Đột quỵ thiếu máu cục bộ là gì? Những vấn đề cần biết về đột quỵ thiếu máu cục bộ

Đột quỵ thiếu máu cục bộ là gì?

Đột quỵ được Tổ chức Y tế Thế giới định nghĩa vào năm 1989 là “Hội chứng thiếu sót chức năng não, thường là khu trú hơn lan tỏa, xảy ra đột ngột, tồn tại quá 24 giờ hoặc gây tử vong trong vòng 24 giờ đã loại trừ các nguyên nhân do chấn thương sọ não”.

Trong đó, đột quỵ thiếu máu cục bộ hay đột quỵ do nhồi máu não được hiểu là sự thiếu máu nuôi dưỡng dẫn đến tổn thương não bộ do có sự bít tắc mạch máu nuôi não. Đây là loại đột quỵ phổ biến hơn so với đột quỵ do xuất huyết não (chiếm khoảng 80% trường hợp đột quỵ). Sự bít tắt này có thể do sự nứt vỡ mảng xơ vữa dẫn đến hình thành cục máu đông hoặc do cục máu đông được hình thành từ mạch máu to hơn trôi đến mạch máu có kích thước nhỏ hơn và gây tắc mạch.

Khi mạch máu bị bít tắc, máu không thể mang oxy và chất dinh dưỡng cho các tế bào não làm các tế bào não tổn thương và biểu hiện đột quỵ trên lâm sàng.

Những dấu hiệu và triệu chứng của đột quỵ thiếu máu cục bộ

FAST là cụm từ giúp nhận diện sớm một tình trạng đột quỵ. Trong đó, mỗi chữ mô tả một dấu hiệu lâm sàng của bệnh lý này:

F-Face: Miêu tả sự biến đổi của khuôn mặt ở người bị đột quỵ với méo miệng, nhân trung bị lệch. Các đặc điểm này thể hiện rõ nhất khi bệnh nhân cười hoặc không thể giữ nước trong miệng lúc đánh răng buổi sáng.

A-Arm: Miêu tả sự khó cử động hoặc không thể cử động tay chân (yếu hay liệt một bên cơ thể). Người mắc bệnh không thể nhấc tay, chân như bình thường. Trong một số trường hợp, dấu hiệu chỉ đơn giản là rối loạn cảm giác ½ người.

S-Speech: Miêu tả sự khó nói, phát âm không rõ, nói dính chữ, nói ngọng bất thường.

T-Time: Các triệu chứng trên xảy ra đột ngột và khi xuất hiện các triệu chứng trên, hãy nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.

Ngoài ra, người mắc đột quỵ còn gặp một số triệu chứng không đặc hiệu khác như hoa mắt, mất thăng bằng, ù tai, đau đầu, buồn nôn,...

Sự khác biệt giữa đột quỵ do nhồi máu não và đột quỵ do xuất huyết não là các triệu chứng diễn ra ít rầm rộ hơn về cả thời gian lẫn mức độ nặng của triệu chứng kể trên.

Tác động của đột quỵ thiếu máu cục bộ đối với sức khỏe

Đột quỵ ảnh hưởng nhiều đến khả năng vận động và sinh hoạt của người mắc. Làm tăng gánh nặng kinh tế cho gia đình và xã hội.

Biến chứng có thể gặp khi mắc đột quỵ thiếu máu cục bộ

Không thể phục phục hồi khả năng vận động, nằm liệt giường cùng với các biến chứng khác, thậm chí là tử vong,... là những biến chứng sau đột quỵ có thể gặp ở một bệnh nhân không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi có bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ bản thân hay người thân mắc đột quỵ, bạn phải nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị ngay.

Nguyên nhân dẫn đến đột quỵ thiếu máu cục bộ

Nguyên nhân của đột quỵ do nhồi máu não hay đột quỵ thiếu máu cục bộ là do huyết khối lấp mạch hoặc tắc mạch làm giảm lưu lượng máu đến não.

Trong trường hợp huyết khối lấp mạch làm lưu lượng máu đến não bị tắc nghẽn thường xảy ra do bệnh xơ vữa động mạch, bóc tách động mạch, loạn sản sợi cơ hoặc tình trạng viêm mạch mạn tính.

Trong trường hợp tắc mạch, các cục máu đông được hình thành từ nơi khác trong cơ thể, khi di chuyển đến các mạch máu nhỏ hơn ở não và bị tắc lại (thông thường nhất, nguồn gốc của cục máu đông là từ van tim hoặc buồng tim có hoạt động bất thường). Thường gặp nhất là cục máu đông hình thành trong tâm nhĩ do rung nhĩ, sau đó di chuyển vào động mạch cảnh rồi di chuyển đến mạch não và gây tắc mạch.

Nguyên nhân của đột quỵ ảnh hưởng đến cả tiên lượng và kết cục của người mắc bệnh.