Đau cổ họng là gì? Nguyên nhân và cách xử trí đau cổ họng

Đau cổ họng là gì?

Đau cổ họng là cảm giác đau, khô hoặc ngứa trong cổ họng. Đây là tình trạng viêm nhiễm niêm mạc của họng. Vì cổ họng là vùng cửa ngõ của đường thở và đường ăn nên rất dễ bị nhiễm khuẩn. Đây là vùng có nhiều loại thần kinh (vận động, cảm giác, thực vật) nên rất dễ gây ra các phản xạ thần kinh nội tiết ở cả vùng xa của cơ thể. Mặt khác, họng rất giàu tổ chức liên kết và bạch huyết như VA, amidan, lưỡi và khẩu cái, tạo thành vòng Waldeyer. Tổ chức bạch huyết chứa một lượng lớn tế bào lympho T và B. Những Ig xuất tiết bởi tương bào, những cấu trúc bạch huyết làm quen với kháng nguyên khu trú ở vùng nang, rãnh, sự tiếp xúc này là nguồn gốc của quá trình miễn dịch tế bào và dịch thể.

Đau cổ họng có nhiều hình thái biểu hiện khác nhau, tùy theo tiến triển của bệnh hoặc đặc trưng của các tác nhân gây bệnh và lứa tuổi.

Những dấu hiệu và triệu chứng của đau cổ họng

Các triệu chứng của đau họng có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân. Đau họng có thể cảm thấy:

• Cổ họng bị trầy xước gây đau và khó chịu.
• Cảm giác nóng rát cổ họng.
• Đau hơn khi nuốt hoặc nói.
• Cổ họng hoặc amidan của bạn cũng có thể có màu đỏ.
• Đôi khi, các mảng trắng hoặc vùng có mủ sẽ hình thành trên amidan. Những mảng trắng này thường gặp ở viêm họng liên cầu hơn là viêm họng do virus.

Tác động của đau cổ họng đối với sức khỏe

Đau cổ họng khiến bệnh nhân khó chịu ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, mặc dù đau cổ họng có thể tự khỏi. Ngoài ra, đau cổ họng có thể dẫn đến các triệu chứng nghẹt mũi, sổ mũi, hắt xì, ho, sốt, ớn lạnh, sưng hạch ở cổ, giọng khàn, nhức mỏi cơ thể, đau đầu, khó nuốt, chán ăn,…

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh đau cổ họng

Đau cổ họng có thể gây sưng viêm và bội nhiễm. Đau cổ họng kéo dài có thể là dấu hiệu của ung thư vòm họng, cần phải thăm khám bác sĩ nếu đau cổ họng kéo dài.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến đau cổ họng

Nguyên nhân của viêm họng rất đa dạng từ nhiễm trùng đến chấn thương. Trong đó đau họng do virus (chiếm từ 60 - 80% trường hợp) hay đau họng do vi khuẩn (thường do bội nhiễm sau bị nhiễm virus). Dưới đây là các nguyên nhân gây đau họng phổ biến nhất.

Cảm lạnh, cúm và các bệnh nhiễm virus khác

Vi rút gây ra khoảng 90% trường hợp viêm họng. Trong số các loại virus gây viêm họng là: cảm cúm, tăng bạch cầu đơn nhân, bệnh thủy đậu. Bệnh rất dễ lây bằng đường nước bọt và dịch mũi, họng. Hay gặp trong mùa lạnh.

Viêm họng và các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn khác

Nhiễm trùng do vi khuẩn cũng có thể gây ra viêm họng. Phổ biến nhất là viêm họng liên cầu, một bệnh nhiễm trùng họng và amidan do vi khuẩn Streptococcus nhóm A gây ra (khoảng 20%).

Viêm họng hạt gây ra gần 40% các trường hợp đau họng ở trẻ em. Viêm amidan và các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục như lậu và chlamydia cũng có thể gây đau họng.

Dị ứng

Khi hệ thống miễn dịch phản ứng với các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, cỏ và lông thú cưng, nó sẽ tiết ra các hóa chất gây ra các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy nước mắt, hắt hơi và kích ứng cổ họng.

Chất nhầy dư thừa trong mũi có thể chảy xuống phía sau cổ họng. Hiện tượng này được gọi là chảy dịch mũi sau và có thể gây kích ứng cổ họng.

Không khí khô

Không khí khô có thể hút hơi ẩm từ miệng và cổ họng, khiến chúng có cảm giác khô và ngứa. Không khí khô thường gặp vào những tháng mùa đông khi máy sưởi chạy.

Khói thuốc, hóa chất và các chất gây kích ứng khác

Nhiều hóa chất khác nhau và các chất khác trong môi trường gây kích ứng cổ họng, bao gồm: Thuốc lá và khói thuốc lá, ô nhiễm không khí, sản phẩm tẩy rửa và các hóa chất khác.

Tổn thương

Bất kỳ chấn thương nào tác động vùng cổ, có thể gây đau cổ họng. Việc mắc phải một mẩu thức ăn trong cổ họng cũng có thể khiến kích ứng.

Sử dụng lặp đi lặp lại làm căng dây thanh âm và cơ trong cổ họng. Có thể bị đau họng sau khi la hét, nói to hoặc hát trong một thời gian dài (các huấn luyện viên và giáo viên thể dục,…).

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản - ống dẫn thức ăn từ miệng đến dạ dày gây ra các triệu chứng như ợ chua và trào ngược axit - trào ngược axit vào cổ họng.

Khối u

Khối u ở cổ họng hoặc lưỡi là nguyên nhân ít phổ biến hơn gây đau họng. Khi đau họng là dấu hiệu của ung thư, triệu chứng đau sẽ kéo dài.