Suprachiasmatic nucleus là gì mà có thể tác động tới giấc ngủ của bạn?

Với nhịp sống hối hả hiện nay, đã làm cho cơ thể của chúng ta bị mất cân bằng trong chế độ sinh hoạt, điển hình là giấc ngủ của bạn. Khi bạn bị mất ngủ, mọi hoạt động của bạn sẽ có cảm giác mệt mỏi. Việc cân bằng giữa thời gian dành cho hoạt động và giấc ngủ không chỉ phụ thuộc vào yếu tố thức/ngủ mà còn liên quan đến đồng hồ sinh học tự nhiên của cơ thể, vì vậy bạn cần bạn cần phải điều chỉnh lại đồng hồ sinh học của cơ thể. Vậy Suprachiasmatic nucleus là gì? Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

Cân bằng giữa thời gian dành cho hoạt động và giấc ngủ

Cân bằng giữa thời gian dành cho hoạt động và giấc ngủ không chỉ phụ thuộc vào yếu tố thức/ngủ mà còn liên quan đến đồng hồ sinh học tự nhiên của cơ thể. Sự tỉnh táo thường đạt đến mức cao nhất vào buổi sáng, khi cơ thể đã trải qua một chuỗi giấc ngủ đủ và nghỉ ngơi. Tuy nhiên, mức độ tỉnh táo có thể giảm dần đến giờ trưa. Sau khi trải qua một giấc ngủ trưa, cảm giác tỉnh táo thường trở lại. 

Sự chuyển đổi giữa cảm giác tỉnh táo và buồn ngủ là một phản ứng tự nhiên của cơ thể, được điều chỉnh bởi đồng hồ sinh học nội bộ. Cơ thể có xu hướng theo chu kỳ tự nhiên của nó, cảm nhận nhu cầu về giấc ngủ và hoạt động dựa trên thời gian trong ngày và các yếu tố môi trường khác. Điều này giúp cơ thể duy trì một sự cân bằng giữa việc cần đến thời gian nghỉ ngơi và hoạt động, đáp ứng đúng nhu cầu sinh lý.

Nhu cầu nghỉ ngơi và chu kỳ sinh học tự nhiên

Nhu cầu nghỉ ngơi và chu kỳ sinh học của cơ thể, phối hợp với chu trình thức/ngủ và ánh sáng môi trường, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự hoạt động và nghỉ ngơi cân bằng. Đồng hồ sinh học tự nhiên của cơ thể kết hợp với chu kỳ thức/ngủ và tác động của ánh sáng mặt trời để điều chỉnh hoạt động của cơ thể trong mỗi chu kỳ 24 giờ.

Thông thường, vào giữa buổi chiều và khuya sớm, cơ thể có xu hướng cảm thấy mệt mỏi, và cảm giác này có thể tăng lên nếu thiếu ngủ, cũng như giảm đi khi ngủ đủ giấc.

Đồng hồ sinh học của cơ thể thường điều chỉnh theo quy luật tự nhiên của ánh sáng mặt trời. Do đó, tiếp xúc với ánh sáng nhiều vào buổi tối có thể làm gián đoạn chu trình sinh học, gây ra khó khăn trong việc vào giấc ngủ.

Bạn đã từng nghe qua cụm từ Suprachiasmatic nucleus chưa? Suprachiasmatic nucleus là gì và có liên quan như thế nào đến đồng hồ sinh học của cơ thể?

Suprachiasmatic nucleus là gì?

Vậy Suprachiasmatic nucleus là gì? Nhân trên chéo (Suprachiasmatic nucleus - SCN) là một nhóm nhỏ gồm các tế bào thần kinh nằm trong vùng dưới đồi của não, ngay phía trên giao thoa thị giác. SCN đóng vai trò như một "đồng hồ sinh học" chính, điều chỉnh nhịp sinh học của cơ thể, bao gồm:

• Chu kỳ ngủ - thức;
• Nhịp tiết hormone;
• Nhiệt độ cơ thể;
• Huyết áp;
• Chu kỳ kinh nguyệt.

