Sốt rét là gì? Sốt rét lây mạnh vào giai đoạn nào?

Thống kê cho thấy, trên thế giới mỗi năm có hơn 400.000 người chết vì bệnh sốt rét. Bệnh lây truyền theo đường máu, do muỗi Anopheles truyền mầm bệnh từ người bệnh sang người lành. Ngay khi phát hiện triệu chứng bệnh sốt rét chúng ta cần có biện pháp điều trị kịp thời nếu không sẽ gặp nhiều biến chứng nguy hiểm.

Sốt rét là bệnh gì?

Trước khi giải đáp thắc mắc sốt rét lây mạnh vào giai đoạn nào, chúng ta cần tìm hiểu những thông tin có liên quan đến căn bệnh này.

Sốt rét là căn bệnh có nguyên nhân từ loài ký sinh trùng Plasmodium. Căn bệnh truyền nhiễm này hiện nay rất phổ biến, khi mắc bệnh sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng. Người khỏe mạnh sẽ mắc bệnh sau khi bị muỗi Anophen đốt lây truyền bệnh từ 10 - 15 ngày. Ngoài bị muỗi đốt, các đường lây bệnh sốt rét khác bao gồm qua đường truyền máu, lây từ mẹ sang con, dùng chung bơm kim tiêm dính máu có ký sinh trùng sốt rét.

Triệu chứng sốt rét

Theo bác sĩ chuyên khoa, các dấu hiệu ở bệnh nhân sốt rét sẽ còn tùy thuộc vào loài ký sinh trùng truyền bệnh. Do đó, có trường hợp bệnh nhân sốt rét chỉ gặp phải các triệu chứng thông thường song cũng có những trường hợp xuất hiện các dấu hiệu sốt rét ác tính.

Dấu hiệu sốt rét thông thường

Trường hợp này, thông thường bệnh nhân sốt rét sẽ gặp các triệu chứng điển hình như sốt, người ớn lạnh, mệt mỏi, đau đầu, đau bụng, nhịp tim nhanh, thở nhanh, ho, đau cơ khớp, tiêu chảy,...

Tùy vào cơ địa mà mỗi người sẽ có những biểu hiện của bệnh sốt rét khác nhau, tuy nhiên hầu hết đều sẽ không bị đe dọa tính mạng bởi những triệu chứng thông thường.

Một bệnh nhân bị sốt điển hình sẽ gồm có 3 giai đoạn là rét run - sốt - vã mồ hôi. Trường hợp bệnh nhân sốt không điển hình thì sẽ có các biểu hiện chung chung như sốt không thành cơn (cũng có thể sốt liên tục), người cảm giác bị ớn lạnh, rét, nổi da gà,... Có trường hợp bệnh nhân gặp phải tình trạng lách phình to, gan to, cơ thể xanh xao, suy nhược, thiếu máu,...

Dấu hiệu sốt rét ác tính

Với bệnh nhân bị sốt rét ác tính thì sẽ nguy hiểm hơn nhiều. Đây là dạng sốt rét nguy kịch chủ yếu do loại ký sinh trùng P. falciparum gây ra, nếu không kịp thời điều trị thì tỷ lệ tử vong là rất cao.

Sốt rét ác tính khiến các mao mạch nhỏ bị tắc nghẽn, gây rối loạn tuần hoàn, đồng thời làm giảm tưới máu đến các cơ quan, gây tổn thương não. Các biến chứng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng người bệnh với các biểu hiệu điển hình bao gồm:

• Sốt cao liên tục, kéo dài;
• Người bệnh bị rối loạn ý thức (mơ sảng, nói lẩm bẩm, ngủ li bì);
• Rối loạn tiêu hóa (ói mửa, buồn nôn, bụng đau, tiêu chảy);
• Đầu đau dữ dội, lờ đờ, da tái xanh,…

Bên cạnh đó, bệnh nhân sốt rét ác tính còn bị thiếu máu nặng, suy thận, phù phổi cấp, hạ đường huyết, xuất huyết, toàn thân co giật, sốt cao,…

Bệnh sốt rét có lây không?

Như đã đề cập bên trên, sốt rét là bệnh truyền nhiễm do ký sinh trùng Plasmodium. Muỗi Anopheles là tác nhân lây truyền bệnh khi chích người bằng cách hút kí sinh trùng sốt rét trong máu người bệnh sang người lành.

Bệnh sốt rét có các phương thức lây truyền chủ yếu sau đây:

• Do muỗi: Đây là phương thức lây truyền bệnh sốt rét chủ yếu;
• Do truyền máu: Quá trình truyền máu đã truyền phải loại máu có nhiễm ký sinh trùng sốt rét;
• Từ mẹ sang con: Phương thức lây truyền này qua nhau thai bị tổn thương;
• Do dùng chung bơm kim tiêm: Khi dùng chung kim tiêm có dính máu chứa ký sinh trùng sốt rét.

