Các biện pháp khử độc thủy ngân an toàn

Trong nội dung bài viết, bạn sẽ được tìm hiểu về các dấu hiệu và hậu quả của tình trạng nhiễm độc thủy ngân, cũng như những phương pháp loại khử độc thủy ngân một cách an toàn.

Biểu hiện của ngộ độc thủy ngân

Thủy ngân tồn tại dưới 3 dạng: Thủy ngân nguyên tố, muối vô cơ và hợp chất hữu cơ. Cả 3 dạng này đều độc nhưng dạng nguy hiểm nhất là dạng methylmercury được hình thành từ thủy ngân hữu cơ. 90% dạng này khi ăn phải sẽ được hấp thụ thẳng vào máu từ đường tiêu hóa.

Khi bị nhiễm độc thủy ngân, các dấu hiệu bất thường về hệ thần kinh có thể biểu hiện sớm, ví dụ như:

• Hồi hộp, lo lắng;
• Khó chịu, hay thay đổi tâm trạng;
• Cảm giác tê;
• Vấn đề về trí nhớ;
• Run rẩy về thể chất.

Khi nồng độ thủy ngân trong cơ thể tăng lên, các triệu chứng khác sẽ xuất hiện. Tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ phơi nhiễm nhiều hay ít mà các triệu chứng này có thể khác nhau giữa mỗi người.

Người lớn: Người lớn bị nhiễm độc thủy ngân có thể gặp các triệu chứng như:

• Yếu cơ;
• Miệng có vị kim loại;
• Buồn nôn và nôn;
• Mất khả năng phối hợp hoạt động;
• Tay, mặt và các bộ phận khác trên cơ thể bị mất cảm giác;
• Thay đổi thị giác, thính giác hoặc lời nói;
• Khó thở;
• Khó đi lại hoặc đứng thẳng.

Trẻ em: Nếu bị phơi nhiễm thủy ngân, trẻ rất có thể sẽ bị ảnh hưởng đến sự phát triển sớm với các triệu chứng sau:

• Kỹ năng vận động suy giảm;
• Khả năng suy nghĩ và giải quyết vấn đề gặp khó khăn;
• Khó khăn trong việc học nói hoặc hiểu ngôn ngữ;
• Gặp vấn đề trong việc phối hợp tay và mắt;
• Mất nhận thức về môi trường xung quanh mình.

Tình trạng nhiễm độc thủy ngân thường tiến triển một cách từ từ qua thời gian do liên tục tiếp xúc với loại kim loại này. Tuy nhiên trong một số trường hợp, cơn ngộ độc có thể xảy ra ngay lập tức và thường có liên quan đến tai nạn. Trong trường hợp các dấu hiệu của việc nhiễm độc thủy ngân xuất hiện nhanh chóng, điều quan trọng là phải liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để nhận được sự can thiệp sớm.

Biến chứng của ngộ độc thủy ngân

Một người nếu tiếp xúc với một nồng độ thủy ngân lớn sẽ có thể dẫn đến những thay đổi thần kinh lâu dài, thậm chí là vĩnh viễn. Vì vậy, nhiễm độc thủy ngân là một vấn đề nghiêm trọng cần được chú ý. Sau đây là các biến chứng nặng nề của việc nhiễm độc.

Tổn thương thần kinh

Thủy ngân có khả năng tạo phức hợp rất tan với protein, dẫn đến việc thoái hóa mô. Vì vậy, các tổn thương thần kinh lâu dài do thủy ngân gây ra là rất nghiêm trọng, ví dụ:

• Bất thường về trí thông minh;
• Phản xạ chậm;
• Kỹ năng vận động hỏng;
• Tê, tê liệt cơ thể;
• Vấn đề với trí nhớ và sự tập trung;
• Các triệu chứng ADHD (Hội chứng rối loạn tăng động giảm chú ý), thường gặp ở trẻ em.

Nguy cơ sinh nở

Thủy ngân còn có thể làm giảm số lượng tinh trùng, thậm chí gây vô sinh và gây ra những vấn đề với thai nhi. Tiếp xúc với thủy ngân có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của thai nhi, bao gồm cả nguy cơ cao hơn về tử vong sớm hoặc dị tật bẩm sinh, cũng như ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng và kích thước tổng thể của trẻ khi chào đời.

