U tụy nội tiết Insulinoma là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

U tụy nội tiết Insulinoma là gì?

Một trong những chức năng của tuyến tụy là sản xuất hormone, như insulin, giúp kiểm soát lượng đường trong máu của bạn. Insulin (hormon được tụy tiết ra) là chìa khóa giúp đường từ máu đi vào tế bào như cơ, mỡ để đường trong máu luôn ở trong giới hạn cho phép. U tụy nội tiết Insulinoma là khối u tại tụy tiết ra insulin liên tục, chính vì vậy đường liên tục vào trong tế bào làm cho đường trong máu giảm xuống.

Não là cơ quan chỉ sử dụng đường để tạo năng lượng, chúng chiếm 2% trọng lượng nhưng lại sử dụng 20% tổng lượng đường của cơ thể. Khi đường trong máu hạ xuống sẽ thiếu năng lượng cho não, chính vì vậy sẽ gây ra các triệu chứng ở thần kinh. Và cơ thể sẽ kích hoạt hệ thần kinh tư động (giao cảm). Do đó biểu hiện của triệu chứng hạ đường huyết trong Insulinoma sẽ liên quan đến não và thần kinh tự động.

Biểu hiện hạ đường buyết sẽ rõ ràng hơn khi mà bạn đang nhịn đói vi lượng đường trong máu thấp. Còn những trường hợp tăng tiết nhiều insulin thì kể cả khi no, bạn vẫn có thể xảy ra triệu chứng hạ đường huyết.

U tụy nội tiết Insulinoma là một loại khối u thần kinh nội tiết (Neuroendocrine Tumor - NET), hiếm gặp nhưng thường là lành tính (90 - 95%), khoảng 5-10% u tụy nội tiết là ác tính.

U tụy nội tiết Insulinoma được chẩn đoán bằng lâm sàng kết hợp với xét nghiệm và phẫu thuật cắt bỏ là điều trị ưu tiên, một số thuốc có thể được sử dụng nếu người bệnh không đáp ứng với phẫu thuật.

Những dấu hiệu và triệu chứng của u tụy nội tiết Insulinoma

Nên nghi ngờ người bệnh mắc u tụy nội tiết Insulinoma khi người bệnh có biểu hiện bộ ba Whipple, gồm:

• Các triệu chứng hạ đường huyết;
• Nồng độ đường huyết thấp;
• Sự cải thiện triệu chứng sau khi điều trị với glucose.

Hạ đường huyết lúc đói là dấu hiệu đặc trưng nhất của u tụy nội tiết Insulinoma, được báo cáo ở 73% số người mắc. Khoảng 20% người bệnh có cả triệu chứng hạ đường huyết lúc đói và sau bữa ăn. Ngày càng có nhiều người bệnh chỉ báo cáo triệu chứng hạ đường huyết sau bữa ăn, triệu chứng này nổi bật hơn ở nam giới và tăng cân xảy ra ở hầu hết những người bệnh này.

Hạ đường huyết nghiêm trọng có thể biểu hiện các triệu chứng của thần kinh bao gồm:

Khoảng 85% bệnh nhân có các triệu chứng hạ đường huyết bao gồm nhìn đôi, mờ mắt, hồi hộp hoặc yếu.

• Triệu chứng não gồm: Yếu, mệt mỏi hoặc chóng mặt; hành vi không phù hợp (đôi khi bị nhầm là say rượu), khó tập trung; lú lẫn; mờ mắt; và trong những trường hợp nghiêm trọng, hôn mê và tử vong. Khoảng 12% bệnh nhân bị co giật toàn thể.
• Các triệu chứng hệ thần kinh tự động (hạ đường huyết gây giải phóng adrenaline) bao gồm yếu, đổ mồ hôi, nhịp tim nhanh, lo lắng và đói.

Hạ đường huyết thường xảy ra vài giờ sau bữa ăn. Trong những trường hợp nghiêm trọng, các triệu chứng có thể phát triển trong giai đoạn sau bữa ăn. Các triệu chứng có thể trầm trọng hơn do tập thể dục, uống rượu, chế độ ăn ít calo

Tăng cân xảy ra ở 20-40% các trường hợp, vì bệnh nhân có thể ăn thường xuyên để tránh các triệu chứng.

Chứng hay quên do biến cố hạ đường huyết là phổ biến. Một số trường hợp được báo cáo trong y văn, u tụy nội tiết Insulinoma có thể biểu hiện các triệu chứng tâm thần, đặc biệt là các cơn hoảng loạn.

Biến chứng có thể gặp khi mắc u tụy nội tiết Insulinoma

Các biến chứng liên quan đến u tụy nội tiết Insulinoma bao gồm hạ đường huyết dai dẳng gây cản trở các hoạt động hằng ngày, suy giảm nhận thức thần kinh không hồi phục và thậm chí là tử vong.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn gặp các triệu chứng của các cơn hạ đường huyết lúc đói hay hạ đường huyết sau ăn như được mô tả ở trên, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị.

Hoặc khi bạn gặp các triệu chứng dai dẳng hay tái phát sau điều trị, bạn cũng nên đến gặp bác sĩ để xem xét hướng điều trị tiếp theo phù hợp với bạn.

Nguyên nhân dẫn đến u tụy nội tiết Insulinoma

Nguyên nhân của u tụy nội tiết Insulinoma vẫn chưa được biết chính xác.

Khối u nội tiết loại 1 (Multiple endocrine neoplasia type 1 - MEN1) là một rối loạn di truyền được đặc trưng bởi khuynh hướng dễ mắc các khối u tuyến yên, tuyến cận giáp và tuyến tụy. Khi u tụy nội tiết Insulinoma liên quan đến MEN1, đột biến gen MEN1 ở nhiễm sắc thể 11q13 thường xuất hiện trong hầu hết các trường hợp.