Những biến chứng tai biến mạch máu não thường gặp

Tai biến mạch máu não là một kẻ thù đáng sợ, đòi hỏi chúng ta phải trang bị kiến thức đầy đủ và hành động nhanh chóng để giảm thiểu tối đa tác động của bệnh.

Hiểu đúng về tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não (hay đột quỵ não) là một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng cần được chú ý. Ở Việt Nam, tai biến mạch máu não được xem là yếu tố nguy cơ gây tử vong cao thứ hai và trên phạm vi toàn cầu, nó được xếp trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Để chống lại căn bệnh này, điều quan trọng là phải có được sự hiểu biết đúng đắn về đột quỵ và nhận ra tính cấp bách của việc can thiệp kịp thời.

Tai biến mạch máu não xảy ra khi mạch máu trong não bị tắc nghẽn hoặc vỡ đột ngột mà không kèm theo bất kỳ chấn thương sọ não nào. Hậu quả của tình trạng này có thể rất nghiêm trọng, kéo theo một loạt các vấn đề gây ảnh hưởng sức khỏe não bộ và thậm chí đe dọa đến sự sống còn.

Khi các mao mạch trong não vỡ ra và bị tắc nghẽn, các tế bào não sẽ bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng cần thiết. Hậu quả là các tế bào não sẽ chết dần dần. Sau một thời gian, ngày càng có nhiều tế bào não không chịu nổi, dẫn đến tổn thương nghiêm trọng và trong một số trường hợp là gây tử vong.

Tai biến mạch máu não có thể được phân loại thành hai nhóm riêng biệt bao gồm: 

Tai biến mạch máu não do thiếu máu não

Loại này chiếm khoảng 80% tổng số ca đột quỵ não và là dạng tai biến mạch máu não phổ biến nhất. Trong đột quỵ do thiếu máu não cục bộ, nguyên nhân sâu xa nằm ở lưu lượng máu đến não bị giảm hoặc bị tắc nghẽn. Khi việc cung cấp máu giảm sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình nuôi dưỡng các tế bào não.

Thời gian là yếu tố then chốt trong đột quỵ não do thiếu máu cục bộ. Trong khoảng thời gian quan trọng từ 3 đến 6 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng đột quỵ não, việc can thiệp là rất quan trọng. Nếu không được điều trị kịp thời, hậu quả có thể rất đáng sợ, bao gồm cả nguy cơ tử vong.

Tai biến mạch máu não do xuất huyết não

Xuất huyết não, chiếm 20% số ca đột quỵ não còn lại, là một biến thể nguy hiểm hơn. Loại đột quỵ não này xảy ra khi máu tràn vào mô não, dẫn đến sưng não và tăng áp lực trong các mô xung quanh. Áp lực tăng cao này gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với các tế bào não, dẫn đến nguy cơ vỡ mạch máu.

Đột quỵ não do xuất huyết não cần được đưa đi cấp cứu ngay lập tức. Không giống như đột quỵ não do thiếu máu cục bộ có thể có vài giờ để can thiệp, bệnh nhân bị đột quỵ não do xuất huyết có thể gặp những hậu quả đe dọa tính mạng chỉ trong vòng vài phút. Vì vậy, việc cấp cứu nhanh chóng và kịp thời là điều hết sức cần thiết.

Các biến chứng tai biến mạch máu não phổ biến

Tai biến mạch máu não làm phá vỡ sự cân bằng của não. Bệnh thường để lại nhiều biến chứng khó lường. Dưới đây là một số biến chứng tai biến mạch máu não phổ biến bạn cần biết:

Tê liệt vận động

Tai biến mạch máu não có thể gây ra một đợt tê liệt vận động, ảnh hưởng đến khoảng 90% số người đã từng mắc phải. Tình trạng tê liệt này có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, bao gồm liệt nửa người (liệt một bên cơ thể), liệt tứ chi, liệt mặt và thậm chí là liệt dây thần kinh sọ.

Những biến chứng tai biến mạch máu não có tác động sâu sắc đến cuộc sống hàng ngày của bệnh nhân, cản trở khả năng di chuyển và sự chủ động trong mọi hoạt động. Tê liệt kéo dài còn dẫn đến các biến chứng nặng hơn, chẳng hạn như cứng khớp, loét, nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm phổi và trong trường hợp xấu nhất là tử vong.

Rối loạn ngôn ngữ

Tổn thương các vùng não cụ thể chịu trách nhiệm về chức năng ngôn ngữ có thể dẫn đến rối loạn ngôn ngữ ở những người sống sót sau đột quỵ não. Những rối loạn này có thể kể đến như nói ngọng, nói lắp, thay đổi ngữ điệu, khó diễn đạt câu và trong một số trường hợp là hoàn toàn không thể nói được. Những biến chứng liên quan đến ngôn ngữ như vậy có thể cản trở đáng kể việc giao tiếp hàng ngày.