Nguy cơ tim mạch

Thủy ngân trong cơ thể có thể tác động làm rối loạn chuyển hóa màng tế bào, thúc đẩy sự tích tụ của các gốc tự do trong cơ thể, dẫn đến việc các tế bào bị tổn thương. Vì vậy, nguy cơ mắc các vấn đề về tim sẽ tăng lên, ví dụ như đau tim và bệnh động mạch vành.

Biện pháp khử độc thủy ngân

Các biện pháp khử độc thủy ngân liên quan đến việc loại bỏ sự tiếp xúc với kim loại này.

Tránh xa các thức ăn chứa thủy ngân

Ngộ độc methylmercury phần lớn đều đến từ việc ăn hải sản, chủ yếu là cá. Vì dạng thủy ngân này tồn tại trong môi trường nước dẫn đến việc các loại cá và sản phẩm hải sản tự nhiên sẽ chứa một lượng nhất định của kim loại này. Đây là một hiện tượng không thể tránh được do quá trình tích tụ sinh học và chu trình tự nhiên của thủy ngân trong hệ sinh thái. Tuy nhiên tình trạng ngộ độc chỉ xảy ra khi bạn ăn phải loại cá có nồng độ thủy ngân lớn, hoặc ăn cá quá thường xuyên dẫn đến việc cơ thể bị tích tụ chất độc.

Nồng độ thủy ngân trong cơ thể của cá và hải sản khác sau tùy mỗi loài, chẳng hạn:

• Mức thủy ngân thấp: Nghêu, tôm, hàu, cá hồi, cá trích, sò điệp, mực ống, cá rô phi…
• Mức thủy ngân vừa phải: Cá chép, cá mú, cá ngừ Albacore, cá tuyết than, cá đù trắng (white croaker)...

FDA (Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Thuốc Hoa Kỳ) đã có khuyến cáo về lượng cá cần ăn đối với các đối tượng đặc biệt như sau:

• Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú: Ăn 2 - 3 khẩu phần mỗi tuần, mỗi khẩu phần chứa 4 ounce thức ăn (khoảng 1 lòng bàn tay) với nhóm thực phẩm chứa lượng thủy ngân thấp.
• Trẻ em từ 11 tuổi trở xuống: Ăn khoảng 2 hoặc ít hơn 2 khẩu phần mỗi tuần lượng thực phẩm có lượng thủy ngân thấp. Hàm lượng mỗi khẩu phần thay đổi theo tuổi: Từ 1 - 3 tuổi là 1 ounce, từ 4 - 7 tuổi là 2 ounce, từ 8 - 10 tuổi là 3 ounce và 11 tuổi là 4 ounce.

Tránh xa môi trường chứa thủy ngân

Nếu nạn nhân ngộ độc có tiền sử làm việc hoặc tiếp xúc với môi trường có chứa thủy ngân thời gian dài, các chuyên gia y tế có thể đề nghị nạn nhân cách để khử độc thủy ngân là thay đổi nơi làm việc để giảm đi nguy cơ phơi nhiễm.

Bạn có thể bị phơi nhiễm thủy ngân thông qua các hoạt động sau:

• Khai thác vàng;
• Đeo một số loại trang sức chứa thủy ngân;
• Tiếp xúc với nước sơn đã cũ;
• Một số loại vắc xin;
• Tiếp xúc với nhiệt kế thủy ngân bị vỡ;
• Không khí độc hại ở các khu vực gần nhà máy sản xuất, ví dụ như nhà máy sản xuất than.

Liệu pháp chelat hóa (Chelation therapy)

Liệu pháp chelat hóa (Chelation therapy) là cách khử độc thủy ngân an toàn bất kể bạn bị phơi nhiễm với dạng thủy ngân nào. Phương pháp này áp dụng việc dùng thuốc nhằm mục tiêu đào thải các tác nhân độc hại khỏi cơ thể.

Các nhân viên y tế sẽ đưa một loại thuốc đặc biệt vào cơ thể bạn thông qua đường tiêm tĩnh mạch ở cánh tay. Phân tử thuốc này có thể liên kết với các phân tử thủy ngân trong cơ thể để tạo thành một phức hợp có khả năng thải ra ngoài theo đường tiểu.

Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị cụ thể nào được xác định để khắc phục hậu quả của việc nhiễm độc thủy ngân. Các biện pháp khử độc thủy ngân chỉ là tương đối để loại bỏ chất độc an toàn. Vì vậy điều tốt nhất là bạn nên tránh tiếp xúc với bất kể nguồn chứa thủy ngân nào khi có thể và nên can thiệp y tế kịp thời đối với những trường hợp ngộ độc.