Ưu và nhược điểm của phương pháp ghép tế bào gốc đồng loài

Quá trình ghép tế bào gốc đồng loài giúp khôi phục hoặc cải thiện chức năng tạo máu và miễn dịch của người nhận, giúp họ đối phó với các bệnh lý như bệnh bạch cầu dòng tủy, ung thư máu, hoặc các hội chứng suy giảm miễn dịch.

Tuy nhiên, quá trình ghép tế bào gốc đồng loài cũng đem lại một số rủi ro và hạn chế, bao gồm nguy cơ phản ứng miễn dịch, lây nhiễm và biến chứng khác. Do đó, việc lựa chọn phương pháp điều trị này thường được thực hiện sau sự cân nhắc kỹ lưỡng từ các chuyên gia y tế và dựa trên tình trạng sức khỏe cụ thể của người bệnh.

Ghép tế bào gốc đồng loài là gì?

Ghép tế bào gốc đồng loài là quy trình truyền tế bào gốc từ một người hiến tặng có mối quan hệ huyết thống hoặc không huyết thống (tuân thủ các tiêu chuẩn nhất định) cho người bệnh. Thường thực hiện sau khi người bệnh đã trải qua quá trình tiền sử liệu pháp không diệt tủy hoặc diệt tủy. Trong quy trình này, các tế bào gốc khỏe mạnh từ người hiến tặng được sử dụng để thay thế các tế bào gốc bị tổn thương hoặc thiếu hụt trong cơ thể của người bệnh, thường do những tác động của liệu pháp hóa hoặc xạ cao liều để chữa trị các bệnh tiềm ẩn.

Dưới đây là 3 nguồn tế bào gốc có thể được sử dụng trong phương pháp ghép tế bào gốc đồng loài:

Tế bào gốc máu ngoại vi: Tế bào gốc máu ngoại vi được lấy từ máu của người hiến tặng thông qua quá trình phân tách máu bằng kỹ thuật apheresis. Người hiến tặng được tiêm thuốc kích thích tế bào gốc di chuyển từ tủy xương ra ngoại vi nhiều hơn bình thường để tăng số lượng tế bào gốc trong máu. Các tế bào gốc được thu thập từ máu, điều này có thể được thực hiện một cách thuận tiện trong khi người hiến tặng vẫn ở trạng thái tỉnh táo.

Tế bào gốc tủy xương: Loại tế bào gốc này được thu thập từ tủy xương của người hiến tặng thông qua quá trình thu hoạch tủy xương, thường được tiến hành trong phòng phẫu thuật. Người hiến tặng có thể rời khỏi bệnh viện và trở về nhà vào cùng ngày sau khi thực hiện quá trình này.

Tế bào gốc máu cuống rốn: Tế bào gốc máu cuống rốn được thu thập từ máu của dây rốn và nhau thai sau khi em bé ra đời. Loại tế bào gốc này được lấy ra và đông lạnh, sau đó được lưu trữ tại ngân hàng máu cuống rốn cho đến khi cần thiết để tiến hành ghép tế bào gốc.

Ghép tế bào gốc đồng loài chữa những bệnh gì?

Ghép tế bào gốc đồng loài có thể được áp dụng để điều trị:

Bệnh bạch cầu dòng tủy cấp tính: Đây là một loại bệnh ác tính ảnh hưởng đến tủy xương và dòng tủy, khiến cơ thể không sản xuất đủ bạch cầu để chống lại các loại vi khuẩn và vi rút.

Bệnh bạch cầu lymphocytic cấp tính: Cũng là một loại bệnh ác tính của hệ thống máu, ảnh hưởng đến khả năng sản xuất bạch cầu, gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, sốt cao và nhiễm trùng.

Thiếu máu bất sản: Đây là tình trạng khi cơ thể không sản xuất đủ số lượng tế bào máu đỏ để cung cấp đủ oxi cho các mô và cơ quan, dẫn đến các triệu chứng như mệt mỏi, da vàng, và hồng cầu thấp.

Hội chứng suy giảm miễn dịch kết hợp nghiêm trọng: Đây là một tình trạng khi hệ thống miễn dịch của cơ thể bị suy giảm nghiêm trọng, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng và các bệnh lý khác.

