Sốt rét ác tính nguy hiểm như thế nào? Các dấu hiệu của bệnh

Sốt rét ác tính là tình trạng nghiêm trọng của bệnh sốt rét rất phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Bệnh chủ yếu do ký sinh trùng Plasmodium falciparum gây ra, kéo theo những tác động nghiêm trọng đến phủ tạng, não, gan, tim, phổi,... Tuy nhiên, chúng ta hoàn toàn có thể nhận biết bệnh để điều trị kịp thời dựa trên một số dấu hiệu nổi bật như rối loạn ý thức, sốt cao liên tục kéo dài, đau đầu dữ dội, tiêu chảy, buồn nôn/nôn,...

Vì sao sốt rét ác tính nguy hiểm?

Sốt rét là một bệnh nhiễm ký sinh trùng lây truyền qua vết đốt của muỗi bị nhiễm bệnh. Người sẽ có biểu hiện với các triệu chứng như sốt cao, ớn lạnh và đổ mồ hôi. Mặc dù bệnh sốt rét thông thường có thể được kiểm soát bằng cách chăm sóc và nghỉ ngơi hợp lý, nhưng rủi ro sẽ tăng lên đáng kể khi đối phó với bệnh sốt rét ác tính.

Theo bác sĩ chuyên khoa, trường hợp bị sốt rét ác tính chắc chắn gây nguy hiểm nghiêm trọng cho những người mắc phải bệnh này. Bệnh chủ yếu do ký sinh trùng Plasmodium falciparum gây ra, kéo theo những tác động rất nghiêm trọng như rối loạn huyết động và tắc nghẽn vi tuần hoàn trong các cơ quan quan trọng, đặc biệt là não. Dạng sốt rét này không chỉ đơn thuần là gây ảnh hướng đến vấn đề sức khỏe mà nó còn là một tình trạng có thể đe dọa tính mạng đòi hỏi chúng ta phải quan tâm đúng cách.

Vì sao bệnh sốt rét ác tính lại nguy hiểm như vậy? Bản chất nguy hiểm của bệnh sốt rét ác tính nằm ở khả năng tàn phá nhiều hệ thống cơ quan quan trọng, từ não đến gan, lá lách, thận, tim và phổi. Khi cơ thể người bệnh bị giảm nguồn cung cấp máu lẫn thiếu oxy chính là tiền đề đưa đến những tổn thương nội tạng lan rộng sau đó.

Bất cứ ai cũng không được xem nhẹ hay chủ quan khi bị bệnh sốt rét, nhất là dạng sốt rét ác tính vì nó có tỷ lệ tử vong cao. Diễn tiến, điều trị lẫn thời gian hồi phục của mỗi người là không giống nhau, nó sẽ tùy thuộc vào loại sốt rét ác tính cụ thể, tình trạng của bệnh nhân cũng như việc áp dụng các biện pháp can thiệp có kịp thời hay không. Điều này đòi hỏi việc phát hiện, chẩn đoán và điều trị sớm là tối quan trọng. Nếu chậm trễ điều trị sẽ có thể làm tăng nguy cơ biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng người bệnh.

Phân loại sốt rét ác tính

Sốt rét ác tính được phân thành hai loại riêng biệt, đó là dạng sốt rét ác tính kèm hôn mê (sốt rét não) và sốt rét nặng không hôn mê (sốt rét nội tạng).

Sốt rét ác tính kèm hôn mê

Khi bệnh sốt rét ác tính thể não tấn công sẽ gây ra hàng loạt biểu hiện nghiêm trọng. Dạng bệnh này ảnh hưởng đến phần lớn bệnh nhân sốt rét (80 - 95% bệnh nhân) với một loạt các dấu hiệu đáng báo động sau đây:

• Rối loạn ý thức, thờ ơ, bồn chồn;
• Nói nhảm và mê sảng;
• Sốt cao trên 40 độ C;
• Mất ngủ và đau đầu suy nhược;
• Nôn mửa không ngừng hoặc tiêu chảy kéo dài;
• Khởi phát hôn mê đột ngột hoặc dần dần, kéo dài 1 - 3 ngày, có thể lên đến 6 ngày;
• Chứng động kinh;
• Rối loạn chức năng cơ vòng và giãn đồng tử;
• Rối loạn hô hấp hoặc thậm chí suy hô hấp;
• Huyết áp giảm mạnh;
• Các vấn đề về thận, bao gồm suy thận, tiểu ít, urê máu cao và tiểu máu do tan máu lan rộng.

