Thoát vị rốn là gì? Nguyên nhân gây bệnh và nguyên tắc phòng ngừa

Thoát vị rốn là gì? 

Thoát vị rốn xảy ra khi một phần ruột của bạn phình ra qua lỗ mở ở cơ bụng gần rốn. Thoát vị rốn là bệnh phổ biến và thường vô hại.

Thoát vị rốn phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh, nhưng chúng cũng có thể ảnh hưởng đến người lớn. Ở trẻ sơ sinh, thoát vị rốn có thể đặc biệt rõ khi trẻ khóc, làm cho rốn lồi ra ngoài. Đây là một dấu hiệu cổ điển của thoát vị rốn.

Thoát vị rốn ở trẻ em thường tự đóng lại trong hai năm đầu đời, mặc dù một số vẫn mở sang năm thứ năm hoặc lâu hơn. Thoát vị rốn xuất hiện ở tuổi trưởng thành có nhiều khả năng cần phải phẫu thuật sửa chữa.

Những dấu hiệu và triệu chứng của thoát vị rốn

Thoát vị rốn tạo ra một chỗ sưng hoặc phồng mềm ở gần rốn. Ở những trẻ bị thoát vị rốn, khối phồng có thể chỉ lộ ra khi trẻ khóc, ho hoặc căng thẳng.

Thoát vị rốn ở trẻ em thường không đau. Thoát vị rốn xuất hiện trong thời kỳ trưởng thành có thể gây khó chịu ở bụng.

Tác động của thoát vị rốn đối với sức khỏe 

Thoát vị có thể xảy ra tại nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, trong đó thoát vị rốn là bệnh lý nguy hiểm, tiến triển nhanh và để lại nhiều biến chứng. Do đó mỗi cá nhân cần sớm nhận biết triệu chứng và tiến hành lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhằm sớm ổn định sức khỏe, hạn chế nguy cơ tái phát.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh thoát vị rốn 

Đối với trẻ em, biến chứng thoát vị rốn hiếm gặp. Các biến chứng có thể xảy ra khi mô bụng nhô ra bị mắc kẹt (bị giam giữ) và không thể đẩy trở lại khoang bụng được nữa. Điều này làm giảm lượng máu cung cấp đến phần ruột bị mắc kẹt và có thể dẫn đến đau bụng và tổn thương mô.

Nếu phần ruột bị mắc kẹt bị cắt đứt hoàn toàn khỏi nguồn cung cấp máu, nó có thể dẫn đến chết mô. Nhiễm trùng có thể lan rộng khắp khoang bụng, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Người lớn bị thoát vị rốn có nhiều khả năng bị tắc ruột hơn. Thường phải phẫu thuật khẩn cấp để điều trị những biến chứng này.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn nghi ngờ rằng em bé của bạn bị thoát vị rốn, hãy nói chuyện với bác sĩ của em bé. Tìm kiếm sự chăm sóc khẩn cấp nếu con bạn bị thoát vị rốn và:

• Có vẻ đau đớn;

• Bắt đầu nôn mửa;

• Đau, sưng hoặc đổi màu tại vị trí thoát vị;

Hướng dẫn tương tự áp dụng cho người lớn. Nói chuyện với bác sĩ của bạn nếu bạn có một khối phồng gần rốn của bạn. Tìm kiếm sự chăm sóc khẩn cấp nếu chỗ phồng trở nên đau hoặc mềm. Chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng.

Nguyên nhân dẫn đến thoát vị rốn

Khi mang thai, dây rốn đi qua một lỗ nhỏ trong cơ bụng của em bé. Lỗ mở thường đóng lại ngay sau khi sinh. Nếu các cơ không liên kết với nhau hoàn toàn ở đường giữa của thành bụng, thoát vị rốn có thể xuất hiện khi sinh hoặc sau này trong cuộc đời.

Ở người lớn, áp lực vùng bụng quá lớn góp phần gây ra thoát vị rốn. Nguyên nhân của tăng áp lực trong ổ bụng bao gồm:

• Béo phì;

• Đa thai;

• Chất lỏng trong khoang bụng;

• Phẫu thuật bụng trước đây;

• Thẩm phân phúc mạc dài hạn để điều trị suy thận.

