Béo phì là gì? Nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa

Béo phì có nghĩa là sự gia tăng tình trạng mỡ trong cơ thể. Mức độ béo phì có thể được tính toán dựa vào chỉ số khối cơ thể (BMI - Body Mass Index) tính bằng cách chia cân nặng của một người (tính theo đơn vị kilogram) cho bình phương chiều cao (đơn vị mét) người đó, vì vậy đơn vị của BMI là kg/m².

Những dấu hiệu của béo phì

Các biểu hiện thường gặp của béo phì bao gồm:

• Tăng cân nhanh chóng, tích tụ mỡ rõ rệt ở vùng bụng, đùi hoặc hông;
• Chỉ số BMI cao hơn mức bình thường;
• Thường xuyên mệt mỏi, ít năng lượng trong sinh hoạt hằng ngày;
• Khó thở khi vận động nhẹ hoặc ngủ ngáy nhiều vào ban đêm.

Tuy nhiên, ở một số người, béo phì tiến triển âm thầm mà không có triệu chứng rõ rệt, chỉ được phát hiện khi thăm khám sức khỏe định kỳ hoặc khi đã xuất hiện các biến chứng chuyển hóa đi kèm.

Tác động của béo phì đối với sức khỏe

Béo phì hoặc sự gia tăng BMI là yếu tố nguy cơ chính cho rất nhiều các bệnh lý không lây nhiễm bao gồm: Bệnh lý tim mạch (đột quỵ và bệnh tim), đái tháo đường, bệnh lý cơ xương khớp (đặc biệt là thoái hoá khớp), một số bệnh lý ung thư (ung thư vú, ung thư buồng trứng, ung thư tinh hoàn, ung thư gan, ung thư túi mật, ung thư thận và ung thư đại tràng).

Béo phì ở trẻ em làm tăng nguy cơ béo phì khi trưởng thành, nguy cơ tử vong sớm và tàn tật tăng cao hơn. Bên cạnh việc gia tăng rủi ro trong tương lai, trẻ béo phì có thể gặp các tình trạng khác như khó thở, tăng nguy cơ gãy xương, tăng huyết áp, các biểu hiện sớm của bệnh tim mạch và đề kháng insulin, các vấn đề về tâm lý.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Đa số mọi người đều nhận thức được béo phì sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ, nhưng hầu hết mọi người chỉ coi đây là một vấn đề của lối sống mà họ chọn. Béo phì là một bệnh lý có thể điều trị được, do đó nếu bạn thấy cân nặng tăng nhiều hoặc đơn giản là khi chỉ số BMI đã đạt mức béo phì, thì đây chính là thời điểm bạn cần đến khám bác sĩ hoặc các chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn và điều trị.

Bên cạnh đó, nếu béo phì gây ra bất kỳ tình trạng sức khỏe xấu nào cho cơ thể như: Khó thở, mệt mỏi, tình trạng lo âu, trầm cảm... hãy đến khám bác sĩ ngay.

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh, giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Béo phì là một vấn đề sức khỏe phức tạp gây ra bởi sự kết hợp của nhiều nguyên nhân và các yếu tố hành vi cá nhân, di truyền.

Nguyên nhân cơ bản của béo phì/thừa cân là sự mất cân bằng giữa năng lượng hấp thu và năng lượng tiêu thụ hằng ngày. Việc ăn nhiều các loại thực phẩm giàu năng lượng, nhiều chất béo và đường, kết hợp với yếu tố hành vi cá nhân như lối sống kém vận động, không thường xuyên tập thể dục sẽ dẫn đến tình trạng tích tụ mỡ dưới da, dẫn đến béo phì.

Các yếu tố khác như: Mức độ được giáo dục của cá nhân, sự tiếp nhận quảng cáo từ các loại thực phẩm, môi trường sống xung quanh và kể cả di truyền cũng góp phần dẫn đến béo phì. Một số trường hợp hiếm gặp béo phì có thể di truyền trong gia đình. Tuy nhiên, nhìn chung thì béo phì vẫn là bệnh lý đa yếu tố, là sự tương tác phức tạp giữa nhiều yếu tố gene, yếu tố môi trường, hành vi và lối sống của cá nhân.

Bên cạnh đó, một số bệnh có thể dẫn đến béo phì hoặc tăng cân như bệnh Cushing, hội chứng buồng trứng đa nang. Các loại thuốc như steroid và một số thuốc chống trầm cảm cũng có thể gây tăng cân.