U thần kinh nội tiết là bệnh gì? Những điều cần lưu ý

U thần kinh nội tiết là gì?

U thần kinh nội tiết là những khối u được hình thành ở các tế bào thần kinh nội tiết. Những tế bào này được tìm thấy ở khắp nơi trong cơ thể bạn. Chức năng của chúng là nhận thông tin từ hệ thần kinh và giải phóng nội tiết tố (hormone) vào máu giúp điều khiển các hoạt động sinh lý trong cơ thể. Ví dụ, các tế bào thần kinh nội tiết trong tuyến thượng thận sẽ giải phóng hormone epinephrine (adrenaline) để đáp ứng với tình trạng căng thẳng (stress).

Trước đây các khối u thần kinh nội tiết được phân loại là ung thư hoặc không phải ung thư nhưng hiện nay tất cả các khối u thần kinh nội tiết đều được coi là ung thư. Các khối u thần kinh nội tiết được chia thành hai loại là hoạt động và không hoạt động:

• Các khối u thần kinh nội tiết hoạt động sẽ tăng sản xuất các hormone dẫn đến tình trạng dư thừa nội tiết tố và gây ra các triệu chứng.
• Các khối u thần kinh nội tiết không hoạt động sẽ không tăng sản xuất hormone do đó không gây tình trạng dư thừa nội tiết tố hoặc số lượng hormone sản xuất ra không đủ vì vậy sẽ không gây ra các triệu chứng.

Ước tính có khoảng 12.000 người được chẩn đoán mắc u thần kinh nội tiết mỗi năm ở Hoa Kỳ và tăng đều đặn mỗi năm được cho là do các xét nghiệm ngày nay đã giúp chẩn đoán tốt và sớm hơn. Các khối u thần kinh nội tiết thường phát triển rất chậm.

Ở trẻ em và thanh niên, khối u thường được tìm thấy nhiều nhất ở ruột thừa hoặc ở phổi. Ở người lớn, khối u thường được tìm thấy nhiều nhất ở đường tiêu hóa. Các khối u có thể lan đến các cơ quan xung quanh nhưng thường gặp ở người lớn hơn trẻ em.

U thần kinh nội tiết có thể phát triển ở bất cứ đâu trên cơ thể bạn:

• Đường tiêu hóa: Là nơi u thần kinh nội tiết phát triển phổ biến nhất: Khoảng 12 đến 27 phần trăm xảy ra ở trực tràng; khoảng 20 phần trăm xảy ra ở ruột già; khoảng 19 phần trăm xảy ra ở ruột non; khoảng 4 phần trăm xảy ra ở ruột thừa.
• Phổi: Là vị trí phổ biến thứ hai của u thần kinh nội tiết, chiếm khoảng 30 phần trăm các trường hợp.
• Tuyến tụy: Khoảng 7 phần trăm sẽ phát triển ở trong tuyến tụy.
• Chỉ có khoảng 15 phần trăm khối u thần kinh nội tiết được tìm thấy bên ngoài đường tiêu hóa, phổi và tuyến tụy.

Những dấu hiệu và triệu chứng của U thần kinh nội tiết

Các dấu hiệu và triệu chứng của u thần kinh nội tiết rất khác nhau tùy theo vị trí phát triển của u. Các yếu tố khác ảnh hưởng đến sự xuất hiện và biểu hiện của các triệu chứng bệnh gồm:

• Kích thước khối u;
• Loại khối u;
• Khối u đang hoạt động hay không;
• Có di căn hay chưa.

Triệu chứng u thần kinh nội tiết trong ở đường tiêu hóa:

• Đau bụng;
• Tắc ruột;
• Tiêu chảy;
• Xuất huyết tiêu hóa.

Triệu chứng u thần kinh nội tiết ở phổi, đôi khi các triệu chứng có thể bị chẩn đoán nhầm thành viêm phổi:

• Ho;
• Ho ra máu;
• Viêm đường hô hấp tái phát.

Trong một số ít trường hợp, người mắc u thần kinh nội tiết có thể phát triển hội chứng carcinoid. Hội chứng carcinoid là tình trạng u thần kinh nội tiết sản xuất quá nhiều hormone hơn mức bạn cần. Đầu và cổ đỏ bừng là triệu chứng phổ biến nhất và sớm nhất của hội chứng này. Các triệu chứng khác:

• Đau bụng và tiêu chảy;
• Phân mỡ có mùi hôi;
• Phù hoặc sưng bàn chân và cẳng chân (có thể là triệu chứng của suy tim);
• Thở khò khè, khó thở;
• Giảm hứng thú trong tình dục hoặc rối loạn cương dương;
• Vàng da, vàng mắt.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bệnh thường dễ nhầm lẫn với các bệnh lý ít nghiêm trọng hơn do đó khi có bất kỳ triệu chứng nào kể trên hãy đi khám tại các cơ sở y tế để được phát hiện sớm và chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh.

Nguyên nhân dẫn đến U thần kinh nội tiết

Các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định được tại sao tế bào thần kinh nội tiết lại phát triển thành khối u. Một số bệnh lý được cho thấy có sự liên quan đến u thần kinh nội tiết:

• Bệnh đa u tuyến nội tiết type 1: Bệnh khiến tuyến giáp, tuyến cận giáp, tuyến thượng thận của bạn hoạt động quá mức hoặc hình thành khối u.
• Bệnh đa u tuyến nội tiết type 2: Bệnh khiến tuyến tụy, tuyến yên hoặc tuyến cận giáp hoạt động quá mức hoặc hình thành khối u.
• Hội chứng Von Hippel-Lindau: Đây là một tình trạng hiếm gặp khi các khối u lành tính phát triển ở nhiều bộ phận khác nhau trên cơ thể bạn.
• U sợi thần kinh type 1: Đây là tình trạng hiếm gặp khi các khối u phát triển trên da và dây thần kinh, ảnh hưởng đến mắt và các bộ phận khác của cơ thể.
• Bệnh xơ cứng củ: Các triệu chứng của bệnh gồm động kinh, tự kỷ hoặc chậm phát triển, xuất hiện các vết bớt trên da ở thời thơ ấu.