Cấu trúc của Suprachiasmatic nucleus (SCN) tương đối đơn giản, nhưng nó đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh nhịp sinh học của cơ thể. SCN nhận thông tin từ mắt về chu kỳ sáng - tối và điều chỉnh nhịp sinh học của cơ thể để phù hợp với môi trường. Cụ thể như sau:

• Vị trí: SCN nằm ở vùng dưới đồi, ngay phía trên giao thoa thị giác. Vị trí này giúp SCN nhận thông tin trực tiếp từ mắt về chu kỳ sáng - tối.
• Kích thước: SCN chỉ có kích thước khoảng 2mm. Tuy nhỏ bé, SCN đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh nhịp sinh học của cơ thể.
• Các tế bào thần kinh: SCN bao gồm khoảng 20.000 tế bào thần kinh. Các tế bào thần kinh này được sắp xếp thành các lớp: Lớp vỏ nhận thông tin từ mắt, lớp lõi điều chỉnh nhịp sinh học của cơ thể, lớp trung gian kết nối lớp vỏ và lớp lõi.
• Mối liên hệ với các phần khác của não bộ: SCN có liên hệ với nhiều phần khác của não bộ, bao gồm: Vùng não điều chỉnh giấc ngủ, vùng não điều chỉnh hormone, vùng não điều chỉnh nhiệt độ cơ thể.
• Dây thần kinh: SCN có liên hệ với các dây thần kinh chi phối các cơ quan ngoại biên, bao gồm: Tuyến tùng, tuyến thượng thận, tim, gan.

Suprachiasmatic nucleus (SCN) được biết đến là "chu kỳ ngày đêm" (circadian rhythm). Cụ thể, chức năng của SCN bao gồm:

• Điều chỉnh chu kỳ ngủ và thức dậy: SCN giúp điều chỉnh thời gian khi chúng ta cảm thấy buồn ngủ và thời gian chúng ta thức dậy thông qua ảnh hưởng của nó đối với hoạt động của hệ thống thần kinh trung ương.
• Điều chỉnh nồng độ hormone: SCN có thể ảnh hưởng đến sản xuất và giải phóng hormone trong cơ thể, bao gồm hormone như melatonin và cortisol, có vai trò trong quá trình ngủ và thức dậy.
• Điều chỉnh các hoạt động sinh học: SCN cũng có thể ảnh hưởng đến các hoạt động sinh học khác trong cơ thể, bao gồm sự kiểm soát của nhịp tim, huyết áp, nhiệt độ cơ thể và nhu động ruột.

Rối loạn SCN:

• Hội chứng rối loạn nhịp sinh học: SCN bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như ánh sáng nhân tạo, thay đổi múi giờ, hoặc lão hóa. Điều này có thể dẫn đến các rối loạn nhịp sinh học như mất ngủ, buồn ngủ ban ngày, hoặc rối loạn tâm trạng.
• Bệnh Alzheimer: Một số nghiên cứu cho thấy SCN có thể bị tổn thương ở những người mắc bệnh Alzheimer.

Làm gì khi đồng hồ sinh học mất cân bằng?

Mất cân bằng nhịp sinh học có thể gây ra các triệu chứng như: Mất ngủ, buồn ngủ ban ngày, mệt mỏi, khó tập trung, thay đổi tâm trạng và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, béo phì, tiểu đường và ung thư.

Đối với yếu tố bên ngoài, có một số nguyên nhân gây mất cân bằng nhịp sinh học như:

• Thay đổi múi giờ;
• Lịch trình làm việc không đều đặn;
• Tiếp xúc với ánh sáng nhân tạo quá nhiều.

Đối với yếu tố bên trong, có thể do một vài nguyên nhân:

• Rối loạn giấc ngủ;
• Rối loạn tâm trạng;
• Sử dụng một số loại thuốc.

Một số giải pháp có thể áp dụng khi đồng hồ sinh học bị mất cân bằng:

• Thói quen ngủ đều đặn: Bạn nên đi ngủ và thức dậy vào cùng một giờ mỗi ngày, kể cả ngày nghỉ. Tránh ngủ trưa quá nhiều và tạo môi trường ngủ thoải mái.
• Hạn chế tiếp xúc với ánh sáng nhân tạo vào ban đêm: Tắt thiết bị điện tử ít nhất 30 phút trước khi ngủ và sử dụng rèm cửa chắn sáng.
• Tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên vào ban ngày: Dành thời gian ra ngoài trời vào ban ngày. Khi trời nắng ấm, bạn nên để cửa mở cho ánh sáng tự nhiên vào nhà.
• Tập thể dục thường xuyên: Tránh tập thể dục quá gần giờ ngủ và tốt nhất là chơi các hoạt động thể thao vào ban ngày.
• Tránh sử dụng caffeine và nicotine trước khi ngủ: Caffeine và nicotine có thể khiến bạn khó ngủ.
• Tạo thói quen thư giãn trước khi ngủ để dễ dàng đi vào giấc ngủ.

Hy vọng qua bài viết trên giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề “Suprachiasmatic nucleus là gì?”. Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn cụ thể về tình trạng sức khỏe của mình.