Nhiễm nấm Histoplasma là bệnh gì? Dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân và cách phòng ngừa

Nhiễm nấm Histoplasma là bệnh gì?

Histoplasmosis là một loại nhiễm trùng phổi. Nguyên nhân là do hít phải bào tử nấm Histoplasma Capsulatum (H.capsulatum). Những bào tử nấm này tồn tại trong môi trường tự nhiên như đất, phân động vật (chim, dơi) nhiễm nấm và chuồng chim. Các bào tử nấm phát tán trong không khí khi đất bị xáo trộn, đôi khi do các dự án xây dựng hoặc dọn dẹp.

Mọi người có thể mắc bệnh Histoplasmosis sau khi hít phải bào tử nấm cực nhỏ trong không khí. Mặc dù hầu hết những người hít phải bào tử không bị bệnh nhưng những người hít phải có thể bị sốt, ho và mệt mỏi. Nhiều người mắc bệnh Histoplasmosis sẽ tự khỏi mà không cần dùng thuốc, nhưng ở một số người, chẳng hạn như những người có hệ miễn dịch yếu, tình trạng nhiễm trùng có thể trở nên nghiêm trọng.

Những dấu hiệu và triệu chứng của nhiễm nấm Histoplasma

Bệnh Histoplasmosis là do nhiễm nấm Histoplasma Capsulatum. Khoảng 95% các bệnh nhân nhiễm nấm Histoplasma không có triệu chứng hoặc các triệu chứng thường nhẹ. Trong những trường hợp gây bệnh, các triệu chứng sẽ tự biến mất trong vòng vài tuần đến một tháng. Các triệu chứng và dấu hiệu của bệnh Histoplasmosis bao gồm:

Triệu chứng nhẹ (những triệu chứng này xuất hiện từ 3 đến 17 ngày sau khi tiếp xúc với nấm):

• Sốt nhẹ hoặc không có sốt;
• Mệt mỏi;
• Đau ngực;
• Ho khan;
• Đau cơ và khớp;
• Đau đầu và đau nhức cơ thể;
• Lở miệng;
• Da nổi mẩn đỏ, thường ở cẳng chân.

Triệu chứng nghiêm trọng (thường xảy ra ở những người có hệ miễn dịch suy yếu):

• Sốt cao;
• Viêm phổi: Gây khó thở, ho khan, đau ngực;
• Viêm gan và tụy: Gây sụt cân, mệt mỏi, buồn nôn, nôn mửa, đau vùng bụng;
• Viêm màng não: Gây đau đầu, buồn nôn, nôn mửa, cảm giác mất tỉnh táo;
• Viêm mạch máu: Gây bệnh nghẽn mạch, viêm mạch máu ngoại vi.

Biến chứng có thể gặp khi bị nhiễm nấm Histoplasma

Bệnh Histoplasmosis có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ngay cả ở những người khỏe mạnh. Đối với trẻ sơ sinh, người lớn tuổi và những người có hệ miễn dịch yếu, các vấn đề tiềm ẩn thường đe dọa đến tính mạng. Các biến chứng có thể bao gồm:

• Hội chứng suy giảm hô hấp cấp tính: Bệnh Histoplasmosis có thể làm tổn thương phổi đến mức các túi khí bắt đầu chứa đầy chất lỏng. Điều này ngăn cản sự trao đổi không khí tốt và có thể làm cạn kiệt oxy trong máu của bạn.
• Vấn đề tim mạch: Viêm túi bao quanh tim (màng ngoài tim) được gọi là viêm màng ngoài tim. Khi chất lỏng trong túi này tăng lên, nó có thể cản trở khả năng bơm máu của tim.
• Suy thượng thận: Bệnh Histoplasmosis có thể gây hại cho tuyến thượng thận, nơi sản sinh ra các hormone hướng dẫn hầu hết mọi cơ quan và mô trong cơ thể bạn.
• Viêm màng não: Trong một số trường hợp, bệnh histoplasmosis có thể gây ra tình trạng viêm màng bao quanh não và tủy sống của bạn.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nấm Histoplasma là một loại nấm gây nhiễm trùng và thường xuyên tấn công hệ hô hấp của con người, bao gồm triệu chứng của bạn, mức độ nghiêm trọng của bệnh, tiến triển của nhiễm trùng và tình trạng sức khỏe. Nếu có triệu chứng như sốt, ho, khó thở, mệt mỏi hoặc bất kỳ triệu chứng nào khác liên quan đến vấn đề hô hấp và nghi ngờ mình bị nhiễm nấm Histoplasma, nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế càng sớm càng tốt. Điều quan trọng là tham khảo ý kiến ​​bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị.

