Sỏi ống mật chủ là gì? Nguyên nhân và cách điều trị bệnh

Sỏi ống mật chủ là gì? 

Sỏi mật hay còn gọi là sỏi ống mật chủ là việc ít nhất một viên sỏi mật trong ống mật chủ. Sỏi có thể được tạo thành từ sắc tố mật hoặc muối canxi và cholesterol.

Những dấu hiệu và triệu chứng của sỏi ống mật chủ

Sỏi mật trong ống mật chủ có thể không gây ra triệu chứng trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm. Nhưng nếu một viên sỏi bị mắc kẹt trong ống dẫn và làm tắc nghẽn, có thể gặp phải những triệu chứng sau:

• Đau bụng ở phía trên bên phải hoặc giữa bụng trên;

• Sốt;

• Vàng da (vàng da và mắt);

• Ăn mất ngon;

• Buồn nôn và ói mửa;

• Phân màu đất sét.

Cơn đau do sỏi mật trong ống mật chủ có thể diễn ra lẻ tẻ hoặc có thể kéo dài. Cơn đau có thể nhẹ từng lúc rồi đột ngột dữ dội. Đau dữ dội có thể phải cấp cứu khẩn cấp. Các triệu chứng nghiêm trọng nhất có thể bị nhầm lẫn với cơn đau tim.

Tác động của sỏi ống mật chủ đối với sức khỏe

Sỏi ống mật chủ thường gây đau bụng dữ dội và nhiễm trùng gan mật.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh sỏi ống mật chủ

Khi sỏi mật bị mắc kẹt trong ống mật, mật có thể bị nhiễm trùng. Vi khuẩn do nhiễm trùng có thể lây lan nhanh chóng và có thể di chuyển vào gan. Nhiễm trùng có thể đe dọa tính mạng. Các biến chứng khác có thể xảy ra bao gồm xơ gan mật và viêm tụy.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến sỏi ống mật chủ

Có hai loại sỏi mật: sỏi mật cholesterol và sỏi mật sắc tố.

• Sỏi mật cholesterol thường có màu vàng và là loại sỏi mật phổ biến nhất. Các nhà khoa học tin rằng sỏi cholesterol là do mật có chứa: Quá nhiều cholesterol, quá nhiều bilirubin, không đủ muối mật.

• Sỏi mật sắc tố thường không rõ nguyên nhân. Chúng dường như xảy ra ở những người có bệnh xơ gan, nhiễm trùng đường mật, rối loạn máu di truyền trong đó gan tạo ra quá nhiều bilirubin.

Những ai có nguy cơ mắc phải sỏi ống mật chủ?

Những người có tiền sử sỏi mật hoặc bệnh túi mật có nguy cơ bị sỏi ống mật. Ngay cả những người đã cắt bỏ túi mật cũng có thể gặp phải tình trạng này.

Ngoài ra, một số đối tượng khác cũng có nguy cơ cao mắc sỏi ống mật chủ như người lớn tuổi, phụ nữ, người châu Á, người Mỹ da đỏ và người Mỹ gốc Mexico, tiền sử gia đình có người mắc bệnh sỏi ống mật chủ.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải sỏi ống mật chủ

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc sỏi ống mật chủ, bao gồm:

• Béo phì;

• Chế độ ăn ít chất xơ, nhiều calo, nhiều chất béo;

• Thai kỳ;

• Nhịn ăn kéo dài;

• Giảm cân nhanh chóng;

• Thiếu hoạt động thể chất.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán sỏi ống mật chủ

Chẩn đoán hình ảnh

• Siêu âm qua ổ bụng (TUS): Sử dụng sóng âm tần số cao để kiểm tra gan, túi mật, lá lách, thận và tuyến tụy;

• Chụp CT bụng: Chụp X-quang cắt ngang vùng bụng;

• Siêu âm nội soi (EUS): Nội soi kiểm tra đường tiêu hóa;

• Chụp đường mật nội soi ngược dòng (ERCP): Xác định sỏi, khối u và sự chít hẹp trong đường mật;

• Chụp cộng hưởng từ cholangiopancreatography (MRCP): Chụp MRI túi mật, đường mật và ống tụy;

• Chụp đường mật qua da (PTCA): Chụp X-quang đường mật.

Xét nghiệm khác

• Công thức máu hoàn chỉnh;

• Bilirubin;

• Men tụy;

• Xét nghiệm chức năng gan.

Phương pháp điều trị sỏi ống mật chủ hiệu quả

Điều trị sỏi mật trong ống mật chủ tập trung vào việc giải quyết vấn đề tắc nghẽn. Các phương pháp điều trị này có thể bao gồm:

• Loại bỏ sỏi;

• Tán sỏi;

• Phẫu thuật cắt bỏ túi mật và sỏi (cắt túi mật);

• Phẫu thuật cắt ống mật chủ để loại bỏ sỏi hoặc giúp chúng đi qua (phẫu thuật cắt cơ vòng);

• Đặt stent đường mật.

Phương pháp điều trị sỏi mật trong ống mật phổ biến nhất là phẫu thuật cắt cơ thắt nội soi đường mật (BES). Trong quy trình BES, một thiết bị dạng bóng hoặc rổ được đưa vào ống mật và được sử dụng để lấy sỏi hoặc sỏi. Khoảng 85 phần trăm sỏi ống mật chủ có thể được loại bỏ bằng BES.

Nếu sỏi không tự trôi qua hoặc không thể lấy ra bằng BES, các bác sĩ có thể sử dụng phương pháp tán sỏi. Quy trình này được thiết kế để phân mảnh các viên sỏi để chúng có thể được tán nhỏ một cách dễ dàng.

Những bệnh nhân có sỏi trong ống mật chủ và sỏi mật vẫn còn trong túi mật có thể được điều trị bằng cách cắt bỏ túi mật. Trong khi thực hiện phẫu thuật, bác sĩ cũng sẽ kiểm tra ống mật để kiểm tra sỏi mật còn lại.

Nếu không thể loại bỏ hoàn toàn sỏi hoặc bạn có tiền sử sỏi mật gây ra các vấn đề nhưng không muốn cắt bỏ túi mật, bác sĩ có thể đặt stent đường mật (ống nhỏ để mở đường thông). Những chất này sẽ cung cấp hệ thống thoát nước đầy đủ và giúp ngăn ngừa các đợt sỏi đường mật. Các stent cũng có thể ngăn ngừa nhiễm trùng.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của sỏi ống mật chủ

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị. 

• Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.

• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.

• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

• Bệnh nhân cần lạc quan. Tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến điều trị, hãy nói chuyện với những người đáng tin cậy, chia sẻ với những thành viên trong gia đình, nuôi thú cưng hay đơn giản là đọc sách, làm bất cứ thứ gì khiến bạn thấy thoải mái.

Chế độ dinh dưỡng:

• Tăng chất xơ và giảm chất béo bão hòa.

Phương pháp phòng ngừa sỏi ống mật chủ hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Để ý các dấu hiệu của sỏi ống mật chủ để có thể thăm khám và điều trị kịp thời.