Thủy ngân là gì? Nhiễm độc thủy ngân nguy hiểm thế nào?

Thủy ngân là một kim loại lỏng kỳ lạ với vẻ ngoài bóng bẩy, đã từng được xem là một chất liệu quý giá. Tuy nhiên, kim loại này lại ẩn chứa một mối nguy hại khôn lường. Với tính độc hại cao, thủy ngân có thể xâm nhập vào cơ thể con người qua nhiều con đường khác nhau, gây nhiễm độc thủy ngân. Trong bài viết này Long Châu sẽ cùng bạn tìm hiểu thủy ngân là gì? Nhiễm độc thủy ngân nguy hiểm thế nào?

Thủy ngân là gì? Tính chất và ứng dụng

Thủy ngân là một nguyên tố hóa học đặc biệt, nổi tiếng là kim loại duy nhất tồn tại ở trạng thái lỏng ở nhiệt độ phòng. Với vẻ ngoài sáng bóng như bạc, thủy ngân từ lâu đã thu hút sự chú ý của con người. Tuy nhiên, bên cạnh vẻ đẹp lấp lánh đó, thủy ngân còn sở hữu nhiều tính chất đặc trưng khác.

Là một kim loại nặng, thủy ngân có khả năng bay hơi rất cao, dễ dàng khuếch tán vào không khí. Ngoài ra, thủy ngân còn có khả năng hòa tan nhiều kim loại khác, tạo thành hợp chất amalgam. Tuy nhiên, chính những đặc tính này cũng khiến thủy ngân trở thành một chất độc hại. Khi tiếp xúc với thủy ngân, con người có thể bị nhiễm độc, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe.

Nhờ những tính chất đặc biệt của mình, thủy ngân đã được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực.

Trong công nghiệp, thủy ngân được sử dụng để sản xuất các thiết bị đo lường chính xác, đèn huỳnh quang, pin và nhiều sản phẩm khác.

Trong y tế, thủy ngân từng được sử dụng phổ biến để chế tạo nhiệt kế. Tuy nhiên, do tính độc hại của mình, nhiệt kế thủy ngân đã dần bị thay thế bằng các loại nhiệt kế khác an toàn hơn. Ngoài ra, thủy ngân còn được ứng dụng trong các ngành công nghiệp hóa chất, khai thác vàng và một số lĩnh vực khác.

Các con đường xâm nhập của thủy ngân vào cơ thể

Thủy ngân là một chất độc hại, có thể xâm nhập vào cơ thể con người qua nhiều con đường khác nhau như:

Hít phải hơi thủy ngân

Đây là một trong những con đường phổ biến nhất mà thủy ngân xâm nhập vào cơ thể. Con người có thể hít phải hơi thủy ngân trong quá trình sản xuất, xử lý hoặc thải bỏ các sản phẩm chứa thủy ngân như pin, đèn huỳnh quang, nhiệt kế cũ,... Ngoài ra, các nguồn ô nhiễm môi trường như khí thải công nghiệp cũng là nguyên nhân gây ô nhiễm không khí bởi hơi thủy ngân, từ đó xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp.

Nuốt phải thủy ngân

Thủy ngân có thể xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa khi chúng ta ăn phải thực phẩm bị nhiễm bẩn. Cá biển, hải sản là những loại thực phẩm thường tích tụ thủy ngân do quá trình sinh học tích lũy. Ngoài ra, việc sử dụng nước uống bị ô nhiễm thủy ngân cũng là một con đường dẫn đến nhiễm độc.

Tiếp xúc qua da

Thủy ngân có thể thẩm thấu qua da và xâm nhập vào máu, gây tổn thương cho các cơ quan nội tạng. Việc tiếp xúc trực tiếp với thủy ngân lỏng hoặc các hợp chất của thủy ngân cũng có thể gây ra ngộ độc.

Nhiễm độc thủy ngân nguy hiểm thế nào?

Thủy ngân độc hại như thế nào? Đây là một chất độc thần kinh cực kỳ nguy hiểm, gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe, đặc biệt là hệ thần kinh.

