Quả trám đen là quả gì? Quả trám đen có tác dụng gì?

Trước đây, cây trám mọc trong tự nhiên và được người dân khai thác thân để lấy gỗ, quả để làm thực phẩm, lấy tinh dầu và làm vị thuốc chữa bệnh. Ngày nay, cây trám được trồng tại nhiều địa phương, là giống cây trồng mang lại giá trị kinh tế cao. Từ tháng 10 đến tháng 12 hàng năm là mùa thu hoạch quả trám. Quả trám có hai loại gồm quả trám trắng và quả trám đen. Vậy quả trám đen khác trám trắng như thế nào và có công dụng gì?

Quả trám đen là quả gì? Phân biệt trám đen và trám trắng

Cây trám là loài thân gỗ lớn thuộc giống cây bản địa. Một cây trám trưởng thành có thể cao đến 30m, thân cây có thể có đường kính đến 70cm. Cây có thân tròn, mọc thẳng, tán rộng, lá xanh quanh năm. Ở nước ta có 2 loài trám gồm trám đen và trám trắng.

Trám trắng (tên khoa học là Canarium album ) và trám đen (tên khoa học là Canarium tramdeum). Quả trám đen hay quả trám trắng đều có hình dáng khá giống quả oliu. Vì vậy, tên tiếng Anh của trám trắng là Chinese white olive và tên tiếng anh của trám đen là Chinese black olive.

Ở nước ta, quả trám trắng còn được gọi là cà ná, cảm lãm, thanh quả, mác cơm, gián quả, bạch lãm,... Trám đen còn được dân gian gọi là ô lãm, trám chim, mộc uy tử, hắc lãm,... Chúng ta có thể phân biệt quả của hai loài trám trắng, trám đen dựa vào màu sắc. Trám trắng khi non và xanh có màu xanh, lúc chín ngả hơi vàng. Trám đen khi non hay chín đều có màu tím than, khi chín bên ngoài quả được bao phủ bởi lớp phấn trắng.

Quả trám đen dưới góc nhìn Y học cổ truyền và Y học hiện đại

Trước đây, cây trám đen mọc nhiều trong tự nhiên. Thân cây trám được khai thác lấy gỗ để làm nhà và phục vụ xây dựng. Quả trám được dùng làm thực phẩm và dùng làm vị thuốc trong nhiều bài thuốc Đông y. Công dụng và lợi ích của quả trám đen thì vẫn được cả Đông y lẫn Y học hiện đại công nhận.

Theo Y học cổ truyền, quả trám đen có tính bình, vị chua, hơi ngọt và hơi đắng. Đông Y dùng quả trám đen trong các bài thuốc thanh nhiệt, giải độc, thông họng, lợi phế, sinh tân, ch ỉ khát. Còn rất nhiều bài thuốc chữa ho, trị cảm, chữa kiết lị, chữa ngộ độc,... từ quả trám còn lưu truyền đến ngày nay.

Y học hiện đại tìm thấy trong quả trám đen một bảng thành phần dinh dưỡng đa dạng và dồi dào. Trái trám đen cung cấp chất bột đường, chất béo, chất xơ cho cơ thể. Loại quả này cũng chứa nhiều vitamin (E, nhóm B, P) và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể (sắt, phốt pho, kali, canxi, kẽm). Đặc biệt, quả trám đen không có độc như một số lời đồn thổi.

Tác dụng trị bệnh của quả trám đen

Quả trám đen có tác dụng gì? Ngoài dùng làm thực phẩm, quả trám đen còn là thành phần không thể thiếu trong nhiều bài thuốc Đông y. Trám đen có tác dụng hỗ trợ điều trị một số bệnh hay vấn đề sức khỏe thường gặp như:

Hỗ trợ điều trị chứng khàn giọng, viêm họng

Người bị viêm họng cấp, khàn giọng có thể sử dụng bài thuốc sau để chữa trị mà chưa cần dùng đến kháng sinh: Dùng 60g quả trám đen ninh kỹ với nước. Khi nước sánh đặc thì cho thêm 30g đường phèn, nếu thành dạng cao đặc. Mỗi ngày dùng 9g, mỗi lần 3g.