Sốt rét nặng không hôn mê

Khi không có tình trạng hôn mê, bệnh sốt rét ác tính sẽ tàn phá nhiều cơ quan khác nhau, để lại không ít tổn thương lẫn rối loạn cho cơ thể bệnh nhân. Những ảnh hưởng chính của dạng bệnh sốt rét nội tạng bao gồm:

• Rối loạn huyết động và tắc nghẽn máu, dẫn đến giảm lượng máu cung cấp và thiếu oxy ở nhiều cơ quan.
• Triệu chứng sốt cao, kèm theo thiếu máu, rối loạn nước và điện giải, mất cân bằng axit - bazơ.
• Chấn thương và rối loạn đa dạng, từ suy thận cấp tính và tổn thương gan đến rối loạn hô hấp với phù phổi cấp tính, các vấn đề về tim mạch và choáng váng.
• Rối loạn đông máu và tăng tiểu cầu, bao gồm đông máu nội mạch lan tỏa và giảm tiểu cầu, cùng với tan máu nặng và tiểu máu.
• Tạo điều kiện cho tình trạng nhiễm khuẩn bội nhiễm, kéo theo các vấn đề sức khỏe phức tạp khác.

Việc chẩn đoán bệnh sốt rét ác tính nội tạng nặng bao gồm nhiều loại khác nhau, bao gồm sốc, suy tuần hoàn cấp tính, rối loạn tiêu hóa nặng, suy gan cấp tính, suy thận cấp tính, phù phổi cấp tính, hội chứng suy hô hấp cấp tính tiến triển, xuất huyết, đông máu động mạch lan tỏa, thể tiểu huyết cầu tố và thể bụng cấp.

Dấu hiệu của sốt rét ác tính

Bệnh sốt rét có thể biểu hiện theo nhiều cách khác nhau, do đó việc phát hiện sớm bệnh thông qua các dấu hiệu sau đây là rất quan trọng để điều trị hiệu quả.

Sốt cao

Một trong những dấu hiệu chính của bệnh sốt rét là tình trạng sốt cao, thường kèm theo cảm giác lạnh và run rẩy. Thông qua cường độ lẫn thời gian kéo dài của cơn sốt có thể biết được mức độ nghiêm trọng của tình trạng nhiễm trùng.

Nhức đầu

Những cơn đau đầu thường xuyên và kéo dài là triệu chứng mà bệnh nhân sốt rét nhiều khả năng gặp phải.

Mệt mỏi và suy nhược

Bệnh sốt rét gây tổn hại cho cơ thể nên chắc chắn sẽ dẫn đến hiện tượng mệt mỏi và suy nhược.

Đau cơ và khớp

Không chỉ sốt, đau đầu, người mệt mỏi mà bệnh nhân sốt rét còn có khả năng bị đau cơ và khớp.

Rối loạn tiêu hóa

Các vấn đề về rối loạn tiêu hóa, cụ thể như nôn mửa và tiêu chảy, có thể xuất hiện ở một số trường hợp bị sốt rét. Những triệu chứng này không chỉ khiến bệnh nhân càng thêm khó chịu mà còn có thể dẫn đến tình trạng mất nước.

Đau mắt

Trong một số ít trường hợp, bệnh nhân sốt rét có thể gặp triệu chứng đau mắt. Mặc dù ít phổ biến hơn nhưng dấu hiệu này càng cho thấy bệnh sốt rét có biểu hiện bệnh rất đa dạng.

Nhịp tim nhanh

Nhịp tim tăng lên, đặc biệt là trong các đợt sốt cao, càng giúp người bệnh nhận diện bệnh sốt rét và theo dõi sát sao tiến triển của bệnh.

Buồn nôn và mệt mỏi

Khi bệnh nhân bị buồn nôn và mệt mỏi kết hợp với các triệu chứng khác, càng khiến tình trạng mất nước thêm trầm trọng, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe nói chung.

Giảm cân đột ngột

Bệnh sốt rét có thể gây sụt cân đột ngột. Do đó, khi bạn sụt cân không rõ lý do, kết hợp với các biểu hiện bệnh khác thì cần đi khám sớm để xác định có phải bị sốt rét hay không.

Sưng cổ hoặc họng

Trong những trường hợp cụ thể, đặc biệt là ở trẻ em, bệnh sốt rét có thể biểu hiện bằng việc bị sưng cổ hoặc cổ họng.

Tóm lại, bị sốt rét là không thể xem nhẹ. Bởi nếu không điều trị sớm, đúng và đủ liều thì bệnh sẽ diễn tiến xấu, kéo theo nhiều biến chứng nguy hiểm. Do đó khi có dấu hiệu sốt rét, người bệnh nên nhanh chóng thăm khám tại các bệnh viện uy tín để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Xem thêm: Sốt rét là gì? Sốt rét lây mạnh vào giai đoạn nào?