Khi thủy ngân xâm nhập vào cơ thể, nó sẽ tấn công trực tiếp vào hệ thần kinh trung ương và ngoại biên. Các triệu chứng thường gặp bao gồm rối loạn cảm giác, vận động, mất trí nhớ, giảm khả năng tập trung, rối loạn giấc ngủ và trầm cảm. Trong trường hợp ngộ độc nặng, thủy ngân có thể gây tổn thương não vĩnh viễn, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như liệt, mù, điếc và thậm chí tử vong.

Thủy ngân cũng gây ra các vấn đề về tiêu hóa như buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, viêm lợi và loét miệng. Nghiên cứu cho thấy, tiếp xúc với thủy ngân trong thời gian dài có thể làm tăng huyết áp, gây rối loạn nhịp tim và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Thủy ngân ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản ở cả nam và nữ. Ở nam giới, thủy ngân có thể làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, gây rối loạn chức năng sinh dục. Ở nữ giới, thủy ngân có thể gây rối loạn kinh nguyệt, tăng nguy cơ sảy thai và dị tật thai nhi.  Ngoài ra, thủy ngân còn gây suy thận, tổn thương gan và tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư.

Cần làm gì khi nhiễm độc thủy ngân?

Ngộ độc thủy ngân là một tình trạng nghiêm trọng, đòi hỏi phải được can thiệp y tế ngay lập tức. Bệnh nhân không tự ý gây nôn, không rửa dạ dày hoặc sử dụng các chất giải độc tại nhà nếu chưa có chỉ định của bác sĩ.

Nếu bạn nghi ngờ mình hoặc người thân có dấu hiệu nhiễm độc thủy ngân, bạn hãy liên hệ với đường dây nóng cấp cứu hoặc đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất. Sau đó, hãy nói cho nhân viên y tế biết về các triệu chứng bạn đang gặp phải, thời gian và cách thức tiếp xúc với thủy ngân.

Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng, làm các xét nghiệm cần thiết để xác định mức độ nhiễm độc và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Việc giải độc thủy ngân đòi hỏi phải được thực hiện bởi các chuyên gia y tế tại bệnh viện. Không có phương pháp tự nhiên hoặc các loại thuốc đặc trị nào có thể loại bỏ hoàn toàn thủy ngân ra khỏi cơ thể. Với người bị ngộ độc thủy ngân, các phương pháp điều trị thường được áp dụng gồm:

• Nếu nạn nhân bị khó thở, bác sĩ sẽ hỗ trợ hô hấp bằng oxy hoặc máy thở;
• Tùy thuộc vào các triệu chứng cụ thể, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc để giảm các triệu chứng như buồn nôn, tiêu chảy, đau đầu,...
• Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sử dụng các thuốc đặc hiệu để làm giảm tác hại của thủy ngân lên cơ thể;
• Trong trường hợp ngộ độc nặng, bệnh nhân sẽ được giải độc thủy ngân bằng phương pháp lọc máu (hemodialysis) để loại bỏ thủy ngân ra khỏi máu.

Quá trình điều trị ngộ độc thủy ngân có thể kéo dài và đòi hỏi sự kiên nhẫn của bệnh nhân. Sau khi điều trị, bệnh nhân cần được theo dõi sức khỏe định kỳ để đánh giá tình trạng phục hồi.

Thủy ngân là một chất độc hại gây ra nhiều nguy hiểm cho sức khỏe con người. Để bảo vệ bản thân và cộng đồng, chúng ta cần nâng cao ý thức về tác hại của thủy ngân. Hạn chế sử dụng các sản phẩm chứa thủy ngân và thực hiện các biện pháp xử lý chất thải chứa thủy ngân một cách an toàn là việc nên làm. Khi ở những môi trường có nguy cơ tiếp xúc với thủy ngân, bạn cần trang bị đầy đủ các thiết bị bảo hộ như găng tay, khẩu trang, kính bảo hộ.