Tác hại của cây lược vàng và một số lưu ý khi sử dụng

Dù có nhiều người dùng cây lược vàng để điều trị bệnh, nhưng các nghiên cứu khoa học chưa đủ để khẳng định chắc chắn về hiệu quả cũng như độ an toàn của nó. Sử dụng sai cách hoặc không theo đúng liều lượng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Do đó, việc nắm rõ tác hại của cây lược vàng và thận trọng trong quá trình sử dụng là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe.

Giới thiệu về cây lược vàng

Cây lược vàng, còn gọi là cây bạch tuộc hay địa lan vòi, có nguồn gốc từ Mexico và hiện được trồng tại nhiều quốc gia như Nga, Ấn Độ, và nhiều nơi khác. Tại Việt Nam, cây xuất hiện đầu tiên ở Thanh Hóa và hiện nay đã được trồng phổ biến trên cả nước do dễ trồng, ưa mát và phù hợp với khí hậu.

Lược vàng thuộc họ Thài Lài, là cây thân thảo, chiều cao trung bình từ 15 đến 40cm, với các cây lâu năm có thể cao tới 1m. Thân cây phân nhánh nhiều, có các đốt. Lá cây dài khoảng 25cm, rộng 4cm, hình elip dài và mọc so le. Hoa của cây lược vàng mọc thành chùm, màu trắng trong và có hương thơm nhẹ. Loại cây này thích hợp với môi trường bóng râm và ưa khí hậu nóng ẩm.

Hiện nay, ở Việt Nam có nhiều quan điểm khác nhau về tác dụng chữa bệnh của cây lược vàng, tạo ra nhiều luồng ý kiến trái chiều. Có thể chia thành ba nhóm quan điểm chính.

Thứ nhất, có một số người xem cây lược vàng như một “thần dược” có thể chữa được mọi bệnh, kể cả những bệnh nan y như ung thư. Những người này đã phổ biến niềm tin rằng cây lược vàng có khả năng chữa lành nhiều loại bệnh, từ đó tạo ra phong trào đổ xô tìm mua, trồng, và sử dụng cây này một cách ồ ạt. Tuy nhiên, việc sử dụng mà không có hướng dẫn hoặc kiểm chứng khoa học có thể dẫn đến nhiều rủi ro không mong muốn.

Thứ hai, có những người hoàn toàn không tin vào các thông tin “đồn thổi” về tác dụng chữa bệnh của cây lược vàng. Họ phủ định hoàn toàn khả năng chữa bệnh của cây này và cho rằng đây chỉ là sự phóng đại, thiếu căn cứ khoa học rõ ràng. Đối với nhóm người này, cây lược vàng không được xem là một liệu pháp y học chính thống.

Thứ ba, một số người tiếp cận với cây lược vàng một cách thận trọng hơn. Họ công nhận một số trường hợp điều trị thành công nhờ sử dụng cây lược vàng nhưng không khẳng định mạnh mẽ tác dụng này khi chưa có nghiên cứu khoa học đầy đủ. Nhóm này tin rằng việc sử dụng cây lược vàng cần được kiểm soát và hướng dẫn bởi các chuyên gia y tế.

Một thực tế quan trọng là trước khi cây lược vàng được du nhập vào Việt Nam, không có tài liệu nào ghi nhận giá trị y học của loại cây này trong hệ thống y học truyền thống của chúng ta. Căn cứ chính để sử dụng cây lược vàng trong điều trị bệnh tại Việt Nam hiện nay chủ yếu dựa trên kinh nghiệm và các nghiên cứu từ Nga. Theo đó, cây lược vàng chứa nhiều hoạt chất sinh học như steroid, flavonoid và các khoáng tố vi lượng có lợi cho sức khỏe. Flavonoid trong cây lược vàng, bao gồm quercetin và kaempferol, được cho là có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm, và hỗ trợ điều trị một số bệnh lý. Steroid, đặc biệt là phytosterol trong cây, có hoạt tính estrogen giúp sát khuẩn, chống xơ cứng và thậm chí có khả năng kháng ung thư.