Những ai có nguy cơ mắc phải thoát vị rốn?

• Trẻ sơ sinh;
• Phụ nữ mang đa thai; 
• Người béo phì;
• Bệnh nhân chạy thận nhân tạo.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải thoát vị rốn

Thoát vị rốn thường gặp nhất ở trẻ sơ sinh - đặc biệt là trẻ sinh non và trẻ nhẹ cân. 

Ở Hoa Kỳ, trẻ sơ sinh da đen dường như có nguy cơ thoát vị rốn tăng nhẹ. Tình trạng này ảnh hưởng đến trẻ em trai và trẻ em gái như nhau. Đối với người lớn, thừa cân hoặc mang đa thai có thể làm tăng nguy cơ bị thoát vị rốn. Loại thoát vị này có xu hướng phổ biến hơn ở phụ nữ.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán thoát vị rốn

Thoát vị rốn được chẩn đoán khi khám sức khỏe. Đôi khi các nghiên cứu hình ảnh - chẳng hạn như siêu âm bụng hoặc chụp CT - được sử dụng để sàng lọc các biến chứng.

Phương pháp điều trị thoát vị rốn hiệu quả

Hầu hết thoát vị rốn ở trẻ sơ sinh sẽ tự đóng lại khi được 1 hoặc 2 tuổi. Tuy nhiên, đừng thử điều này một mình.

Mặc dù một số người cho rằng thoát vị có thể được khắc phục bằng cách chạm một đồng xu xuống chỗ phồng, nhưng đừng thử cách này. Đặt băng dính hoặc một vật gì đó lên chỗ phồng không hữu ích và vi trùng có thể tích tụ dưới băng, gây nhiễm trùng.

Đối với trẻ em, phẫu thuật thường được dành riêng cho thoát vị rốn:

• Có đau.
• Có đường kính lớn hơn một chút, từ 1/4 đến 3/4 inch (1 đến 2 cm).
• Lớn và không giảm kích thước trong hai năm đầu tiên của cuộc đời.
• Không biến mất trước 5 tuổi.
• Bị mắc kẹt hoặc tắc ruột.

Đối với người lớn, phẫu thuật thường được khuyến khích để tránh các biến chứng có thể xảy ra, đặc biệt nếu khối thoát vị rốn lớn hơn hoặc trở nên đau đớn.

Trong quá trình phẫu thuật, một vết rạch nhỏ được thực hiện gần rốn. Mô thoát vị được quay trở lại khoang bụng, và lỗ mở trên thành bụng được khâu lại. Ở người lớn, bác sĩ phẫu thuật thường sử dụng lưới để giúp tăng cường thành bụng.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của thoát vị rốn

Chế độ sinh hoạt:

• Cha mẹ cố gắng không để trẻ khóc nhiều, khóc to.
• Hạn chế không để trẻ hoạt động quá mức, làm tăng đột ngột áp lực trong ổ bụng làm khối phồng lớn dần.
• Tăng cường cho trẻ thức ăn có nhiều chất xơ, rau củ quả để hạn chế trẻ bị táo bón, vì táo bón có thể khiến trẻ rặn làm tăng hiện tượng thoát vị.
• Nếu thấy khối thoát vị to đột biến, cứng chắc, sờ đau, cho trẻ nằm ngửa khối thoát vị không mất, kèm theo đau bụng và nôn thì có thể trẻ bị thoát vị nghẹt. Trong trường hợp này bạn cần cho trẻ đến bệnh viện ngay.​

Chế độ dinh dưỡng:

Ăn uống khoa học, bổ sung nhiều chất xơ, uống đủ nước mỗi ngày.

Phương pháp phòng ngừa thoát vị rốn hiệu quả

Giảm cân rất hữu ích nếu bạn thừa cân. Nếu bạn thường xuyên phải căng thẳng khi đi tiêu, hãy nói chuyện với bác sĩ. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc làm mềm phân hoặc đề nghị bạn sửa đổi chế độ ăn uống của mình để bao gồm nhiều thực phẩm giàu chất xơ hơn.