Tiểu đường thai kỳ chỉ số bao nhiêu là nguy hiểm cho mẹ và bé?

Tiểu đường thai kỳ là tình trạng không hề hiếm gặp, nhưng lại có thể âm thầm gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi. Việc theo dõi đường huyết thường xuyên và hiểu rõ mức đường huyết nào được xem là nguy hiểm sẽ giúp mẹ bầu chủ động hơn trong việc chăm sóc bản thân.

Tiểu đường thai kỳ chỉ số bao nhiêu là nguy hiểm?

Kiểm soát đường huyết trong thai kỳ đóng vai trò vô cùng quan trọng, vì mức đường huyết cao không chỉ gây hại cho sức khỏe của mẹ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thai nhi. Do đó, trong mỗi giai đoạn của thai kỳ, bác sĩ sẽ tiến hành tầm soát thông qua các xét nghiệm để phát hiện sớm tình trạng đái tháo đường thai kỳ hoặc đái tháo đường lâm sàng.

Trong lần khám thai đầu tiên

Ở buổi khám thai đầu tiên, đặc biệt với những thai phụ có yếu tố nguy cơ như thừa cân, tiền sử gia đình mắc tiểu đường, từng bị tiểu đường thai kỳ… bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm đường huyết đói, HbA1c hoặc đường huyết bất kỳ.

Kết quả xét nghiệm được đánh giá như sau:

• Đường huyết lúc đói > 7,0 mmol/L, hoặc;
• HbA1c > 6,5%, hoặc;
• Đường huyết ngẫu nhiên > 11,1 mmol/L.

Thai phụ được chẩn đoán mắc đái tháo đường lâm sàng.

Nếu đường huyết lúc đói nằm trong khoảng 5,1 – 7,0 mmol/L, thai phụ được xác định đái tháo đường thai kỳ.

Ngược lại, nếu chỉ số đường huyết đói < 5,1 mmol/L, thai phụ chưa đủ tiêu chí chẩn đoán và sẽ được hẹn tầm soát tiếp bằng nghiệm pháp dung nạp glucose vào tuần 24 – 28 của thai kỳ.

Tầm soát trong tuần 24 - 28 của thai kỳ

Đây là giai đoạn quan trọng nhất để phát hiện tiểu đường thai kỳ, vì bệnh thường xuất hiện trong 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối. Những thai phụ có đường huyết đói < 5,1 mmol/L trước đó sẽ được làm nghiệm pháp dung nạp glucose 75 g:

Quy trình thực hiện:

• Lấy máu đo đường huyết khi đói.
• Uống 75 g glucose trong vòng 5 phút.
• Lấy mẫu máu sau 1 giờ và 2 giờ để đo nồng độ glucose.

Tiêu chuẩn chẩn đoán:

Nếu đường huyết đói > 7,0 mmol/L: Đái tháo đường lâm sàng.

Nếu có từ 1 giá trị trở lên đạt hoặc vượt các mức dưới đây được kết luận đái tháo đường thai kỳ:

• Lúc đói ≥ 5,1 mmol/L;
• Sau 1 giờ ≥ 10,0 mmol/L;
• Sau 2 giờ ≥ 8,5 mmol/L.

Trường hợp cả 3 chỉ số đều dưới ngưỡng trên, thai phụ được xem là hoàn toàn bình thường.

Cách phòng ngừa tiểu đường thai kỳ

Dưới đây là những biện pháp quan trọng giúp mẹ phòng ngừa hiệu quả tiểu đường thai kỳ.

Vận động nhẹ nhàng và đều đặn

Hoạt động thể chất là một trong những cách tự nhiên nhất giúp cơ thể tăng khả năng sử dụng glucose, từ đó ngăn ngừa đường huyết tăng cao. Mẹ bầu nên ưu tiên các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, yoga cho bà bầu hoặc tập kéo giãn cơ. Việc duy trì vận động khoảng 30 phút mỗi ngày với cường độ vừa phải sẽ giúp tăng cường sức khỏe tim mạch, cải thiện trao đổi chất và ổn định đường huyết tốt hơn.

Một lưu ý quan trọng là mẹ không nên tập luyện quá sức. Nhịp tim nên được giữ dưới 140 lần/phút để bảo đảm an toàn cho cả mẹ và bé. Nếu cảm thấy chóng mặt, khó thở hoặc đau bụng, mẹ cần ngừng tập ngay và nghỉ ngơi.

Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học

Dinh dưỡng đóng vai trò không thể thiếu trong việc phòng ngừa tiểu đường thai kỳ. Mẹ bầu nên ưu tiên các thực phẩm giàu chất xơ, ít chất béo bão hòa và hạn chế đường đơn. Một số nhóm thực phẩm có lợi bao gồm:

• Rau xanh, trái cây tươi có chỉ số đường huyết thấp.
• Ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt, lúa mạch.
• Protein nạc như cá, thịt gia cầm, đậu hũ và các loại đậu.

Ngoài ra, mẹ nên chia nhỏ bữa ăn trong ngày để tránh đường huyết tăng đột ngột sau ăn. Việc tuân thủ chế độ ăn khoa học không chỉ giúp kiểm soát đường huyết mà còn hỗ trợ bé phát triển toàn diện.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ và theo dõi đường huyết

Tầm soát sức khỏe thường xuyên trong suốt thai kỳ là bước quan trọng giúp phát hiện sớm nguy cơ tiểu đường thai kỳ. Mẹ bầu nên khám đúng lịch, làm xét nghiệm tầm soát vào tuần 24 – 28 để đánh giá khả năng dung nạp glucose của cơ thể.

Chế độ ăn phù hợp giúp thai phụ kiểm soát tốt đường huyết

Đối với phụ nữ mắc tiểu đường thai kỳ, chế độ ăn uống đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc ổn định đường huyết và đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi.

Thực phẩm nên ăn

Mẹ bầu nên ưu tiên các nhóm thực phẩm giúp cung cấp năng lượng ổn định mà không làm đường huyết tăng đột ngột. Các loại thịt nạc, đậu hũ, cá nạc, sữa chua không đường, sữa ít béo là lựa chọn phù hợp vì chứa protein lành mạnh và ít chất béo bão hòa. Đây là nguồn dinh dưỡng quan trọng hỗ trợ thai nhi phát triển mô cơ và hệ miễn dịch.

Bên cạnh đó, nhóm thực phẩm giàu chất xơ và vitamin như gạo lứt, yến mạch, các loại đậu, rau xanh và trái cây ít ngọt (bưởi, táo, dâu…) giúp làm chậm quá trình hấp thu glucose, nhờ đó giữ cho đường huyết ổn định hơn sau mỗi bữa ăn.

Dù cần kiểm soát đường huyết, thai phụ vẫn phải đảm bảo đầy đủ các nhóm chất: tinh bột tốt, protein, chất béo lành mạnh, vitamin và khoáng chất. Ngoài ra, từ tháng thứ 4 trở đi, mẹ có thể bổ sung thêm canxi để hỗ trợ phát triển xương cho thai nhi, nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Thực phẩm nên tránh

Để hạn chế tối đa nguy cơ tăng đường huyết đột ngột, mẹ bầu cần tránh các loại thực phẩm chứa đường tinh luyện như bánh kẹo, chè, kem, nước ngọt. Đây là những thực phẩm dễ làm đường huyết tăng cao trong thời gian ngắn và gây nguy hiểm cho cả mẹ lẫn bé.

Những thực phẩm giàu tinh bột tinh chế như cơm trắng, mì gói, bánh ngọt cũng nên được hạn chế vì tốc độ chuyển hóa thành glucose rất nhanh. Thay vào đó, mẹ có thể thay thế bằng gạo lứt, khoai lang hoặc yến mạch.

Ngoài ra, các món ăn có nhiều chất béo bão hòa như da động vật, nội tạng, đồ chiên rán sẽ làm giảm độ nhạy insulin và tăng nguy cơ rối loạn mỡ máu. Thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối như mì gói, thịt nguội, đồ hộp cũng không phù hợp vì dễ làm tăng huyết áp và gây ảnh hưởng xấu đến thận.

Cuối cùng, mẹ nên tránh rượu bia, cà phê và trà đặc vì các thức uống này có thể tác động đến tim mạch, giấc ngủ và kiểm soát đường huyết.

Việc theo dõi và duy trì đường huyết trong ngưỡng an toàn là chìa khóa để hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng do tiểu đường thai kỳ gây ra. Khi nắm rõ tiểu đường thai kỳ chỉ số bao nhiêu là nguy hiểm, mẹ bầu sẽ dễ dàng phối hợp cùng bác sĩ để xây dựng chế độ dinh dưỡng, vận động và điều trị phù hợp. Một thai kỳ khỏe mạnh luôn bắt đầu từ sự chủ động của người mẹ. Vì vậy, nếu nhận thấy đường huyết có dấu hiệu tăng cao, mẹ đừng chần chừ mà hãy đến cơ sở y tế để được đánh giá và hỗ trợ kịp thời, nhằm đảm bảo an toàn tối đa cho cả mẹ và bé.