Mặc dù cây lược vàng đã được sử dụng rộng rãi trong dân gian để chữa bệnh, nhưng những tác dụng này chủ yếu dựa trên kinh nghiệm truyền miệng và cá nhân. Do đó, cần có thêm nhiều nghiên cứu khoa học để xác minh và khẳng định rõ ràng tác dụng của cây lược vàng trong y học. Cần phải hiểu rõ cả tác hại của cây lược vàng để tránh bị ngộ độc trong quá trình sử dụng.

Tác hại của cây lược vàng

Một nhóm nghiên cứu từ Viện Dược liệu, do Tiến sĩ Nguyễn Minh Khởi và Tiến sĩ Trịnh Thị Điệp đứng đầu, đã tiến hành nghiên cứu về thành phần hóa học, tác dụng sinh học và độc tính của cây lược vàng. Kết quả nghiên cứu cho thấy cây lược vàng không có tác dụng chống viêm như một số nguồn dân gian đã cho rằng. Đặc biệt, cao chiết cồn 50% từ thân cây lược vàng còn làm tăng phản ứng viêm, thay vì giảm viêm.

Về khả năng kháng khuẩn, cây lược vàng chỉ có tác dụng đối với vi khuẩn Staphylococcus aureus nhưng chỉ khi sử dụng ở nồng độ rất cao so với kháng sinh azithromycin. Điều này cho thấy tính hiệu quả trong việc kháng khuẩn của cây là hạn chế và không thể thay thế hoàn toàn cho các loại thuốc kháng sinh thông thường.

Một điểm đáng lo ngại khác là kết quả nghiên cứu cũng cho thấy cao chiết từ lá và thân cây lược vàng có độc tính cấp, có thể gây tử vong cho chuột thí nghiệm ở liều cao, tương đương từ 2.100g - 3.000g dược liệu tươi/kg cân nặng.

Vì vậy, khi sử dụng cây lược vàng trong điều trị bệnh, người bệnh cần thận trọng và tuân theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh những tác hại và độc tính ảnh hưởng đến sức khỏe.

Lưu ý khi sử dụng cây lược vàng

Khi sử dụng cây lược vàng để chữa bệnh, bạn cần lưu ý một số điểm quan trọng nhằm đảm bảo an toàn và tránh các tác dụng phụ tiềm ẩn. Trước tiên, các bài thuốc từ cây lược vàng chủ yếu dựa trên kinh nghiệm dân gian và truyền miệng. Cho đến nay, chưa có nghiên cứu khoa học đầy đủ và chính thức chứng minh rõ ràng về các tác dụng chữa bệnh của cây, đặc biệt là khả năng kháng khuẩn và kháng viêm. Vì vậy, không nên dựa hoàn toàn vào các thông tin chưa kiểm chứng này.

Thứ hai, nếu bạn muốn sử dụng cây lược vàng để điều trị bệnh, tốt nhất nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc các chuyên gia y học cổ truyền để đảm bảo an toàn. Thực tế, nghiên cứu đã chỉ ra rằng cây lược vàng có chứa độc tính, và việc sử dụng không đúng cách hoặc quá liều có thể gây nguy hiểm.

Liều lượng an toàn khi sử dụng cây lược vàng là khoảng 3 - 4 lá mỗi ngày. Việc dùng quá liều, từ 5 - 6 lá trở lên, có thể dẫn đến tác hại cho sức khỏe. Đặc biệt, không nên xay lá cây lược vàng để uống như nước ép, vì điều này có thể dẫn đến ngộ độc cấp tính.

Ngoài ra, người có hệ miễn dịch yếu, những người mắc bệnh nền hoặc phụ nữ mang thai không nên sử dụng cây lược vàng để tránh các rủi ro tiềm ẩn. Nếu cơ thể có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau khi sử dụng, hãy dừng ngay và đi khám bác sĩ để được kiểm tra kịp thời.

Tóm lại, tác hại của cây lược vàng không thể xem nhẹ, đặc biệt khi việc sử dụng loại dược liệu này chưa được khoa học kiểm chứng đầy đủ. Mặc dù cây lược vàng được dân gian tin dùng với nhiều tác dụng chữa bệnh, nhưng sử dụng sai cách hoặc quá liều có thể dẫn đến ngộ độc và những biến chứng nguy hiểm. Để tránh tác hại của cây lược vàng, người dùng cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng, và tuyệt đối không tự ý điều trị mà thiếu sự hiểu biết chính xác.