Suy giảm nhận thức

Suy giảm nhận thức là một trong những biến chứng tai biến mạch máu não nghiêm trọng hơn mà những người sau cơn đột quỵ não có thể gặp phải. Các triệu chứng bao gồm chứng hay quên, mất trí nhớ, sương mù não, mất phương hướng về không gian và thời gian, không thể nhận ra người thân và khó nắm bắt các cuộc trò chuyện xung quanh.

Trầm cảm và rối loạn cảm xúc

Sau đột quỵ não, bệnh nhân sẽ không thể tự thực hiện những việc hàng ngày như trước đây, điều này khiến họ dễ rơi vào cảm giác thất vọng cũng như ảnh hưởng đến lòng tự trọng. Các rối loạn trí nhớ đi kèm, rối loạn giấc ngủ, khó khăn trong giao tiếp và sức khỏe thể chất suy yếu có thể đưa đến chứng trầm cảm và rối loạn cảm xúc.

Rối loạn tiết niệu

Rối loạn tiết niệu có thể phát sinh do rối loạn chức năng cơ vòng, thường đi kèm với các vấn đề về nhận thức. Những người sống sót sau cơn đột quỵ não có thể khó kiểm soát việc đi tiểu của mình, do đó các thành viên trong gia đình và người chăm sóc cần phải chăm sóc chu đáo, giữ vệ sinh và ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu. 

Tóm lại, hiểu được các biến chứng tai biến mạch máu não có thể xảy ra sau cơn đột quỵ là rất quan trọng để từ đó chúng ta có thể áp dụng biện pháp chăm sóc và hỗ trợ tốt nhất cho người bệnh. Quá trình hồi phục sau tai biến chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn và thử thách, song bệnh nhân chỉ cần quyết tâm thì vẫn hoàn toàn có thể tìm thấy hy vọng và giành lại cuộc sống khỏe mạnh cho chính mình.

Các biện pháp hồi phục chức năng sau tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não xảy ra làm thay đổi cuộc sống của một người. Mặc dù các bài tập phục hồi chức năng tại bệnh viện là cần thiết, nhưng bệnh nhân vẫn có rất nhiều việc cần thực hiện tại nhà để hỗ trợ quá trình phục hồi chức năng. 

Dưới đây là một số bài tập phục hồi chức năng sau tai biến tại nhà:

Bài tập nâng chân

Bắt đầu ở tư thế ngồi, giữ thẳng lưng. Nâng chân trái lên cao nhất có thể song song với sàn, sau đó từ từ hạ xuống. Lặp lại chuyển động này mười lần cho mỗi chân.

Xoay người

Ngồi thẳng trên ghế, đặt tay phải lên mặt ngoài đùi trái. Nhẹ nhàng xoay phần thân trên sang trái, sau đó quay trở lại vị trí bắt đầu. Lặp lại động tác này mười lăm lần cho mỗi bên.

Uốn đầu gối

Nằm ngửa, hai chân duỗi thẳng. Từ từ uốn cong một chân ở đầu gối, dùng tay giữ đầu gối và kéo về phía ngực. Giữ trong 5 - 10 giây, sau đó lặp lại động tác từ 10 đến 15 lần cho mỗi chân.

Nâng cánh tay

Hãy tưởng tượng bạn đang nâng tạ, bắt đầu chỉ bằng tay không và tăng dần trọng lượng của vật bạn cầm.

Vận động vai

Đặt một vật lên bàn và cố gắng duỗi cánh tay của bạn ra xa nhất có thể để với tới nó bằng bàn tay bị liệt. Thực hiện động tác này năm lần với bàn tay bị đau.

Bài tập cho cổ tay

Giữ chai nước trong bàn tay bị liệt và dùng cổ tay nâng lên và đặt xuống. Lặp lại chuyển động này mười lần.

Trong các buổi tập này, điều quan trọng là phải có sự giám sát và hỗ trợ từ các thành viên trong gia đình để đảm bảo an toàn cho người bệnh. Bắt đầu với các bài tập dễ rồi dần dần chuyển sang những bài khó hơn để giữ cho bệnh nhân hứng thú và có động lực.

Tóm lại, tai biến mạch máu não và biến chứng tai biến mạch máu não đều là những vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe cũng như tính mạng người bệnh. Do đó, việc phát hiện và điều trị kịp thời là tối quan trọng. Ngoài ra, điều cần thiết là mọi người phải nhận thức được các triệu chứng của đột quỵ để ngăn ngừa và ứng phó hiệu quả với tình trạng đe dọa tính mạng này. 

Xem thêm:

• Tai biến mạch máu não kiêng ăn gì để nhanh hồi phục?
• Phình mạch máu não có nguy hiểm không?
• Điều trị tai biến mạch máu não bằng châm cứu