Nguyên nhân nhiễm nấm Histoplasma

Nguyên nhân chính của nhiễm nấm Histoplasma là tiếp xúc với vi khuẩn Histoplasma Capsulatum. Vi khuẩn này phát triển trong môi trường có chứa phân động vật, như đất làm ruộng, đất chứa phân chim, hoặc hang động nơi có sự tích tụ phân. Khi phân của động vật bị nhiễm Histoplasma, nấm sẽ phát triển và tạo ra các phần tử vi khuẩn có thể lơ lửng trong không khí.

Người có thể nhiễm nấm Histoplasma qua việc hít phải các phần tử nấm trong không khí. Các tác nhân tiếp xúc với nấm Histoplasma bao gồm:

• Hít phải bụi chứa vi khuẩn Histoplasma: Khi đất chứa phân động vật bị phá vỡ hoặc đảo lộn, các phần tử nấm Histoplasma có thể bay lên trong không khí dưới dạng bụi. Người có thể hít phải bụi này và nhiễm nấm.
• Tiếp xúc với phân động vật nhiễm Histoplasma: Nếu tiếp xúc trực tiếp với phân động vật chứa vi khuẩn Histoplasma, người có thể nhiễm nấm qua da hoặc màng nhầy.
• Tiếp xúc với các vật liệu chứa Histoplasma: Vi khuẩn Histoplasma có thể tồn tại trong các vật liệu như đất, phân động vật đã phân hủy, hoặc phân chim khi dọn dẹp, tu sửa hoặc phá bỏ các tòa nhà cũ. Tiếp xúc trực tiếp với các vật liệu này có thể gây nhiễm nấm.

Nguyên nhân nhiễm nấm Histoplasma thường liên quan đến hoạt động như làm ruộng, làm việc trong các khu vực có dân số chim cao, đào đất hoặc chặt gỗ xung quanh phân chim hoặc dơi, vệ sinh chuồng gà, đào hang động hoặc ở những người có hệ miễn dịch suy yếu.

Những ai có nguy cơ mắc bệnh nhiễm nấm Histoplasma

Nguy cơ bị nhiễm nấm Histoplasma phụ thuộc vào nhiều yếu tố, có hai yếu tố nguy cơ chính để phát triển căn bệnh này. Đầu tiên là làm việc trong một nghề có nguy cơ cao và yếu tố nguy cơ thứ hai là hệ thống miễn dịch suy yếu.

Nghề nghiệp

Bạn có nhiều khả năng tiếp xúc với bệnh Histoplasmosis nếu công việc của bạn khiến bạn phải tiếp xúc với đất hoặc phân động vật bị xáo trộn. Các công việc có nguy cơ cao bao gồm:

• Công nhân xây dựng;
• Nông dân;
• Người chăn nuôi gia cầm;
• Nhân viên kiểm soát dịch hại;
• Công nhân phá dỡ;
• Thợ sửa mái nhà;
• Người làm vườn và cảnh quan;
• Nhà thám hiểm hang động.

Hệ thống miễn dịch suy yếu

Nhiều người đã tiếp xúc với bệnh Histoplasmosis không bị bệnh rõ rệt. Tuy nhiên, nguy cơ nhiễm trùng nặng sẽ cao hơn nếu bạn có hệ thống miễn dịch bị tổn hại. Các tình trạng liên quan đến khả năng miễn dịch suy yếu bao gồm:

• Trẻ em dưới 2 tuổi và người lớn từ 55 tuổi trở lên có hệ miễn dịch yếu;
• Người nhiễm HIV/AIDS;
• Hóa trị ung thư;
• Thuốc corticosteroid, chẳng hạn như prednisone;
• Thuốc ức chế yếu tố hoại tử khối u, thường được sử dụng để kiểm soát bệnh viêm khớp dạng thấp;
• Thuốc ngăn ngừa đào thải cơ quan cấy ghép.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm nấm Histoplasma

Như đã nói ở trên, có nhiều yếu tố làm tăng tỷ lệ người nhiễm nấm Histoplasma, có thể kể đến như:

• Yếu tố liên quan đến nghề nghiệp: Nông dân, công nhân xây dựng, nhà thám hiểm hang động, người chăn nuôi gia cầm,...
• Yếu tố liên quan đến hệ miễn dịch cơ thể: Trẻ em hoặc người già lớn tuổi, người mắc HIV/AIDS, người cấy ghép tạng, người sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch, người đang hóa trị/xạ trị,...