Hỗ trợ trị bệnh viêm phế quản mãn tính

Người bị viêm phế quản mạn, kể cả trẻ em có thể dùng bài thuốc sau: Quả trám đen 6g cho vào đun sôi cùng nước trong vòng 5 phút. Sau đó cho tiếp 6g trà xanh vào đun sôi trong 15 phút. Sau khi nấu xong bạn chắt lấy nước, để nguội bớt rồi thêm vào 1 thìa mật ong trước khi uống. Người bệnh nên chia thành 3 lần, uống khi thuốc ấm và uống trong ngày.

Trám đen giúp giải rượu, bảo vệ gan

Muốn giải rượu, bạn có thể ăn sống quả trám đen và một chút phèn chua. Bạn cũng có thể dùng 12 quả trám đen cùng 1,5g phèn chua nấu lấy nước uống. Nước trám đen phèn chua nên đun đến khi có độ sệt như siro là được. Các gia đình có thể nấu sẵn loại nước này để dùng dần. Mỗi lần uống rượu dùng khoảng 2 thìa cà phê sẽ giúp giải rượu, giảm tác động của cồn lên gan, bảo vệ các tế bào gan.

Giảm ốm nghén cho thai phụ

Phụ nữ khi mang thai dễ bị ốm nghén với triệu chứng phổ biến nhất là buồn nôn, nôn khan. Muốn giảm triệu chứng này, mẹ bầu dùng 12g trám đen cùng 9g vỏ quýt mang hấp cách thủy. Khi chín, bà bầu có thể dùng cả cái lẫn nước. Các thành phần dinh dưỡng trong quả trám đen cũng rất tốt cho bầu.

Chữa đau nhức răng, sâu răng

Để chữa đau nhức hay sâu răng, bạn có thể mang quả trám đen nướng cháy thành than. Than này bạn mang tán mịn thành bột, trộn cùng một ít xạ hương. Hỗn hợp bột này bạn mang đắp trực tiếp lên chỗ đau hoặc sâu. Kiên trì áp dụng triệu chứng đau nhức sẽ giảm đáng kể.

Chữa bệnh kiết lỵ, đi ngoài ra máu

Để chữa đi ngoài ra máu, kiết lỵ, người bệnh dùng quả trám tươi sắc lấy nước và chia thành 3 lần uống trong ngày. Để bệnh nhanh khỏi, trong quá trình uống nước thuốc, người bệnh nên kiêng đồ ăn tanh như lòng trắng trứng, hải sản, thủy sản,...

Chữa chướng bụng, đau bụng do cảm phong hàn

Để chữa đau bụng, chướng bụng do cảm phong hàn, người bệnh dùng 60g quả trám tươi đã tách hạt cùng 10g gừng tươi, 10g tô tử, 15g hành tươi mang sắc cùng 1,2 lít nước. Sắc thuốc đến khi nước thuốc cô lại còn nữa lít thì dừng. Bạn cho thêm một chút muối hạt vào, khuấy tan rồi chắt nước thuốc ra uống khi còn ấm.

Chữa hóc xương cá bằng trám đen

Nếu bị hóc xương cá, bạn có thể lấy cùi của quả trám đen, nhai nát trong miệng và nuốt dần. Các thành phần trong quả trám sẽ làm xương cá mềm ra và dễ dàng đi xuống dạ dày. Cách này hiệu quả khi bị hóc xương nhỏ và xương mềm. Nếu hóc xương lớn và cứng, bạn cần đến cơ sở y tế để gắp.

Trên đây là những thông tin về đặc điểm và tác dụng của quả trám đen. Mùa trám thường bắt đầu sớm từ tháng 8 và kết thúc vào tháng 12 hàng năm. Nếu yêu thích hương vị bùi bùi của trám, bạn có thể mua loại quả này để chế biến các món ăn chiêu đãi gia đình. Nếu muốn sử dụng trám để chữa bệnh, bạn đừng quên tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi dùng nhé!

Xem thêm: Ăn trám có tốt không? Những lợi ích khi ăn quả trám