Tác hại của bột ngọt đối với trẻ em

Chế độ dinh dưỡng cho trẻ em luôn cần được quan tâm đúng mức. Mặc dù các bằng chứng khoa học cho thấy tiêu thụ vừa phải bột ngọt trong giới hạn cho phép vẫn an toàn với sức khỏe trẻ em nhưng các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo cha mẹ vẫn nên tập trung vào chế độ dinh dưỡng cân bằng, ưu tiên các loại thực phẩm tươi, nguyên chất trong chế độ ăn của trẻ và hạn chế dùng bột ngọt khi không thực sự cần thiết.

Bột ngọt có tác dụng gì?

Trước khi tìm hiểu tác hại của bột ngọt đối với trẻ em, chúng ta cần nắm sơ qua bột ngọt là gì và có những tác dụng ra sao.

Monosodium glutamate (MSG), hay còn gọi là bột ngọt hoặc mì chính, là một chất phụ gia thực phẩm được sử dụng rộng rãi giúp tăng hương vị đậm đà của các món ăn. MSG thường gắn liền với ẩm thực châu Á nhưng cũng có trong nhiều loại thực phẩm chế biến ở phương Tây. MSG có nguồn gốc từ axit glutamic, một loại axit amin có trong nhiều loại thực phẩm tự nhiên và được cơ thể sản xuất.

Axit glutamic đóng nhiều vai trò trong cơ thể, đặc biệt là trong hoạt động của não và hệ thần kinh. Về mặt hóa học, MSG bao gồm natri và axit glutamic, tạo thành một loại bột tinh thể màu trắng giống như muối ăn. Axit glutamic này được tạo ra thông qua quá trình lên men liên quan đến tinh bột, nhưng sản phẩm cuối cùng không thể phân biệt được với axit glutamic có trong các nguồn thực phẩm tự nhiên. Tuy nhiên, vì MSG không bị liên kết trong các phân tử protein lớn như trong thực phẩm nguyên chất nên cơ thể hấp thụ dễ dàng hơn. Sự hấp thụ nhanh chóng này góp phần tạo nên tác dụng độc đáo của bột ngọt trong việc tăng cường hương vị umami của thực phẩm - một hương vị đậm đà thường được mô tả là giống thịt hoặc giống nước dùng.

Việc sử dụng bột ngọt trong thực phẩm có thể bắt nguồn từ khả năng nâng cao vị cơ bản thứ năm - umami, bên cạnh vị mặn, chua, đắng và ngọt. Tính chất tăng cường hương vị này đã khiến bột ngọt trở thành một thành phần chính trong nhiều căn bếp, đặc biệt là trong ẩm thực châu Á, thậm chí còn lan rộng ra toàn cầu khi được đưa vào đồ ăn nhẹ đóng gói, súp, nước sốt,... Mặc dù rất phổ biến song cho đến nay vẫn có nhiều cuộc tranh luận về những rủi ro sức khỏe tiềm ẩn khi tiêu thụ bột ngọt, phần lớn bắt nguồn từ các báo cáo triệu chứng như đau đầu, mặt đỏ bừng,... sau khi ăn nhiều bột ngọt. Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học nhìn chung đã chỉ ra rằng bột ngọt an toàn cho phần lớn mọi người khi chúng ta tiêu thụ với lượng vừa phải.

Trung bình, mỗi cá nhân ở Hoa Kỳ và Vương quốc Anh tiêu thụ khoảng 0,55 đến 0,58 gam bột ngọt mỗi ngày, còn ở Nhật Bản và Hàn Quốc thì lượng tiêu thụ bột ngọt cao hơn, dao động từ 1,2 - 1,7 gam/ngày.

Bột ngọt được các cơ quan y tế như FDA phân loại là an toàn (GRAS). Mặc dù một số cá nhân có thể có cơ địa nhạy cảm với bột ngọt nhưng những phản ứng này thường nhẹ và không phổ biến. Nếu bạn không chắc chắn mình có bị tình trạng nhạy cảm với bột ngọt hay không, hãy theo dõi lượng tiêu thụ và quan sát triệu chứng, từ đó giúp bạn quyết định có nên tránh sử dụng bột ngọt hay không.

Bột ngột có nguy hiểm cho bé không?

Từ lâu đã có những lo ngại về tính an toàn của bột ngọt, đặc biệt là tác hại của bột ngọt đối với trẻ em. Nhiều người tin rằng việc tiêu thụ bột ngọt có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe như hen suyễn, đau đầu và thậm chí là tổn thương não. Tuy nhiên, những tuyên bố này thiếu bằng chứng khoa học, đặc biệt là khi tiêu thụ bột ngọt ở mức độ vừa phải.