Bạn cần biết là ký sinh trùng sốt rét không thể tồn tại ở môi trường bên ngoài mà nó chỉ tồn tại được trong máu lẫn trong cơ thể muỗi truyền bệnh. Việc chẩn đoán bệnh sốt rét càng sớm sẽ càng giúp bệnh nhân tránh được biến chứng nguy hiểm có thể tử vong trong vòng 12 giờ.

Bệnh sốt rét lây mạnh vào giai đoạn nào?

Sau khi đã hiểu cơ bản về bệnh sốt rét lẫn phương thức lây truyền, điều mà hầu hết mọi người đều quan tâm đó là bệnh sốt rét lây mạnh vào giai đoạn nào.

Theo bác sĩ chuyên khoa, người bị sốt rét vẫn còn giao bào trong máu thì vẫn còn nguồn lây. Nếu như bệnh không được điều trị một cách triệt để thì nguồn lây vẫn tồn tại trong khoảng từ 1 - 2 năm.

Tại Việt Nam, bệnh sốt rét có tốc độ lây lan mạnh, đặc biệt là vào khoảng thời gian tháng 4 - 5 và tháng 9 - 10 (thời điểm đầu và cuối mùa mưa). Giai đoạn từ tháng 6 đến tháng 8 bệnh diễn biến chậm do muỗi Anopheles kém phát triển hơn. Đặc biệt ở miền Nam, bệnh sốt rét xảy ra quanh năm, bùng phát mạnh vào thời điểm mùa mưa.

Biến chứng nguy hiểm của bệnh sốt rét

Có nhiều loài ký sinh trùng gây ra bệnh sốt rét, trong đó đáng sợ nhất phải kể đến ký sinh trùng plasmodium sốt rét ác tính như đã nhắc đến bên trên.

Tuy gây ra bệnh nhẹ hơn nhưng một số loại ký sinh trùng sốt rét khác vẫn có thể tồn tại trong thời gian dài và vẫn có khả năng khiến bệnh tái phát. Theo ước tính của tổ chức Y tế thế giới (WHO), có đến khoảng 90% tổng số bệnh nhân sốt rét tử vong xảy ra ở châu Phi. Trẻ em dưới 5 tuổi là đối tượng mắc bệnh sốt rét và tử vong nhiều nhất.

Dưới đây là một số biến chứng vô cùng nguy hiểm do bệnh sốt rét gây ra:

Sốt rét thể não

Đây là tình trạng các tế bào máu chứa đầy ký sinh trùng bị bít lại khiến những mạch máu nhỏ không thể lưu thông đến não. Hậu quả là não bị phù, tổn thương ở nhiều mức độ khác nhau.

Bệnh nhân sốt rét thể não sẽ có các dấu hiệu co giật, hôn mê. Trẻ em bị sốt rét thể não càng nguy hiểm hơn, một số triệu chứng bao gồm mất máu, não tổn thương nhiều mức độ cùng với nguy cơ thần kinh và nhận thức suy giảm đáng kể, hành vi rối loạn, thậm chí còn bị động kinh.

Phù phổi

Bệnh nhân sốt rét trong phổi tích tụ các dịch tiết dẫn đến tình trạng phù phổi, gây khó thở, nguy cơ tử vong cao.

Suy nội tạng

Nhiều trường hợp bệnh nhân sốt rét bị biến chứng suy thận, suy gan, vỡ lá lách đe dọa tính mạng.

Thiếu máu

Một trong các biến chứng có thể gặp phải do bị sốt rét đó là tình trạng thiếu máu. Cơ thể người bệnh lúc này bị thiếu tế bào hồng cầu làm nhiệm vụ đưa oxy đi nuôi các mô.

Hạ đường huyết

Bệnh nhân sốt rét hoàn toàn có khả năng bị hôn mê, thậm chí tử vong do hạ đường huyết xảy ra bất ngờ, không phản ứng kịp. Biến chứng này không chỉ do bệnh sốt rét gây ra mà nó còn là tác dụng phụ của thuốc quinin điều trị sốt rét gây ảnh hưởng.

Tóm lại, bệnh sốt rét có thể diễn biến nhẹ hoặc nặng tùy trường hợp nhưng nếu bệnh nặng thì sẽ tiến triển rất nhanh, có thể gây tử vong trong vài giờ đến vài ngày. Do đó, việc hiểu về bệnh sốt rét, các biến chứng cũng như bệnh sốt rét lây mạnh vào giai đoạn nào là rất quan trọng để phòng ngừa, phát hiện và điều trị kịp thời. Bệnh sốt rét tuy là bệnh nguy hiểm nhưng nếu bệnh nhân được điều trị đúng cách sẽ nhanh hồi phục tốt. 

Xem thêm: Sốt rét kéo dài bao lâu và dấu hiệu nhận biết của bệnh?