Xương sên là gì? Bị gãy xương sên phải làm sao?

Xương sên là bộ phận quan trọng đối với chức năng vận động của con người. Nhưng xương sên là gì? Vai trò của xương sên đối với cơ thể? Và điều quan trọng là phải làm gì khi gặp tình trạng gãy xương sên? Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu trả lời những câu hỏi này trong bài viết dưới đây.

Xương sên là gì?

Xương sên là phần nhỏ nhất trong hệ xương, đặt ở vùng cổ bàn chân, nằm giữa đầu dưới của xương chày, xương gót và cẳng chân. Chức năng cơ bản của xương sên là cung cấp hỗ trợ và nâng đỡ cho cơ thể ở vùng bàn chân.

Khi xảy ra tình trạng gãy xương sên thường phân thành 3 loại:  Gãy cổ xương sên mà không di lệch; gãy xương sên di lệch một phần hoặc hoàn toàn, nhưng không ảnh hưởng đến khớp chày sên và khớp sên gót; và trường hợp xương sên bị trật ra khỏi khớp chày sên hoặc sên gót.

Nguyên nhân gây gãy xương sên

Chức năng chính của xương sên là tham gia vào việc nâng đỡ cơ thể. Các nguyên nhân thường dẫn đến gãy xương sên có thể bao gồm:

• Tác động mạnh từ ngoại lực trực tiếp lên vùng cổ bàn chân.
• Thương tích do tai nạn.
• Té ngã do chân không được đặt đúng tư thế hoặc tư thế đứng không chắc chắn.
• Chấn thương khi chơi thể thao, đặc biệt là các môn đối kháng hoặc va chạm mạnh.

Mặc dù gãy xương sên có thể xảy ra với bất kỳ ai, nhưng có một số nhóm người có nguy cơ cao hơn bao gồm: Người cao tuổi, những người mắc các vấn đề về sức khỏe xương như thoái hóa, lão hóa, ung thư xương; những người thường xuyên sử dụng corticoid hay phụ nữ đã mãn kinh.

Dấu hiệu bị gãy xương sên

Gãy xương sên, dù là một dạng gãy xương nhỏ nhưng vẫn có thể gây ra những triệu chứng đáng chú ý. Những dấu hiệu gãy xương sên bao gồm:

• Cổ chân bầm tím, sưng phù: Vùng cổ chân gãy xương có thể trở nên bầm tím và sưng phù do việc tổn thương các mạch máu và mô mềm xung quanh.
• Đau chói ngay tại vị trí gãy xương sên: Đau đớn thường được cảm nhận tại vị trí xương sên gãy, đặc biệt là khi di chuyển. Đau có thể trở nên dữ dội hơn khi áp dụng lực lên vùng bị tổn thương.
• Mất hay giảm chức năng vận động của chân: Bệnh nhân có thể gặp khó khăn khi cử động, hạn chế cử động hoặc thậm chí không thể di chuyển bình thường do sự tổn thương của xương sên.
• Nghe tiếng lạo xạo xương: Một số trường hợp có thể nghe thấy tiếng lạo xạo từ vùng xương sên gãy mỗi khi cử động chân.
• Gãy xương sên có thể khiến bàn chân biến dạng hoặc thay đổi hình dạng.
• Xuất hiện các cử động bất thường ở chân gãy: Đôi khi, người bệnh có thể xuất hiện các cử động không bình thường ở vùng bàn chân bị gãy xương sên.
• Tình trạng gãy xương sên hở: Trong trường hợp nặng nhất, xương sên có thể gãy hở, xương đâm xuyên qua da và gây ra vết thương hở ngoài da.

Gãy xương sên không chỉ gây tổn thương cho xương mà còn ảnh hưởng đến các mạch máu và mô mềm xung quanh. Gãy xương sên có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như chèn ép, nhiễm trùng, hoặc hoại tử tạm thời hoặc vĩnh viễn liên quan đến các mô xung quanh. Do đó, việc nhận biết và điều trị kịp thời là cực kỳ quan trọng để ngăn ngừa những biến chứng tiềm ẩn.

