môi, lưỡi, và niêm mạc mắt nhợt nhạt. Có thể xảy ra chảy máu chân răng hoặc chảy máu cam. Cổ trướng là biểu hiện khác quan trọng: Bụng ngày càng to lên do sự tích tụ dịch màu vàng chanh trong ổ bụng. Các mạch máu ở da bụng trở nên rõ rệt, đặc biệt ở vùng trên rốn và hai bên mạn sườn khi người bệnh ngồi dậy.

Khám cận lâm sàng thường xuất hiện tĩnh mạch cửa giãn và báng bụng. Siêu âm thường chỉ ra kích thước gan to hoặc nhỏ, mô gan thô và nhiều nốt tăng âm. Bề mặt gan có thể gồ ghề lợn cợn, và có thể thấy huyết khối trong tĩnh mạch cửa, ổ bụng có thể có dịch tích tụ.

Giai đoạn này của bệnh xơ gan cần sự quan tâm và can thiệp y tế kịp thời để hạn chế các biến chứng nguy hiểm và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Phân biệt xơ gan còn bù - xơ gan mất bù

Xơ gan còn bù (compensated cirrhosis) và xơ gan mất bù (decompensated cirrhosis) là thuật ngữ mô tả tình trạng lâm sàng của bệnh nhân mắc xơ gan. Xơ gan còn bù là giai đoạn sớm của bệnh, khi bệnh nhân không có các biểu hiện lâm sàng rõ rệt của xơ gan. Ngược lại, xơ gan mất bù là giai đoạn muộn hơn, khi bệnh nhân đã phát triển các biểu hiện lâm sàng của xơ gan như viêm gan nặng, giảm bạch cầu, hoặc rối loạn chức năng gan.

Các bác sĩ thường sử dụng các phương pháp lâm sàng, cận lâm sàng và hình ảnh học để phân biệt xơ gan còn bù - xơ gan mất bù. Các phương pháp hình ảnh học như APRI, FIBROCAN được áp dụng để đánh giá mức độ xơ hóa của gan mà không cần phải tiến hành sinh thiết, nhằm giảm thiểu các rủi ro như đau, chảy máu, chi phí cao và sự chủ quan trong việc đánh giá kết quả từ sinh thiết.

Một số biện pháp phòng ngừa xơ gan mất bù và còn bù

Để phòng ngừa và điều trị hiệu quả, người bệnh cần phân biệt xơ gan còn bù - xơ gan mất bù, kèm theo đó tuân thủ những chỉ đạo sau:

• Giảm thiểu tiêu thụ thực phẩm dầu mỡ và chất béo động vật trong khẩu phần ăn hàng ngày.
• Bổ sung các chất dinh dưỡng đầy đủ từ rau củ quả, các loại trái cây ít fructose và một số loại trà chống oxy hóa.
• Tránh xa các chất gây hại như thuốc lá, rượu, bia,... có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến gan và các bộ phận khác trong cơ thể.
• Không chia sẻ các đồ dùng cá nhân như dao cạo, bàn chải đánh răng, kim tiêm, đồ dùng chăm sóc da, kéo cắt tóc,...
• Tiêm phòng ngừa virus viêm gan B, C ngay từ sớm theo khuyến cáo của các chuyên gia.
• Kiểm soát cân nặng và vóc dáng, tránh tình trạng thừa cân, béo phì.
• Luôn sử dụng các biện pháp bảo vệ như đeo khẩu trang, kính bảo hộ, quần áo bảo hộ, găng tay, mũ khi tiếp xúc với môi trường có hóa chất.

Tuy nhiên, quá trình điều trị có thể gặp nhiều khó khăn và tồn tại nguy cơ cao về các biến chứng nguy hiểm, trong đó có nguy cơ phát triển ung thư gan. Vì vậy, bệnh nhân cần biết cách phân biệt xơ gan còn bù - xơ gan mất bù để được điều trị bệnh kịp thời.