Phổi nằm ở đâu? Nguyên lý hoạt động và một số bệnh thường gặp về phổi

Tầm quan trọng của phổi trong hoạt động sống của cơ thể đã được nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ cấu tạo và chức năng cụ thể của phổi. Vậy phổi nằm ở đâu? Phổi có vai trò gì trong cơ thể? Những thông tin dưới đây sẽ giúp bạn hiểu được tầm quan trọng của cơ thể này.

Phổi nằm ở đâu?

Phổi nằm ở trong lồng ngực và được bao quanh bởi xương sườn, xương ức, xương đòn và cơ. Bên dưới là cơ hoành, ngăn cách phổi với các cơ quan trong vùng bụng như gan, lá lách và dạ dày. Cơ thể người có hai lá phổi (phổi phải và phổi trái), nằm ở trong hai ổ màng phổi. Giữa hai phổi là khí quản, được coi là đường dẫn khí chính của phổi. Khí quản chia thành hai nhánh, phế quản phải và trái, dẫn đến phổi. Tim nằm giữa phổi và lệch về bên trái.

Cấu tạo, chức năng và nguyên lý hoạt động của phổi

Sau khi biết phổi nằm ở đâu, chúng ta cần hiểu chức năng và nguyên lý hoạt động của phổi như thế nào. Chức năng quan trọng của phổi gồm trao đổi khí giúp cơ thể hấp thụ lượng lớn O₂ và thải CO₂ ra ngoài. Ngoài ra còn thực hiện các chức năng sau:

• Tác dụng lọc bọt khí trong máu.
• Khi cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch, phổi sẽ giúp lọc chúng.
• Nếu máu của bạn bị nhiễm toan hoặc kiềm, phổi của bạn sẽ tăng hoặc giảm nồng độ CO₂ để giúp điều chỉnh và cân bằng lại độ pH bên trong máu.
• Giúp chuyển đổi angiotensin I thành angiotensin II, một chất hóa học kiểm soát huyết áp.

Nguyên lý hoạt động của phổi như sau:

• Các mao mạch phế nang tạo thành một màng lưới dày đặc chịu trách nhiệm trao đổi khí. Do chênh lệch áp suất giữa oxy và carbon dioxide, oxy được vận chuyển từ phế nang vào máu, tại đây nó liên kết với huyết sắc tố hemoglobin trong hồng cầu, giúp máu động mạch có màu đỏ tươi sau đó cùng hệ tuần hoàn nuôi dưỡng cơ thể. CO₂ được vận chuyển qua máu đến phế nang và sau đó qua phế quản ra ngoài. Bề mặt của phế quản và phế nang được bao phủ bởi các nhung mao rất mịn và một màng nhầy mỏng. Chất nhờn giúp loại bỏ bụi, phấn hoa và bụi bẩn bằng cách bám lấy chúng, sau đó được các nhung mao đẩy chất bẩn lên thực quản, nơi nó được nuốt cùng với nước bọt vào dạ dày.
• Các tế bào biểu mô lót trong lòng phế nang, phế quản và các tế bào nội mô lót lòng mạch máu hoạt động như một hàng rào nước, ngăn chặn các phân tử protein xâm nhập vào mô kẽ. Mô kẽ là mô liên kết giữa màng phế nang và mao quản, là nơi chứa nhiều tế bào miễn dịch giúp tạo ra kháng thể để chống lại mầm bệnh. Các tế bào bạch cầu và vi khuẩn chết bị trục xuất khỏi cơ thể dưới dạng đờm.

Một số bệnh thường gặp ở phổi và cách duy trì phổi khỏe mạnh

Một số bệnh thường gặp về phổi có thể kể đến như:

• Viêm phổi: Viêm phổi là tình trạng viêm nhu mô phổi, thường do vi khuẩn, vi rút, nấm hoặc các mầm bệnh khác gây ra. Các triệu chứng thường gặp bao gồm sốt, ho, có đờm, đau ngực và khó thở.
• Viêm phế quản: Viêm phế quản là một bệnh trong đó phế quản mang không khí đến và đi từ phổi bị nhiễm trùng. Cảm lạnh, cúm và các chất kích thích như phấn hoa và khói thuốc có thể gây viêm phế quản. Bạn có thể bị ho khan hoặc khạc đờm.
• Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD): Đây là một dạng tắc nghẽn khí - phế quản không thể hồi phục do tình trạng viêm mãn tính đường thở do hút thuốc, tẩu thuốc lá hoặc tiếp xúc với bụi và khói môi trường. Bệnh thường nặng hơn theo thời gian. 
• Ung thư phổi: Đây là một trong những căn bệnh nguy hiểm do sự phát triển của các khối u ác tính ở biểu mô phế quản. Ung thư phổi là một trong những bệnh ung thư có độ ác tính cao và vẫn còn khó điều trị. Có hai loại ung thư phổi chính. Ung thư phổi tế bào nhỏ và ung thư phổi không phải tế bào nhỏ. Nguyên nhân chính gây ra bệnh này là do hút thuốc lá, thuốc tẩu hoặc tiếp xúc với bụi khói môi trường. Vì vậy, việc bỏ thuốc lá và cải thiện môi trường sống là cần thiết để ngăn ngừa ung thư phổi.
• Hội chứng suy hô hấp: Hội chứng suy hô hấp thường phát triển ở trẻ sinh non. Điều này là do trẻ sơ sinh không thể tạo ra chất hoạt động bề mặt, chất lỏng giúp mở phổi. Trẻ mắc bệnh này khó thở và thường không nhận đủ oxy đến các bộ phận của cơ thể. Hơi thở của bé có thể nông và nhanh, lỗ mũi của bé có thể đỏ. Để điều trị hội chứng này, trẻ phải được gắn ống thở để cung cấp đủ chất hoạt động bề mặt để trẻ có thể tự thở bình thường.
• Hen suyễn: Hen suyễn là một bệnh viêm mãn tính của đường hô hấp, đặc trưng bởi thở khò khè, ho và tức ngực tái phát, thường liên quan đến tắc nghẽn đường thở nhưng có thể tự khỏi hoặc do điều trị. Quá trình viêm này thường đi kèm với sự gia tăng phản ứng của phế quản đối với một số kích thích gây co thắt phế quản. Phấn hoa, hóa chất, bụi sinh học, nấm, nấm mốc, vi khuẩn và bụi vô cơ là những tác nhân chính gây ra những người bị dị ứng dị ứng, đặc biệt là những người bị lên cơn hen tái phát.
• Viêm màng phổi (viêm phế mạc): Viêm màng phổi là tình trạng các mô bên ngoài phổi hoặc bên trong ngực bị viêm và cọ xát với nhau. Điều này gây ra cơn đau nhói ở ngực và khiến việc thở khó khăn hơn. Ho và khó thở cũng có thể xảy ra. Bệnh thường gây ra bởi virus, vi khuẩn và nấm, cũng như một số loại thuốc, chấn thương và bệnh tật.
• Bụi phổi: Bệnh thường do hít phải bụi từ amiăng, cát, đá, than đá… Hít phải bụi khiến phổi bị viêm và để lại sẹo. Với căn bệnh này, trong nhiều năm, không thể cảm nhận được ảnh hưởng gì. Tuy nhiên, nó có thể gây ho, khó thở và tức ngực.
• Tăng huyết áp động mạch phổi: Đây là một dạng huyết áp cao ảnh hưởng đến các mạch máu trong phổi và tâm thất phải của tim. Bệnh gây khó thở, chóng mặt, đau ngực, sưng chân, tim đập nhanh, môi tái nhợt.

Cách duy trì phổi khỏe mạnh

Để có thể duy trì một lá phổi khỏe mạnh, bạn cần lưu ý một số vấn đề dưới đây:

• Bổ sung nhiều rau củ, trái cây để bổ sung vitamin cho cơ thể;
• Dừng làm tổn hại phổi của bạn bằng cách ngừng hút thuốc;
• Luôn luôn đeo khẩu trang khi đi ra ngoài đường hay tiếp xúc trong môi trường ô nhiễm, khói bụi;
• Hãy đảm bảo phổi luôn được sưởi ấm bản thân tránh quá lạnh dẫn đến sưng phổi;
• Tập thể dục hàng ngày, nhất là các bài tập cardio để luyện tập cho phổi luôn khỏe mạnh;

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về phổi nằm ở đâu, cũng như một số thông tin về nguyên lý hoạt động và một số bệnh lý thường gặp ở phổi. Hi vọng những thông tin sẽ giúp bạn hiểu hơn về cơ quan này trong cơ thể của chúng ta.