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán nhiễm nấm Histoplasma

Việc chẩn đoán histoplasmosis, bệnh do nhiễm nấm Histoplasma, thường dựa trên một số phương pháp sau đây, bao gồm:

• Xét nghiệm mẫu mô: Phương pháp này đòi hỏi lấy mẫu mô từ nơi bị nhiễm nấm, chẳng hạn như phổi, da, hoặc các cơ quan khác. Mẫu mô được xem qua kính hiển vi để phát hiện sự hiện diện của vi khuẩn Histoplasma. Các kỹ thuật nhuộm, như nhuộm Giemsa hoặc nhuộm bạch cầu bằng bạch cầu dạng nấm (Fungus Stain), có thể được sử dụng để tăng tính nhạy và đặc hiệu của phương pháp này.
• Xét nghiệm mẫu dịch: Các mẫu có thể bao gồm mẫu dịch phổi, mẫu niệu đạo, mẫu mô phổi hoặc mô tụy. Nếu histoplasmosis tác động vào phổi, việc thu thập mẫu dịch phổi thông qua phương pháp hút chọc (aspiration) hoặc bằng cách sử dụng một thiết bị gọi là bronchoscopy có thể được thực hiện. Mẫu dịch phổi sau đó được kiểm tra dưới kính hiển vi để phát hiện nấm Histoplasma.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể được sử dụng để phát hiện sự hiện diện của kháng nguyên Histoplasma hoặc kháng thể chống lại nấm trong máu. Các kỹ thuật xét nghiệm kháng nguyên Histoplasma, như xét nghiệm huyết thanh hoặc xét nghiệm dung dịch liên kết kháng nguyên (enzyme immunoassay), có thể được sử dụng để chẩn đoán histoplasmosis.
• Xét nghiệm gen: Phương pháp xét nghiệm gen, chẳng hạn như polymerase chain reaction (PCR), có thể được sử dụng để phát hiện và xác định chính xác vi khuẩn Histoplasma trong mẫu mô hoặc mẫu dịch.
• Xét nghiệm hình ảnh: Chụp X-quang phổi hoặc CT scanner có thể được sử dụng để xác định các biểu hiện bệnh trong phổi hoặc các cơ quan khác. Tuy nhiên, các biểu hiện hình ảnh không đặc hiệu và có thể tương tự với nhiều bệnh phổi khác.

Quá trình chẩn đoán histoplasmosis thường kết hợp sử dụng nhiều phương pháp để đưa ra một kết luận chẩn đoán chính xác. Việc tham khảo ý kiến của bác sĩ là quan trọng để lựa chọn và thực hiện các xét nghiệm phù hợp.

Phương pháp điều trị nhiễm nấm Histoplasma

Phương pháp điều trị histoplasmosis, bệnh do nhiễm nấm Histoplasma, thường bao gồm sử dụng các loại thuốc chống nấm và điều trị hỗ trợ. Phương pháp điều trị cụ thể sẽ phụ thuộc vào loại Histoplasmosis, mức độ nhiễm trùng và tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân. Điều trị histoplasmosis thường được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa nhiễm trùng hoặc bác sĩ chuyên khoa hô hấp. Dưới đây là một số phương pháp điều trị thông thường:

• Itraconazole: Đây là loại thuốc chống nấm triazole thường được sử dụng làm thuốc điều trị lựa chọn cho histoplasmosis không nặng. Itraconazole thường được dùng trong thời gian dài, từ vài tuần đến vài tháng, tùy thuộc vào mức độ nhiễm trùng. Liều lượng và thời gian điều trị sẽ được điều chỉnh theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Amphotericin B: Đây là một loại thuốc chống nấm polyene mạnh mẽ thường được sử dụng trong các trường hợp histoplasmosis nặng hoặc khi histoplasmosis ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch yếu. Amphotericin B thường được sử dụng dưới dạng tiêm tĩnh mạch và thường được kết hợp với itraconazole.
• Voriconazole: Voriconazole là một loại thuốc chống nấm triazole khác có thể được sử dụng khi histoplasmosis không phản ứng với itraconazole hoặc amphotericin B, hoặc khi bệnh nhân không thể dung nạp đủ itraconazole.
• Điều trị hỗ trợ: Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể cần điều trị hỗ trợ để giảm các triệu chứng và hỗ trợ chức năng cơ thể. Điều này có thể bao gồm việc sử dụng thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm, thuốc hoặc oxy để giảm khó thở và các biện pháp hỗ trợ khác.
• Phẫu thuật: Trong các trường hợp hiếm khi histoplasmosis gây ra biến chứng nặng như tổn thương cơ quan nội tạng hoặc áp lực trong não, phẫu thuật có thể được xem xét để loại bỏ các mô bị tổn thương hoặc giảm áp lực.

Quá trình điều trị và theo dõi histoplasmosis cần được tiếp tục trong thời gian dài và theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Rất quan trọng để tuân thủ đầy đủ liệu trình và thường xuyên kiểm tra tái khám để đảm bảo hiệu quả điều trị và ngăn ngừa tái phát.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế nhiễm nấm Histoplasma

Chế độ sinh hoạt:

• Tránh tiếp xúc với chất thải của các loài chim và dơi, như phân chim và phân động vật. Hạn chế tiếp xúc với các khu vực có chất thải này, đặc biệt là khu vực nơi có nồng độ cao của chúng.
• Đeo khẩu trang khi làm việc trong môi trường có khả năng tiếp xúc với chất thải động vật.
• Hạn chế hoạt động trong động vật hoang dã như đào hang, hay đi thám hiểm hang động.
• Giữ vệ sinh cá nhân tốt bằng cách rửa tay kỹ trước và sau khi tiếp xúc với đất, chất thải động vật hoặc các vật thể tiềm ẩn Histoplasma.
• Tăng cường hệ miễn dịch giúp ngăn ngừa nhiễm nấm Histoplasma, duy trì một lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục đều đặn và đủ giấc ngủ.

Chế độ dinh dưỡng:

• Tăng cường bổ sung thực phẩm giàu protein như thịt, cá, đậu, hạt, quả và rau xanh lá.
• Bổ sung vitamin và khoáng chất trong khẩu phần ăn đa dạng và phong phú, bao gồm trái cây, rau xanh, hạt, ngũ cốc nguyên hạt, sữa, sản phẩm sữa và thực phẩm chứa vitamin và khoáng chất quan trọng như vitamin C, vitamin D, kẽm và selen.
• Hạn chế đường và thức ăn chế biến nhanh giàu chất béo.
• Tránh và hạn chế sử dụng rượu bia.
• Uống nước 2 lít mỗi ngày.
• Hạn chế ăn muối và duy trì cân nặng khỏe mạnh bằng cách ăn uống hợp lý và tập thể dục thường xuyên.

Phương pháp phòng ngừa nhiễm nấm Histoplasma hiệu quả

Để phòng ngừa bị nhiễm nấm Histoplasma, có thể thực hiện các biện pháp sau:

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Định kỳ kiểm tra sức khỏe với bác sĩ để phát hiện sớm bất kỳ vấn đề nào liên quan đến nhiễm nấm Histoplasma.
• Tránh tiếp xúc với chất thải của các loài chim và dơi, như phân chim và phân động vật. Hạn chế tiếp xúc với các khu vực có chất thải này, đặc biệt là khu vực nơi có nồng độ cao của chúng.
• Đeo khẩu trang khi làm việc trong môi trường có khả năng tiếp xúc với chất thải động vật.
• Hạn chế hoạt động trong động vật hoang dã như đào hang, hay đi thám hiểm hang động.
• Giữ vệ sinh sạch sẽ trong nhà cửa, vườn tược và các khu vực sống và làm việc. Loại bỏ chất thải một cách thích hợp và tránh tạo môi trường ẩm ướt, ổ nhiễm nấm.
• Giữ vệ sinh cá nhân tốt bằng cách rửa tay kỹ trước và sau khi tiếp xúc với đất, chất thải động vật hoặc các vật thể tiềm ẩn Histoplasma.
• Tăng cường hệ miễn dịch giúp ngăn ngừa nhiễm nấm Histoplasma, duy trì một lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục đều đặn và đủ giấc ngủ.