Vậy, bột ngọt có nguy hiểm cho trẻ em không? Lý do nhiều người lo lắng là vì trong bột ngọt chứa glutamate có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thần kinh của trẻ em, có khả năng gây ra các vấn đề như co giật, đau đầu và hấp thụ canxi kém, từ đó làm tăng nguy cơ loãng xương. Những lo ngại này có phần đúng nếu tiêu thụ quá nhiều bột ngọt nhưng bằng chứng khoa học đã cho thấy rằng việc sử dụng bột ngọt ở mức độ vừa phải sẽ không gây ra rủi ro đáng kể.

Trên thực tế, vào năm 1987, Ủy ban chuyên gia chung về phụ gia thực phẩm (JECFA), một tổ chức trực thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO), đã tiến hành nghiên cứu sâu rộng và kết luận rằng quá trình chuyển hóa bột ngọt là như nhau ở cả trẻ em và người lớn. Phát hiện của họ không cho thấy bằng chứng nào chứng minh bột ngọt gây nguy hiểm cho trẻ em khi sử dụng đúng cách.

Một điểm quan trọng cần lưu ý là axit glutamic, một hợp chất hoạt động trong MSG, vẫn có trong nhiều loại thực phẩm, bao gồm cả sữa thủy phân. Lượng axit glutamic mà trẻ em hấp thụ khi tiêu thụ sữa thủy phân tương đương với lượng mà chúng sẽ hấp thụ khi tiêu thụ khoảng 3 gam bột ngọt mỗi ngày. Điều này cho thấy cơ thể con người vẫn chuyển hóa MSG một cách an toàn, ngay cả ở trẻ nhỏ, miễn là tiêu thụ ở mức độ vừa phải.

Mặc dù các chuyên gia đều đồng ý tác hại của bột ngọt đối với trẻ em là không có nếu chỉ sử dụng ở mức độ vừa phải nhưng cha mẹ vẫn nên hạn chế sử dụng. Nên hạn chế các loại thực phẩm chế biến sẵn vốn có chứa bột ngọt, thay vào đó hãy dùng thực phẩm nguyên chất, giàu dinh dưỡng sẽ có lợi hơn nhiều cho sự tăng trưởng và phát triển của trẻ.

Tác hại của bột ngọt đối với trẻ em khi ăn quá nhiều

Khi chuẩn bị bữa ăn cho bé, cha mẹ hãy ưu tiên chế biến đơn giản và bổ dưỡng tự nhiên, nhất là trong giai đoạn đầu trẻ ăn dặm. Trẻ hoàn toàn có thể thưởng thức hương vị của thực phẩm nguyên chất một cách ngon miệng mà không cần cha mẹ phải thêm gia vị như bột ngọt vào vì cơ bản đã có vị ngọt lẫn hương vị vốn có của trái cây, rau và protein.

Có thể việc cho thêm bột ngọt hoặc các loại gia vị khác vào thức ăn của bé sẽ khiến bữa ăn hấp dẫn hơn và khuyến khích bé ăn nhiều hơn, nhưng điều này có thể tạo ra tiền lệ không lành mạnh. Theo thời gian, trẻ nhỏ sẽ duy trì sở thích đối với thức ăn có nhiều gia vị và dĩ nhiên chúng sẽ từ chối các món ăn nhạt nhẽo hay chỉ có hương vị tự nhiên.

Quan trọng là nếu sử dụng quá nhiều bột ngọt để giúp món ăn ngon hơn, trẻ ăn được nhiều hơn về lâu dài có thể gây ra các tác dụng phụ tiềm ẩn. Trẻ nhỏ đặc biệt nhạy cảm với nồng độ chất phụ gia trong thức ăn và việc sử dụng quá nhiều bột ngọt có thể dẫn đến các triệu chứng như đau đầu, buồn nôn và tim đập nhanh. Những tác dụng phụ này có thể khiến trẻ cáu kỉnh và giảm hoạt động.

Vì thế, để đảm bảo bé phát triển thói quen ăn uống lành mạnh, tốt nhất là giữ chế độ ăn của bé sao cho thật đơn giản, tự nhiên và tránh thêm bột ngọt hay gia vị. Bên cạnh đó, tập trung chọn các loại thực phẩm tự nhiên giúp cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu cho sự tăng trưởng và phát triển của trẻ tối ưu.

Tóm lại, bột ngọt nói chung không gây hại cho sức khỏe nếu được tiêu thụ với lượng vừa phải. Tương tự vậy, tác hại của bột ngọt đối với trẻ em gần như là không có nếu ăn thức ăn có chứa bột ngọt trong phạm vi cho phép. Trong giai đoạn đầu cai sữa, trẻ ăn dặm được khuyến khích ăn thức ăn không nêm gia vị. Khi trẻ được 2 tuổi và chuyển từ ăn cháo hoặc thức ăn xay nhuyễn sang các bữa ăn gia đình thông thường, thì việc cho trẻ ăn thức ăn nêm gia vị là phù hợp. Điều quan trọng là luôn đảm bảo chế độ ăn của trẻ cân bằng và tránh cho trẻ ăn quá nhiều gia vị bạn nhé.