Bệnh thalassemia: Đây là một loại bệnh di truyền ảnh hưởng đến khả năng sản xuất hemoglobin, gây ra thiếu máu và các vấn đề liên quan đến sự lưu thông của máu.

Thiếu kết dính bạch cầu: Đây là tình trạng khi các bạch cầu không kết dính chặt chẽ vào nhau, dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng và các vấn đề về huyết học khác.

Các bệnh trên đều ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống tạo máu của cơ thể và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Ghép tế bào gốc đồng loài cung cấp một phương pháp tiềm năng để thay thế cho những tế bào không khỏe mạnh và khôi phục lại chức năng sản xuất tế bào máu trong cơ thể, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và tăng cơ hội sống sót cho bệnh nhân.

Ưu và nhược điểm của phương pháp ghép tế bào gốc đồng loài với ghép tế bào gốc tạo máu tự thân

Ghép tế bào gốc tạo máu có thể chia thành hai nhóm chính: Ghép tự thân và ghép đồng loài. Cả hai phương pháp này đều sử dụng tế bào gốc để điều trị các căn bệnh ác tính. Sự lựa chọn giữa hai phương pháp này thường được các bác sĩ xem xét và quyết định dựa trên từng trường hợp cụ thể.

Ghép tự thân:

Chỉ định: Các bệnh ung thư của tế bào plasma như u đa tuỷ xương, lymphoma (Hogdkin và không Hogdkin), u đặc; cũng như các bệnh khác như ung thư bạch cầu dòng tuỷ, ung thư bạch cầu dòng lympho, hội chứng loạn sinh tuỷ/rối loạn tăng sinh tuỷ, suy tuỷ xương và các bệnh khác.

Nguồn tế bào gốc: Tế bào gốc được thu thập từ chính bệnh nhân, thường là trước khi họ tiếp tục quá trình điều trị bằng hóa trị hoặc xạ trị. Quá trình này giúp khôi phục lại các tế bào máu bị tổn thương sau khi hoá trị và xạ trị.

Ưu điểm: Nguy cơ thấp, cơ hội mọc mảnh ghép rất cao, không có vấn đề về bất đồng miễn dịch như bệnh vật ghép chống chủ.

Nhược điểm: Không có phản ứng miễn dịch chống lại tế bào ung thư, tế bào ung thư có thể bị lẫn trong mảnh ghép.

Ghép đồng loài:

Chỉ định: Chủ yếu cho các bệnh như ung thư bạch cầu dòng tủy, ung thư bạch cầu dòng lympho, hội chứng loạn sinh tủy/rối loạn tăng sinh tuỷ, lymphoma, suy tuỷ xương và các bệnh khác.

Nguồn tế bào gốc: Tế bào gốc được lấy từ người cho, có thể là người thân hoàn toàn hoặc không hoàn toàn hòa hợp về HLA, hoặc từ người không cùng huyết thống với HLA thích hợp. Các nguồn TBG cũng có thể là từ máu cuống rốn của em bé sau khi sinh.

Ưu điểm: Phản ứng miễn dịch chống lại tế bào ung thư giúp tăng hiệu quả điều trị, có cơ hội chữa khỏi bệnh ở một số trường hợp.

Nhược điểm: Nguy cơ cao hơn về phản ứng miễn dịch, bệnh vật ghép chống chủ có thể gây nguy hiểm cho bệnh nhân và cần được kiểm soát chặt chẽ.

Trong cả hai phương pháp, mục tiêu chính là sử dụng tế bào gốc để khôi phục lại hệ thống tạo máu bị tổn thương. Sự phát triển trong kỹ thuật xử lý mảnh ghép và điều trị các biến chứng sau ghép đã giúp tăng cường số lượng các ca ghép tế bào gốc đồng loài, mang lại hy vọng cho nhiều bệnh nhân và gia đình của họ.

Xem thêm:

Ghép tế bào gốc trong điều trị u lympho không Hodgkin

Chăm sóc bệnh nhân sau cấy ghép tế bào gốc chữa bại não