Xương sên bị gãy phải làm sao?

Xương sên đóng vai trò quan trọng trong hệ thống xương của cơ thể. Tuy nhiên, điều đó cũng đồng nghĩa với việc hệ thống mạch máu nuôi dưỡng của xương sên cũng tương đối nghèo nàn. Do đó, khi có tình trạng gãy xương sên, việc hồi phục có thể gặp nhiều khó khăn hơn so với những loại xương khác.

Gãy xương sên thường đi kèm với tổn thương mạch máu, làm giảm khả năng tự phục hồi của cơ thể. Điều này có thể dẫn đến tình trạng hoại tử xương hoặc tiêu xương, làm mất khả năng chống đỡ của cơ thể, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng lao động và chất lượng cuộc sống.

Đối với những trường hợp gãy xương sên nhẹ và ít hoặc không xê dịch nhiều, phương pháp điều trị bảo tồn thường được ưu tiên. Các biện pháp trong điều trị này có thể bao gồm việc nắn chỉnh hình xương, sử dụng bó bột cố định xương để giữ vững vị trí của xương, cùng với việc sử dụng các loại thuốc giảm đau và kháng viêm để giảm triệu chứng đau và sưng.

Tuy nhiên, trong những trường hợp gãy xương sên nghiêm trọng hơn hoặc khi các phương pháp điều trị bảo tồn không mang lại kết quả mong muốn, có thể chỉ định phẫu thuật. Phẫu thuật gãy xương sên thường được chỉ định trong các trường hợp khi điều trị bảo tồn không hiệu quả, gãy xương sên di lệch nhiều, gãy cổ xương sên di lệch, hoặc gãy kèm theo trật xương sên hoàn toàn.

Trong quá trình phẫu thuật, các bác sĩ sẽ tiến hành tái tạo lại các phần xương sên bị gãy. Trong một số trường hợp đặc biệt, người bệnh sẽ cần phải thực hiện cắt bỏ xương sên và hàn khớp sau đó để điều trị hoàn toàn các triệu chứng và đảm bảo phục hồi chức năng của cổ chân một cách hoàn toàn.

Để tối ưu hóa việc điều trị và giảm thiểu các biến chứng, bác sĩ thường cần phải phần loại bỏ xương sên gãy và hàn các khớp còn lại của cổ chân lại. Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc người bệnh sẽ hoàn toàn mất khả năng vận động cổ chân và không thể đi lại linh hoạt như bình thường.

Chăm sóc sau khi phẫu thuật

Để quá trình phục hồi sau khi thay xương sên nhân tạo diễn ra thuận lợi hơn, người bệnh cần tuân thủ các lưu ý sau:

• Tuân thủ mọi hướng dẫn từ bác sĩ, đặc biệt là việc sử dụng thuốc và thời gian tái khám.
• Hạn chế hoạt động nặng và đi lại quá nhiều, đặc biệt là các hoạt động mạnh bên chân bị gãy xương sên.
• Kê cao chân khi ngủ hoặc ngồi lâu để giảm áp lực lên vùng chấn thương.
• Ưu tiên bổ sung các thực phẩm giàu canxi như tôm, cua, cá, thịt, đậu, và rau xanh.
• Cân nhắc bổ sung canxi qua các loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng để tăng cường quá trình phục hồi.

Xương sên tuy nhỏ nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc nâng đỡ cơ thể ở vùng cổ bàn chân. Khi xương sên bị gãy, phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào mức độ và tình trạng của chấn thương để điều trị bảo tồn hoặc phẫu thuật tái thiết. Điều quan trọng nhất là sự can thiệp kịp thời và chính xác từ các chuyên gia y tế, đó là yếu tố then chốt giúp đảm bảo hồi phục và khôi phục chức năng. Vì vậy, hiểu biết về xương sên và cách xử lý khi gặp phải tình trạng gãy xương sên là vô cùng quan trọng để duy trì sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Xem thêm:

• Tìm hiểu về xương sàng và bệnh lý viêm xoang sàng nguy hiểm
• Xương chẩm là gì? Một số vấn đề liên quan đến xương chẩm thường gặp